Een opgang voor mensen en dieren

Regentuin

Voorstel Bergselaan vanaf het park gezien

Voorstel Bergselaan vanaf maaiveld gezien

Voorstel Ammersooiseplein

BureauVanEig presenteert het ontwerp van opgangen naar het Hofbogenpark

27 februari 2024, 11:14

Op het viaduct van de vroegere Hofpleinlijn in Rotterdam, bekend als de Hofbogen, start vanaf 2025 de aanleg van het Hofbogenpark. BureauVanEig heeft het ontwerp gemaakt voor de transparant en utilitair ogende opgangen vanaf maaiveld naar het dak van het bouwwerk: ‘De sokkels van de Hofbogen’.

Het voormalige spoorwegviaduct De Hofbogen heeft een lengte van 1,9 kilometer en een breedte van 6 meter. De Hofbogen werd in 1908 in gebruik genomen als onderdeel van de spoorlijn tussen station Rotterdam Hofplein en Scheveningen. Het viaduct, sinds 2002 een rijksmonument, strekt zich uit tussen het Hofplein in het centrum van Rotterdam en de Gordelweg.

Het viaduct is een innovatieve boogconstructie met 189 overspanningen uit gewapend beton. De constructie lijkt massief, maar is feitelijk hol. De brede staanders zijn op verschillende manieren afgewerkt met natuursteen. Bij oplevering was het idee dat de bogen open zouden blijven, maar al snel raakten vele gevuld met bedrijfsruimten. Ook nu nog bevinden zich onder de meeste bogen horecagelegenheden, winkels en opslagruimten.

Hofbogenpark
Sinds 2010 heeft het viaduct definitief geen spoorfuctie meer; tien jaar later presenteerde De Urbanisten het schetsontwerp voor het Hofbogenpark, dat het bureau in samenwerking met DS Landschapsarchitecten en De Dakdokters maakte. Het plan, dat in 2025 zijn uitvoering krijgt, voorziet in een langgerekt, klimaatadaptief park met perrons en veel ruimte voor zowel flora als fauna.

In 2021 won BureauVanEig de architectenselectie voor de opgangen naar het Hofbogenpark. Onlangs heeft het bureau het ontwerp van de zes tot zeven opgangen gepresenteerd. Over het gehele traject komt om de 250 meter een opgang. Sommige bevinden zich in de bestaande gebouwen langs de lijn, zoals bijvoorbeeld in het voormalige station Bergweg. BureauVanEig ontwerpt de buitenopgangen.

Verschillende trappen
Crimson architectural historians heeft, na een uitgebreid onderzoek naar de monumentale waarde van de Hofbogen, geadviseerd om de toevoegingen luchtig en transparant te houden. Het voormalige spoorviaduct, een bijzondere verschijning in dit deel van Rotterdam, blijft dan goed afleesbaar.

Het voorstel voor de opgangen, dat BureauVanEig ‘De sokkels van de Hofbogen’ noemt, zijn tegelijkertijd verfijnd en utilitair ogende trappen, die landen op een stenige sokkel. De sokkels leggen een relatie met de monumentale, natuurstenen staanders van de bogen en worden per locatie net iets anders vormgegeven. De landing is drie treden hoog en ook bruikbaar als zitelement.

Het architectenbureau ontwierp drie rechte trappen, twee wenteltrappen en voor de locatie aan de Gordelweg een lift waar omheen een bordestrap wikkelt. Ook op andere plekken komen liften, meldt BureauVanEig. Bovenaan gaan de traphekken over in een poort, die met haar boogvorm aansluit bij de Hofbogen. De rechte trappen krijgen een dergelijke poort ook bij het maaiveld.

Voor mensen en dieren
De kleur van de trappen is bleekgroen, aansluitend bij de kleur van de voormalige portalen van de lijn. “Het is een utilitaire kleur met een glimmertje erin”, legt BureauVanEig uit. Een zwarte bies markeert de traptreden, wat niet alleen een esthetisch accent geeft, maar ook prettig is voor slechtziende mensen. De zwarte leuning tekent zich eveneens duidelijk af, aldus het architectenbureau.

Er is sterk rekening gehouden met ruimte voor dieren, ook in het ontwerp van de opgangen. In de stenige kolommen komen insectengaten en nestkasten. In het midden van de rechte steektrappen vormt een brede bak met beplanting de weg omhoog en omlaag voor bijvoorbeeld padden en egels. De bak is zo vormgegeven dat hij dieren genoeg ruimte en beschutting biedt.

“Deze combinatie van trap en dierenopgang is een primeur”, stelt BureauVanEig. “Het kan jaren duren voordat de eerste egel de stap durft te zetten. Daar kijken we allemaal enorm naar uit.”

Samenwerking
De opgangen worden ontworpen in nauwe samenwerking met de gemeente als opdrachtgever en het ontwerpteam van het Hofbogenpark onder leiding van de Urbanisten. De Dudokgroep is eigenaar van de Hofbogen.

