Lichtpoort

Van Gogh Pad

Smog Free Project

Daan Roosegaarde: “Grootste opgaven van deze tijd zijn architectonisch van aard”

30 augustus 2018, 9:15

Ontwerper/kunstenaar/uitvinder Daan Roosegaarde behoeft weinig introductie. Met zijn studio stond hij aan de basis van spraakmakende projecten als de Smog Free Tower, Waterlicht en Lichtpoort. Op Architect@Work in Rotterdam geeft hij een lezing over hoe hij zijn projecten ontwikkelt en over hoe hij oplossingen wil aandragen voor de grote opgaven van deze tijd. Architectenweb sprak van tevoren al even met hem.

Rijkswaterstaat wil in 2030 energieneutraal zijn. “Bedenk je wat voor implicaties die ambitie heeft!”, vertelt Daan Roosegaarde enthousiast. “Het betekent dat alle rijkswegen in hun eigen energie moeten voorzien. Projecten als Lichtpoort en het Van Gogh Pad hebben Rijkswaterstaat, denk ik, geholpen te geloven dat zoiets mogelijk is, dat de ambitie echt omhoog kan.”

“Waar zijn architecten in het debat over dergelijke opgaven?”, vraagt Roosegaarde zich af. “Onder die beroepsgroep mis ik de nieuwsgierigheid naar de toekomst. Terwijl de grootste opgaven van deze tijd – de stijging van de zeespiegel, de milieuvervuiling, de opwarming van het klimaat, de energietransitie – allemaal architectonisch van aard zijn.”

Zelf put Roosegaarde veel inspiratie uit het werk van (collectieven van) architecten als Archigram, Superstudio en Buckminster Fuller. Ook geeft hij toe dat bureaus als MVRDV of ZUS wel echt vooruit kijken. Maar een brede beweging ziet hij niet. Waarom blijven architecten zo hangen in hun traditionele rol, vraagt Roosegaarde zich hardop af. “Bij de grote opgaven zit ook het geld.”

Meer dan 150 kleinere en grotere prototypen
De eindresultaten van onderzoeken lijken soms eenvoudig, maar de ontwikkeltrajecten zijn dat meestal allerminst, geeft Roosegaarde aan. In ieder traject is er wel een moment dat het helemaal niet lijkt te lukken. “Twee weken voordat Smart Highway (de Slimme Snelweg) geopend zou worden, kregen we te horen dat de vergunning niet verleend kon worden, omdat de lijnen niet wit waren, wat wettelijk vereist wat”, vertelt hij. “Dan heb je twee slapeloze nachten, maar blijkt dat als je er de tekst ‘proefvak’ voor zet, het toch kan.”

De uitdaging bij het Icoon Afsluitdijk begon al bij de eerste meeting met Rijkswaterstaat. “Daarin kregen we te horen dat de ingreep geen extra onderhoud mocht opleveren en ook geen elektriciteit mocht gebruiken. In de auto terug vroegen we ons hardop af: wat moeten we dán doen? Dan ga je kijken naar wat er al is en ga je onderzoeken of je dat kunt upcyclen.”

Vervolgens waren er meer dan 150 kleinere en grote prototypen nodig om te komen tot wat er nu gerealiseerd is, zo bleek uit de film ‘32 KM’, waarin Roosegaarde tijdens de ontwikkeling van het project gevolgd wordt. Als je met de auto nu de Afsluitdijk oprijdt, dan verschijnen in het licht van de koplampen de contouren van de zestig heftorens.

Opschalen van oplossingen
Roosegaarde blijft het ene initiatief na het andere lanceren. Enkele jaren na de lancering van zijn Smog Free Project, waarin met torens de vervuilde lucht in steden verschoond wordt, richt hij zich momenteel bijvoorbeeld alweer op het opruimen van ruimteafval. Moet dat naar de aarde gebracht worden? Of kan er in de ruimte zelf misschien iets van gemaakt worden?

“Op het gebied van smog kunnen we ons inmiddels wel een expert noemen”, vertelt Roosegaarde. “Op het gebied van ruimteafval beginnen we helemaal opnieuw, als amateur, maar leren we snel en werken we samen met bijvoorbeeld NASA en ESA.” In de loop van volgend jaar wil hij de eerste ideeën hiervoor lanceren.

Hoe belangrijk vindt hij het opschalen van eenmaal ontwikkelde technieken? Waarom is nog niet in iedere stad ter wereld een Smog Free Tower te vinden? “Dat opschalen vind ik heel belangrijk”, verzekert Roosegaarde. “Er wordt momenteel een heel aantal Smog Free Towers gebouwd in China. Eindelijk! Die worden onder andere in India en Mexico geplaatst.”

