Doorsnede

Plattegrond

Situatie

Tramremise aan de Singel in Amsterdam, circa 1910

Tijdelijke remise Museumtramlijn Amsterdam met verrassende ornamentiek

6 mei, 11:08

In Amsterdam, aan de Jachthavenweg, staat een tijdelijke tramremise voor de Electrische Museumtramlijn. Het bouwwerk is ontworpen door BureauVanEig in opdracht van de gemeente en biedt plaats aan zo’n acht museumtrams. De functionele ornamentiek van oude tramremises en de kleuren in de omgeving vormden de basis van het ontwerp.

De Electrische Museumtramlijn Amsterdam (EMA) rijdt sinds 1975 met historische trams door Amsterdam en omgeving. Wanneer de trams niet worden gebruikt, staan ze gestald in de tramremise aan de Havenstraat in de wijk Oud-Zuid. Het Havenstraatgebied wordt de komende jaren herontwikkeld. Daarom is er een tijdelijke tramremise gebouwd aan de Jachthavenweg, ter hoogte van het Jollenpad.

De Jachthavenweg in Amsterdam Zuid is een grotendeels groene laan met aan weerszijden kantoren, gelegen tussen de stedelijke omgeving van de Zuidas in het oosten en het groene gebied rondom het Nieuwe Meer in het westen. Tussen de rijbanen ligt een intensief gebruikte groenstrook met fietspad. Dit is ook de plek waar het tramspoor loopt.

Remise
De tijdelijke tramremise is een veilige en droge stalling voor een deel van de collectie historische trams. De remise is gebouwd over de bestaande trambaan, zodat deze functioneel blijft, legt BureauVanEig uit. Het volume is gesitueerd ten noorden van het Jollenpad, waarmee de oost-west verbinding behouden blijft. Voor de fundering is gebruik gemaakt van poeren, waardoor het gewicht van de remise beperkt is.

De typologie van tramremises is bijzonder. Door hun langgerekte vorm en veelal dichte gevel zonder ramen, zijn het altijd opvallende gebouwen in de stad, stelt BureauVanEig. De vormgeving van dit archetype kenmerkt zich door een verticale en horizontale ritmiek en een functionele omgang met ornamentiek. Deze benadering is ook de basis geweest voor het ontwerp van de tijdelijke loods.

Duurzaam materiaalgebruik
Vanwege het tijdelijke karakter van de remise hebben de architecten in de voorfase uitgebreid onderzoek gedaan naar de toepassing van tweedehands staalprofielen, dakplaten en hout. De collega’s van Superuse hebben het bureau geholpen met adviezen rond circulair materiaalgebruik. In de uitvoering is er door tijdsdruk, budget en gewicht soms toch gekozen voor nieuwe materialen.

De houten constructiedelen zijn tweedehands en de stalen gevelplaten bestaan uit restmateriaal van de staalindustrie. Het staal van de constructie is geproduceerd door middel van elektrische ovens en met 75% schrootmateriaal, aldus het architectenbureau.

Contourplaten
Opvallend zijn de contourplaten op de gevel. Het zijn platen die overblijven nadat de gewenste figuren zijn uitgesneden. De ‘tekening’ van de plaat is dus geen vooropgezet ontwerp en wie het restmateriaal wil gebruiken, moet maar afwachten welk patroon de contourplaten zullen bieden.

Bij het beschikbaar komen van de platen tijdens de uitvoering van de remise, bemerkte BureauVanEig dat er twee type ‘tekeningen’ te herkennen waren: een lineaire en een organische. De architecten besloten om de lineaire tekening aan de zijde van de kantoren te plaatsen en de organische vormen aan de zijde van het fietspad met de bomen.

Aan de zijde met organische contouren is beplanting geplaatst, die tegen de gevel omhoog gaat groeien. De platen zijn onbehandeld en gaan snel roesten; dat levert een kleur op die goed past in de omgeving.

Schaduwspel en kleurgebruik
De contourplaten zijn op enige afstand geplaatst voor een houten plaat. Dit zorgt voor dieptewerking van de gevel en voor een dynamisch spel van schaduwen gedurende de dag. Het reliëf heeft als bijkomend voordeel dat de gevel minder aantrekkelijk is voor graffitispuiters en wildplakkers, zeggen de architecten.

De kleuren van de omgeving komen samen in die gevels van de tramremise. De oranje-rood kleuren zijn overgenomen van de grote kantoorgebouwen aan de Jachthavenweg. Het groen past goed bij de bomen en de natuurlijke zijde langs het fietspad.

Echt circulair
Op zondagen is het bouwwerk open en komen de trams naar buiten voor een ritje naar, bijvoorbeeld, Amstelveen. Gedurende de rit vertellen de bevlogen bestuurders van alles over de trams en over de tijden van weleer, vertelt BureauVanEig. Aardig detail: de Rotterdamse trams hadden de beste kwaliteit en waren voorzien van de mooiste materialen en slimme innovaties.

De EMA is bijzonder tevreden over de tijdelijke remise. Zelf dermate, dat de organisatie er al over nadenkt om het bouwwerk van de gemeente over te nemen en te verplaatsen, wanneer alle trams terug kunnen naar het Havenstraatterrein als de ontwikkeling daar gereed is. “Het zou natuurlijk fantastisch zijn en pas echt circulair, als het bouwwerk op een andere locatie herbestemd wordt”, aldus BureauVanEig.