Trefwoorden

park herbestemming rotterdam trap opgang hofbogen ds landschapsarchitecten rotterdam-noord hofbogenpark de urbanisten crimson architectural historians transformatie de dakdokters bureauvaneig

1	Vijf nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025 maandag, 1 september
2	Nominaties Woongebouw van het Jaar 2025 bekend woensdag, 3 september
3	Woontoren De Vrijheid door Atelier Kempe Thill in Bajeskwartier opgeleverd maandag, 1 september
4	Tweede prijs voor ontwerp Caruso St John, Ard de Vries & Donna van Milligen Bielke en SteenhuisMeurs bij tender Tilburgse spoorzone woensdag, 3 september
5	'Vakantiewoonbuurt' Happy Days wint Gemma Smid Architectuurprijs Zoetermeer 2025 dinsdag, 2 september

Gerelateerde nieuwsberichten

‘Onze gezamenlijke denk- en verbeeldingskracht zijn harder nodig dan ooit’

29 juni 2022

Rotterdam als laboratorium voor de veerkrachtige stad

15 juni 2022

‘Zonder biodiversiteit loopt de stad vast’

8 juni 2022

Aanleg Hofbogenpark Rotterdam start in 2025

10 november 2023

Tijdelijke remise Museumtramlijn Amsterdam met verrassende ornamentiek

6 mei

Hofbogenpark wordt langste en smalste dakpark van het land

11 december 2020

Wethouder Lansink over sloop Luchtsingel: 'Veiligheid gaat boven alles'

24 oktober 2024

Rotterdam gestart met metamorfose Hofplein naar groen stadsplein

15 april

BureauVanEig ontwerpt opgangen Hofbogenpark

10 juni 2021

Hoogwaardig blok met sociale huurwoningen voor Leidsche Rijn Centrum

22 september 2023

Blok met appartementen als inbreiding voor naoorlogse wijk Vijfhuizen

22 juni 2023

ZUS over sloop Luchtsingel: ‘Dit noemen we sociaalkapitaalvernietiging’

22 oktober 2024

BureauVanEig geeft Weesper portiekflats opfrisbeurt

17 november 2022

Historische Tramhuis in Rotterdam ondergaat transformatie

27 mei 2024

Een moderne portiersloge voor de historische Westergasfabriek

2 juli 2020

Galerijflats in Alkmaar opgefrist en flink verduurzaamd

24 april 2020

Gevels van winkelblok aan de Lijnbaan vernieuwd

23 augustus 2019

Fietsenstalling en ontmoetingsplaats voor campus TU Delft

21 maart 2019

Fort bij Krommeniedijk uitgebreid met 'kijkkoepel'

26 april 2018

Eindgemaal reageert op architectuur binnen plan-Berlage

9 augustus 2017

'Jonge' Abe Bonnema Prijs voor Marjolein van Eig

17 november 2014

Toon alles

Andere nieuwsberichten

D66 wil stad bouwen in nieuwe polder tussen Amsterdam en Almere

Gisteren, 14:36

IJstad, zoals D66 de nieuwe stad voorlopig heeft genoemd, moet ruimte bieden aan 60.000 woningen.

's-Hertogenbosch selecteert acht ontwerpteams voor volgende ronde Citadelpoort

Gisteren, 13:31

In het gebied ten noorden van de Citadel wil de gemeente 185 tot 200 woningen bouwen, een nieuw onderkomen voor Design Museum Den Bosch realiseren en een ‘oeverpark’ aanleggen. Ook moet er een nieuwe Lage Diezebrug komen.

Tweede prijs voor ontwerp Caruso St John, Ard de Vries & Donna van Milligen Bielke en SteenhuisMeurs bij tender Tilburgse spoorzone

Gisteren, 10:00

Caruso St John, Ard de Vries & Donna van Milligen Bielke (ADVMB), SteenhuisMeurs eindigden onlangs op de tweede plaats bij een tender voor de Tilburgse Spoorzone.

Nominaties Woongebouw van het Jaar 2025 bekend

Gisteren, 09:00

Als onderdeel van de Architectenweb Awards 2025 wordt begin november de prijs voor Woongebouw van het Jaar 2025 uitgereikt. Uit de veertig inzendingen voor deze prijs heeft de jury vijf projecten genomineerd.

Energiekosten huishoudens Randstad lager dan in rest van het land

Gisteren, 12:27

In Groningen betaalt een gezin gemiddeld 105 euro meer per maand aan energie dan een vergelijkbaar huishouden in Utrecht.

ING en Rabobank stoppen 200 miljoen euro in Nationaal Warmtefonds

2 september, 11:58

Het fonds verwacht dat de bijdrage 12.500 huishoudens helpt bij het energiezuiniger maken van hun woning. Met een lening kunnen ze bijvoorbeeld een warmtepomp aanschaffen of hun vloeren isoleren.