“Ik had zelf ook niet gedacht dat het zo lang zou duren”, vervolgt Roosegaarde. “Geld is niet het probleem, in ieder geval. Het is meer dat overheden zeer risicomijdend opereren. Van burgemeesters hoor ik weleens dat ze liever niet zo’n toren neerzetten, omdat het dan lijkt alsof ze toegeven dat er een probleem is. Dan antwoord ik: dit is toch geen probleem dat je kunt ontkennen?”

“Het ontbreekt overheden regelmatig aan lef en verbeelding”, analyseert Roosegaarde, die op dat punt voor zichzelf een rol ziet. “Door dingen te maken, die te tonen, het uit te leggen kun je die verbeelding prikkelen. Als mensen vinden we het blijkbaar moeilijk om ons een beeld te vormen van hoe onze toekomst er ook uit kan zien, en daarin te investeren. Het is aan ons als ontwerpers die verbeelding toch te stimuleren. Zodat we vandaag kunnen beginnen met te bouwen aan de slimmere en duurzamere (stedelijke) landschappen van de toekomst.”

De lezing van Daan Roosegaarde op Architect@Work in Rotterdam vindt plaats op donderdag 13 september 2018 om 13:30u. Alle lezingen op Architect@Work zijn gratis toegankelijk. Registreer je wel van tevoren even. Ga naar www.architectatwork.nl, klik op de knop Gratis Bezoekersregistratie en registreer je met de code 445.

Architectenweb is mediapartner van Architect@Work Rotterdam.

Trefwoorden

architect@work smog free tower rotterdam daan roosegaarde lichtpoort van gogh-fietspad

1	Nieuw voorstel voor renovatie en uitbreiding De Kuip woensdag, 26 november
2	Rotterdam verleent bouwvergunning voor Schieblokken vrijdag, 28 november
3	MORE Architecture en Studio Nauta ontwerpen woontoren midden op Katendrecht donderdag, 27 november
4	Gemeenteraad stelt gebiedsvisie voor Bussum-Zuid vast donderdag, 27 november
5	'Landmark' voor duurzame toekomst komt in Rotterdamse wijk Waterkant woensdag, 26 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Lezingenprogramma Architect@Work met onder andere David Gianotten (OMA) en Caro van de Venne (Barcode Architects)

8 september 2020

Architect@Work staat in teken van ‘Healthy Materials’

11 juli 2022

Architect@Work strijkt eind september neer op Hembrugterrein

14 juli 2023

GXN: ‘Naast hout blijven we beton nodig hebben, maar wel ander beton’

7 september 2023

Architect@Work strijkt eind september neer op Hembrugterrein

5 september 2023

ARCHITECT@WORK

DS: “Als een gierzwaluw de stad in vliegt, dan ziet hij een bergachtig landschap.”

14 september 2023

Lezingen rond ‘Architectuur en Licht’ op Architect@Work

27 augustus 2018

Roosegaarde presenteert Space Waste Lab bij KAF

3 juli 2018

Video: 32 KM

22 juni 2018

Lichtpoort, Windvogel en Glowing Nature – Studio Roosegaarde voegt lichtkunst toe aan Afsluitdijk

17 november 2017

Roosegaarde werkt aan 'smogvrije fiets'

16 mei 2017

Smog Free Project geopend in Beijing

3 oktober 2016

Design Innovation Medal voor Daan Roosegaarde

22 september 2016

Ontwerpen Icoon Afsluitdijk onthuld

5 september 2016

Lange 'wolkenwand' in vertrekhal Schiphol

29 augustus 2016

Smog Free Project China officieel gelanceerd

28 juni 2016

Zeeuwse windmolens creëren 'dans van licht'

11 maart 2016

Rotterdam heeft eerste Smog Free Tower

9 september 2015

'Virtuele overstroming' op Museumplein

12 mei 2015

Lichtkunstwerk Rainbow Station onthuld

12 december 2014

Flonkerend Van Gogh-fietspad geopend

13 november 2014

Eerste 'glowing lines' slimme snelweg geopend

11 april 2014

Lotus Dome van Roosegaarde in Rijksmuseum

24 januari 2014

Blauw schuim: architecten transformeren omringende disciplines

18 september 2013

Plastic fietspad in Zwolle geopend

14 september 2018

Innovatieve benaderingen en producten centraal op drukbezocht Architect@Work

17 september 2018

Minder lichtvervuiling in Nederlandse steden

26 oktober 2018

Video: Space Waste Lab

18 januari 2019

Roosegaarde wil ruimteafval opruimen door er vallende sterren van te maken

22 januari 2019

Solotentoonstelling Daan Roosegaarde in Groninger Museum

4 maart 2019

Open oproep voor tweede Bicycle Architecture Biennale

7 maart 2019

Daan Roosegaarde ontwerpt lichtmonument voor bevrijding Auschwitz

5 juni 2019

Daan Roosegaarde ontwerpt installaties waarin je weg kunt lopen van je eigen schaduw