Trefwoorden

bureauvaneig gevel hergebruik tramremise museumtramlijn remise circulair amsterdam hergebruik materialen

1	Eerste grootschalige houten woongebouw van Rotterdam opgeleverd dinsdag, 13 mei
2	MVRDV en Mecanoo bij finalisten in architectuurcompetitie voor ‘landmark’ woensdag, 7 mei
3	Cityförster en Atelier Gram ontwerpen woontoren met collectieve voorzieningen voor Tirana woensdag, 7 mei
4	Architectenweb organiseert Avond met De Zwarte Hond woensdag, 7 mei
5	De Hemelse Tuin van Studio Valkenier is een veelzijdige stadslandbouwboerderij donderdag, 8 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Team van vijf architectenbureaus maakt winnend ontwerp voor Havenstraat Amsterdam

11 april 2024

Nominaties Geert Bekaert-prijs voor architectuurkritiek bekend

1 mei

2024 in tien columns door Marjolein van Eig

25 december 2024

BureauVanEig presenteert het ontwerp van opgangen naar het Hofbogenpark

27 februari 2024

Hoogwaardig blok met sociale huurwoningen voor Leidsche Rijn Centrum

22 september 2023

Blok met appartementen als inbreiding voor naoorlogse wijk Vijfhuizen

22 juni 2023

BureauVanEig geeft Weesper portiekflats opfrisbeurt

17 november 2022

Vier bureaus ontwerpen woningbouwproject Berlijnplein Utrecht

12 juli 2021

Een moderne portiersloge voor de historische Westergasfabriek

2 juli 2020

Galerijflats in Alkmaar opgefrist en flink verduurzaamd

24 april 2020

Gevels van winkelblok aan de Lijnbaan vernieuwd

23 augustus 2019

Blok met 178 sociale huurwoningen voor Leidsche Rijn Centrum

19 juli 2019

Fietsenstalling en ontmoetingsplaats voor campus TU Delft

21 maart 2019

Fort bij Krommeniedijk uitgebreid met 'kijkkoepel'

26 april 2018

Eindgemaal reageert op architectuur binnen plan-Berlage

9 augustus 2017

't Melkhuisje in Haarlem officieel geopend

27 augustus 2015

'Jonge' Abe Bonnema Prijs voor Marjolein van Eig

17 november 2014

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Toren van Babel

Gesprek met Marjolein van Eig over hoogbouw en welstand

16 februari 2023

Andere nieuwsberichten

Hedwig Heinsman toont 3D-geprinte optoppingen tijdens Architectuurbiënnale Venetië

Gisteren, 16:13

Gebouwen voorzien van een optopping uit 3D-geprint materiaal; kunstenaar en architect Hedwig Heinsman stelt het voor als een oplossing voor de urgente uitdagingen waarvoor steden zich gesteld zien.

Robuust en energiezuinig depotgebouw voor Utrechtse collecties

Gisteren, 14:10

Op bedrijventerrein Lage Weide, tussen het centrum en Leidsche Rijn, wil gemeente Utrecht een depot voor uiteenlopende collecties realiseren. DP6 architectuurstudio en De Unie Architecten ontwierpen een robuust, compact en energiezuinig gebouw.

EGM architecten weerspiegelt merkidentiteit The Magnum Ice Cream Company in interieur hoofdkantoor

Gisteren, 11:21

The Magnum Ice Cream Company, de verzelfstandigde voormalige ijsdivisie van Unilever, heeft een nieuw hoofdkantoor betrokken in de Amsterdamse Reguliersdwarsstraat.

Eerste grootschalige houten woongebouw van Rotterdam opgeleverd

Gisteren, 08:02

In de Rotterdamse wijk Pendrecht is het woongebouw Valckensteyn, met uitsluitend betaalbare huurwoningen, verrezen. Het gebouw is ontworpen door Powerhouse Company in opdracht van Woonstad Rotterdam.

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland: aanleg windmolens op land stokt

Gisteren, 12:03

Volgens de RVO is vorig jaar maar voor 127 megawatt aan windmolens bijgebouwd.

Sociale veiligheid TU Delft volgens peiling nog ver te zoeken

12 mei, 5:20

Van de ruim vijfhonderd medewerkers die de vragenlijst invulden, zegt 43 procent in het afgelopen jaar grensoverschrijdend gedrag te hebben ervaren.

Nieuwe vertraging dreigt voor renovatie Binnenhof

12 mei, 10:14

In een rapport over de verbouwing dat BBB-minister Mona Keijzer (Volkshuisvesting) met de Tweede Kamer heeft gedeeld, staat een nieuw risico op vertraging door “spanning” tussen de planningen van aannemers en de totale planning.

Woningcorporaties dreigen met juridische stappen om kabinet aan afspraken te houden

8 mei, 4:20

Het bevriezen van de huren van sociale huurwoningen heeft grote gevolgen juist voor woningzoekenden en huurders, stelt vereniging voor woningcorporaties Aedes.