Bund Deutscher Mädel danst tijdens de Reichsparteitag, 1938

Hitler spreekt tijdens de ceremonie van de eerstesteenlegging bij de Volkswagenfabriek in Fallersleben. Op de voorgrond een Volkswagen Kever, 1938

Poster voor Olympische Spelen in Berlijn, 1936

Reclameposter met zeppelin, circa 1933

Symbolenkaart voor gevangen in preventieve hechtenis, 1937

Rol van vormgeving in het Derde Rijk bij Design Museum Den Bosch

27 juni 2019, 16:09

Vormgeving is op vele gebieden door het nazisme gebruikt om mensen te verleiden, te imponeren en te overtuigen. Design Museum Den Bosch wil met de omvangrijke tentoonstelling ‘Design van het Derde Rijk’, na de zomer, laten zien hoe doordachte vormgeving een belangrijke rol heeft gespeeld in de enorme opkomst – en ineenstorting – van het Derde Rijk.

Design Museum Den Bosch presenteert met ‘Design van het Derde Rijk’ een tentoonstelling , waardoor sommigen ongetwijfeld de wenkbrauwen zullen fronsen. Moet een museum tonen hoe uitgekiend en ver doorgevoerd de vormgeving van een kwaadaardige ideologie is?

Echter, als je volmondig ‘dit nooit weer’ wilt kunnen zeggen, moet je proberen te doorgronden hoe de processen van beïnvloeding destijds werkten, stelt het Bossche museum. Daartoe presenteert het een tentoonstelling met een ruime selectie objecten, van architectuurelementen tot affiches en van meubels tot instructies voor SS’ers.

Ontwerp in de breedte en tot in detail
Ontwerpen tonen hoe de nazi’s teruggrepen op de classicistische vormgeving als machtsvertoon en symbool voor een nieuwe Duitse cultuur. Hitler wilde imposante gebouwen die de tand des tijds zouden weerstaan; dat bracht Albert Speer op zijn 'Ruinenwert'-theorie, waarbij bouwwerken zo worden ontworpen en gebouwd, dat ze als ruïne nog indrukwekkend zijn.

De vele tijdschriften die in de tentoonstelling zijn opgenomen laten zien dat de nazi’s een ver doorgevoerd doelgroepenbeleid hadden. “Van moeders tot soldaten, van jonge meisjes tot internationale bezoekers: iedereen werd op een eigen manier aangesproken”, legt het museum uit.

De instructieboeken van de SS laten goed zien hoe precies elk onderdeel van de beeldvorming rond de nazi’s werd ontworpen. Bij de massabijeenkomsten werd niets aan het toeval overgelaten. De films van Leni Riefenstahl gaven daar weer een zorgvuldig geregisseerd beeld van.

Tegenstellingen
Het Derde Rijk – en het design daarvan – kende grote tegenstrijdigheden. Het nazisme steunde op een deels bedachte en gecultiveerde geschiedenis, maar was tegelijkertijd fanatiek gericht op de toekomst; het was vervuld van romantiek, maar vertoonde een hang naar moderne technologie.

Het nazisme toonde naar buiten en verleidelijk beeld van vertier, voorspoed en vooruitgang, terwijl het vanaf het vroegste begin al concentratiekampen inrichtte. De tentoonstelling is ingedeeld aan de hand die tegenstellingen; “ze laten zien hoe het nazisme binnen twaalf jaar eerst tot een enorme ontwikkeling en vervolgens tot een daverende ineenstorting kwam”, aldus het Design Museum Den Bosch (voorheen Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch).

Publieksprogramma
Bij de tentoonstelling verzorgt het museum een uitgebreid publieksprogramma met activiteiten voor alle doelgroepen. Ieder programmaonderdeel – voor individuele bezoekers, families, scholieren en studenten en andere specifieke bezoekersgroepen – start vanuit informeren, beschouwen en analyseren.

Dat leidt, stelt de organisatie, middels dialoog tot meer kennis en begrip van deze historische periode, maar de bezoeker krijgt daarmee ook meer inzicht in design en de werking van vormgeving in de huidige tijd.

De tentoonstelling in het Design Museum Den Bosch loopt van 7 september 2019 tot en met 19 januari 2020.

Trefwoorden

design museum den bosch design nazisme tentoonstelling vormgeving

1	Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor vrijdag, 19 december
2	Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen maandag, 22 december
3	Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein woensdag, 24 december
4	2025 in negen renovatie-ontwerpen voor het Binnenhof dinsdag, 23 december
5	Negenhonderd woningen op historisch zorglandgoed in Vught vrijdag, 19 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Daan Roosegaarde ontwerpt installaties waarin je weg kunt lopen van je eigen schaduw

21 juni 2019

Tentoonstelling over twee bejubelde en verguisde bouwprojecten

6 juni 2019

Groninger Museum presenteert Mondo Mendini

31 mei 2019

Kunsthal presenteert tentoonstelling over Piranesi

7 mei 2019

Bauhaus-Museum staat als een monoliet op een breukvlak in Weimar

11 april 2019

Design Museum Den Bosch verhuist naar nieuw gebouw

19 december 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein

24 december, 9:00

Kraaijvanger Architects gaat van Rotterdams wederopbouwstation een toekomstbestendig, hoogwaardig stedelijk knooppunt maken.

Concrete ontwerpt woongebouw in Philadelphia met gevelkunst door tattoo-artist Henk Schiffmacher

23 december, 12:00

Concrete heeft in een Philadelphia (VS) met Fishtown Urby een volgende bijdrage aan het Amerikaanse woonconcept Urby opgeleverd.

Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen

22 december, 11:20

De Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt Margit van Schaik aan als curator Architectuur en Jutta Hinterleitner als curator Stedenbouw.

Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor

19 december, 3:15

De gemeente Den Haag ziet ruimte voor 11.000 nieuwe woningen in het gebied aan de Laakhavenzijde van station Hollands Spoor. Dat zijn er 2.400 meer dan de gemeente bij het begin van de planvorming dacht.

Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond en succesvol 2026!

24 december, 1:00

Op maandag 5 januari is de redactie van Architectenweb terug met het dagelijkse architectuurnieuws.

Provincie Zuid-Holland: stroom van zee via Hoek van Holland naar Rotterdamse haven

23 december, 5:00

"Zo kunnen de Rotterdamse haven en regio uitgroeien tot de stekkerdoos van Nederland", stelt gedeputeerde Arne Weverling.

DNR geactualiseerd naar hedendaagse praktijk

19 december, 4:03

DNR2025 is compacter en beter op de hedendaagse praktijk afgestemd dan haar voorganger, met onder meer aandacht voor AI, privacy en kwaliteitsborging.