21 juni 2019

Ontwerponderzoeken 'Schaalsprong op de fiets' gepresenteerd

1 mei 2020

Licht op groen voor Architect@Work Rotterdam

6 juli 2020

Landschapstriënnale 2021 gaat van start

17 maart 2021

Schouten wijst aanvraag Van Gogh Nationaal Park af

25 juni 2021

Project Seeing Stars moet de sterren weer zichtbaar maken

14 december 2021

Architect@Work was als vanouds

23 september 2022

Architect@Work komt in 2023 naar metropoolregio Amsterdam

15 november 2022

Van Gogh Homeland moet groot publiek bewust maken van opgaven Brabant

3 april 2023

Lichtkunstwerk GROW eerbetoon aan schoonheid en belang landbouw

19 januari 2021

Holocaustmonument Levenslicht onthuld

20 januari 2020

2016: belangrijkste nieuws

23 december 2016

Roosegaarde loopt weg tijdens tv-uitzending

22 februari 2016

Afsluitdijk krijgt flinke opknapbeurt

12 mei 2015

Kunst van Roosegaarde creëert waterbewustzijn

26 februari 2015

2013: verdieping crisis, eerste tekenen herstel

24 december 2013

Roosegaarde ontwikkelt 'stofzuiger' voor smog

24 oktober 2013

Mosa Discussions #4 in teken van Sensations

24 mei 2013

Het Stedelijk presenteert interactieve installaties

14 mei 2013

Charlotte Köhler Prijzen toegekend

16 mei 2012

Sprekers Material Xperience 2012 bekend

3 januari 2012

Sensorkunstwerk voor cultuurcentrum Assen

1 augustus 2011

‘Sensueel’ paviljoen in Enschede

24 september 2010

Toon alles

Gerelateerde evenementen

16 — 17 september 2020

Architect@Work Rotterdam

Rotterdam Ahoy

ARCHITECT@WORK

Andere nieuwsberichten

Rijnboutt levert CityPromenade in Nieuwegein op

28 november, 4:30

Aan de oostzijde van het centrum van Nieuwegein is het project CityPromenade van Rijnboutt gereed gekomen.

Lisa De Visscher wordt nieuwe bouwmeester van Brussel

28 november, 3:31

Zij volgt in die rol Kristiaan Borret op, die de functie tien jaar lang vervulde. De Visscher leidde onder meer het tijdschrift A+ Architecture in Belgium en werkte als architect bij onder meer Neutelings Riedijk Architects.

Rustige baksteenarchitectuur geeft vernieuwd woonzorcentrum eenduidige uitstraling

28 november, 1:52

In Voorschoten is naar ontwerp van Woonwerk Architecten woonzorgcentrum Foreschate vernieuwd. Een deel van het complex onderging renovatie, een ander deel heeft plaatsgemaakt voor nieuwbouw.

Rotterdam verleent bouwvergunning voor Schieblokken

28 november, 11:26

Met een omvang van 47.000 vierkante meter wordt het complex tussen het Schiekadeblok en het spoor het grootste private nieuwbouwkantoor van Nederland.

Amsterdam zoekt vastgoedpartij die 'werkcorporatie' wil opzetten

28 november, 5:16

De Werkcorporatie Amsterdam moet helpen om kleinschalige en betaalbare bedrijfsruimtes voor bijvoorbeeld meubelmakers en loodgieters in de stad te realiseren.

Woningbezit investeerders neemt verder af in derde kwartaal

28 november, 2:38

De verkoopgolf van huurwoningen door investeerders hield in het derde kwartaal van dit jaar aan.

Euromast drie maanden dicht voor grote opknapbeurt

28 november, 12:24

Tot en met april volgend jaar worden de buitenkant van de toren en het restaurant gerenoveerd.

Limburg onderscheidt architect Jo Coenen met erepenning

28 november, 10:49

Hij kreeg de onderscheiding voor zijn ‘uitzonderlijke verdiensten voor het vakgebied van de architectuur en stedenbouw in Limburg, Nederland en daarbuiten’.