Arna Mackic, International Centre for Architectural Disaster

Lesia Topolnyk, No Innocent Landscape

Dividual, Celebrating the unproductive: Spaces, structures and rituals of empowerment

Studio KIWI, Grounds of [in]Justice: Healing trust and building compassion

Tentoonstelling finalisten Prix de Rome 2022 geopend

17 november 2022, 16:54

In Het Nieuwe Instituut (HNI) in Rotterdam is donderdag de tentoonstelling Prix de Rome Architectuur 2022 - ‘Healing Sites’ geopend. In de expositie zijn de inzendingen van de vier finalisten voor de prestigieuze prijs te zien. Zij maakten een plan voor een zelfgekozen locatie die te maken heeft met een maatschappelijk trauma.

Finalist Arna Mackic koos het gebouw in Den Haag waarin tot en met 2017 het Joegoslavië-tribunaal was gehuisvest. Lesia Topolnyk nam als onderwerp het Oekraïense mijnbouwdorp Hrabove, dat in 2014 wereldnieuws werd toen passagiersvlucht MH17 er werd neergeschoten.

Dividual (Andrea Bit en Maciej Wieczorkowski) maakte een plan voor het terrein van de onvrije Kolonie van Weldadigheid in Veenhuizen waar wezen, kansarme gezinnen en bedelaars met landarbeid werden ‘opgevoed’. Studio KIWI (Kim Kool en Willemijn van Manen) richtte zich op kantoren waar de Belastingdienst tienduizenden Nederlanders dupeerde met terugvorderingen die in strijd waren met de grondbeginselen van de rechtsstaat.

Beladen geschiedenis
Met hun inzending reflecteren de genomineerden op de beladen geschiedenis van deze plekken, het helende potentieel van ruimtelijk ontwerp en de rol die zij als architecten, landschapsarchitecten en stedenbouwkundigen vervullen in de samenleving. Ze proberen te werken op een manier die de door hun gekozen locaties herstelt, ondanks - of dankzij - een heftige nalatenschap, meldt HNI.

Ook zijn er in de tentoonstelling van alle genomineerden video’s te zien. Deze tonen het proces dat de genomineerden doorliepen om tot hun Prix de Rome-inzending te komen. Zico Lopes van het Rotterdamse bureau Spatial Codes is ruimtelijk ontwerper van de tentoonstelling. Ontwerpers Alex Clay en Karin van den Brandt van het bureau Lesley Moore hebben het grafisch ontwerp verzorgd. Een begeleidende publicatie wordt uitgegeven door Jap Sam Books.

Prijsuitreiking op 1 december
De tentoonstelling in HNI loopt door tot en met 9 april volgend jaar. De winnaar van de Prix de Rome Architectuur 2022, bestaande uit een geldbedrag van 40.000 euro en een residency naar keuze, wordt op donderdag 1 december bekendgemaakt. De prijs wordt om de vier jaar uitgereikt. De vorige keer, in 2018, was architect Alessandra Covini de winnares.

Omschrijving van de plannen (teksten aangeleverd door HNI)

International Centre for Architectural Disaster - Arna Mackic
In het Haagse gebouw waar het Joegoslaviëtribunaal tot en met 2017 mensenrechtenschendingen in voormalig Joegoslavië behandelde, richt Arna Mackic een openbaar centrum in voor het collectieve herstel van bouwkundige rampen, de architectural disasters uit de titel. De architectuur wordt er ter verantwoording geroepen voor menselijke en ecologische relaties die door bouwkundig ingrijpen zijn vernietigd of ontwricht.

Het ontwerp van Mackic gaat een confrontatie aan met het oorspronkelijke gebouw dat Ad van der Steur in 1953 ontwierp, maar verzoent zich er ook mee. Er zijn gemeenschappelijke bemiddelingsruimten waar slachtoffers van ontworpen tegenslagen van zich kunnen laten horen en je vindt er werkplekken waar architecten ideeën en inzichten kunnen uitwisselen met andere vakgebieden. Deze alternatieve voorstellen voor het vormgeven van de gebouwde leefomgeving bieden nieuwe toekomstperspectieven aan alle betrokkenen. Zonder de hele beroepsgroep te veroordelen of individuele ontwerpers bepaalde waarheden op te leggen, wordt er in het centrum gewerkt aan architectuur als een constructieve discipline die ertoe in staat is om (kritisch) op zichzelf te reflecteren.

No Innocent Landscape - Lesia Topolnyk
In het Oekraïense mijnbouwdorp Hrabove, dat wereldnieuws werd toen passagiersvlucht MH17 er in 2014 werd neergeschoten, laat Lesia Topolnyk zien hoe ruimtelijk ontwerp kan helpen om ingrijpende gebeurtenissen inzichtelijk te maken en hun gevolgen te helpen herstellen. Het landschap dat het decor vormt is zelf nooit helemaal onschuldig, er is No Innocent Landscape, stelt ze vast. Je kunt de gelaagdheid van landschappen lezen met behulp van een ‘vergrootglas’ zoals het moment dat pro-Russische separatisten het vliegtuig neerhaalden en alle 298 inzittenden omkwamen. Dan doorzie je het gecompliceerde samenspel van wereldwijde en lokale geschiedenissen, in dit geval van de aanslag zelf tot aan de illegale mijnbouwactiviteiten in de regio. Architectuur bemiddelt daarbij: met vertel- en bouwtechnieken onthult het ontwerp wat eerder verzwegen werd. Volgens Topolnyk kan een zinnige wederopbouw pas plaatsvinden op basis van zo’n deconstructie.

Celebrating the unproductive: Spaces, structures and rituals of empowerment - Dividual
Op het terrein van de onvrije ‘Kolonie van Weldadigheid’ in Veenhuizen (Drenthe) waar wezen, kansarme gezinnen en bedelaars met landarbeid werden ‘opgevoed’, legt Dividual een strook aan ter ere van the unproductive, het onproductieve, onrendabele of nutteloze. Andrea Bit en Maciej Wieczorkowski vieren nutteloosheid op de site van een negentiende-eeuws sociaal experiment. Tegenover het harde werk dat de elite destijds aan wezen, daklozen en bedelaars oplegde om hun individuele karakters te verbeteren, stelt Dividual nu de gemeenschappelijke betekenis van werken en een alternatieve invulling van ‘algemeen nut’.

Wanneer je landschapsarchitectuur in dienst van de gemeenschap stelt, zeggen zij, verandert dat zowel het ontwerp als de ontwerper. Er ontstaat ruimte voor de culturele, materiële en natuurlijke hulpbronnen waaraan het collectief behoefte heeft. De diagonale strook die van elke productiviteit is uitgesloten verwildert in dit ontwerpvoorstel langzamerhand, terwijl het landschap eromheen transformeert tot een hyperefficiënt stelsel dat water, voedsel, elektriciteit en water genereert.

Grounds of [in]Justice: Healing trust and building compassion - Studio KIWI
In de kantoren waar de Belastingdienst tienduizenden Nederlanders dupeerde met terugvorderingen die in strijd waren met de grondbeginselen van de rechtsstaat, wil Studio KIWI juist nieuwe rechtsgronden, of grounds of justice, aanleggen. Het ontwerpbureau maakt van gebouwen waar het vertrouwen in de overheid een dieptepunt bereikte sites waar gewerkt kan worden aan de wederopbouw van vertrouwen en mededogen. Op elk van de locaties doen Kim Kool en Willemijn van Manen een ruimtelijke ingreep die correspondeert met een stap in het herstelproces. Zo richten ze plekken in voor woede en boetedoening, maar ook voor gesprek, herdenking en uitwisseling van verhalen. De ingrepen zijn toegespitst op de locaties zelf. Wat was er al en wat is er nog nodig om een impactvolle omgeving te creëren? Met Grounds of [in]Justice willen zij helen wat er beschadigd is én de kans verkleinen dat het opnieuw gebeurt.

Trefwoorden

tentoonstelling het nieuwe instituut prix de rome architectuur arna mackic jonge architecten lesia topolnyk studio kiwi prix de rome dividual

1	Ruimtelijk kader voor verdichting Buikslotermeerplein in Amsterdam-Noord vastgesteld dinsdag, 17 december
2	Woongebouw Civic Architects vormt herkenningspunt langs Tolhuiskanaal vrijdag, 13 december
3	Ontwikkeling gebouwencomplex Amstel Vista bij Berlagebrug gestart vrijdag, 13 december
4	Bouw van houten woongebouw de Koffiefabriek in Amsterdam gestart woensdag, 11 december
5	Een monumentale telefooncentrale herbestemd als verborgen woongebouw woensdag, 11 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Werkkamer van Alison Smithson als VR-installatie bij HNI

28 november 2022

Tentoonstelling rond vriendschap en werk van Jan Schoonhoven en Lothar Wolleh

11 juli 2023

Shortlist Prix de Rome Architectuur 2022 bekend

12 april 2022

Nieuwe Gezichten: Studio Ossidiana

24 maart 2022

Prix de Rome: de andere drie genomineerden

19 oktober 2018

Alessandra Covini wint Prix de Rome Architectuur 2018

18 oktober 2018

Genomineerden Abe Bonnema Prijs voor Jonge Architecten bekend

12 oktober 2022

Site Practice wint Next Step Award 2022

4 november 2022

Nieuwe Gezichten: Studio L A

27 mei 2022

Terugkijken: Afbraak van de architectuur

17 maart 2022

Geheugenbalkon biedt uitzicht op werkzaamheden zuidelijke ringweg

5 juli 2021

Terugkijken: Door de ogen van Arna

29 mei 2020

Arna Mackic vraagt aandacht voor Srebrenica-genocide

6 juli 2020

Architect Lesia Topolnyk: ik moedig iedereen aan om te gaan protesteren

2 maart 2022

Jonge architecten presenteren ontwerpstudies toekomst Maritiem Museum

25 januari 2022

Ontwerpen voor verduurzaming iconische stadskerken gepresenteerd

21 oktober 2021

Video: 'rijdend' gesprek Rijksbouwmeester en Archiprix-winnares

10 januari 2020

Archiprix 2019: twee winnaars, vier eervolle vermeldingen

24 juni 2019

Twee Nederlandse winnaars Archiprix International

8 mei 2019

Lesia Topolnyk wint Prix de Rome Architectuur 2022

2 december 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Woonbuurt van Steenhuis Bukman vormt zuidwestelijke sluitstuk van Delftzicht

Gisteren, 15:28

Met het project Haringlocatie, ontworpen door Steenhuis Bukman Architecten, is tegen het centrum van Delft een duurzame en natuurinclusieve woonbuurt gerealiseerd.

Aftrap voor eerste buitenlands project Team V Architectuur

Gisteren, 12:26

Vorige week is de eerste steen gelegd voor de VDAB Loopbaancampus in Roeselare. Voor Team V Architectuur, dat het architectonisch ontwerp verzorgt, is dit het eerste project buiten Nederland.

Zuidelijke stationsentree met fietsenstalling Dordrecht geopend

Gisteren, 11:16

Het demontabele bouwwerk, dat is ontworpen door studioSK, moet het station aan de kant van het Weizigtpark een prominentere uitstraling geven.

Ruimtelijk kader voor verdichting Buikslotermeerplein in Amsterdam-Noord vastgesteld

Gisteren, 09:26

Voor het gebied zijn elf 'Vuistregels' vastgesteld waaraan plannen moeten voldoen. Deze vuistregels zijn in een participatief traject door MORE Architecture in nauwe samenwerking met de gebiedseigenaren en gemeente Amsterdam ontwikkeld.

Advies: Nederland kan zorgvuldiger omgaan met oude zonnepanelen

Gisteren, 13:35

Nederland zou zorgvuldiger kunnen omgaan met materialen die gebruikt worden in de duurzame energiesector, zegt het Planbureau voor de Leefomgeving.

Dorpen in Noord-Holland mogen bouwen in beschermd landschap

Gisteren, 10:21

Gemeenten in Noord-Holland mogen tot 25 woningen erbij gaan bouwen aan de randen van dorpen en plattelandskernen.

ASML wil meebetalen aan duizenden nieuwe woningen in regio

16 december, 4:27

De ambitie van de Veldhovense onderneming is om tot 2040 bij te dragen aan de bouw van 25.000 woningen.

Den Haag positief over plannen voor verbouwing Pier Scheveningen

16 december, 9:48

Het is de bedoeling dat er een nieuwe toren met hotelkamers en wellnessfaciliteiten wordt gebouwd op een van de ‘eilanden’ van de Pier.

PBL: duurzaam energiedoel haalbaar, maar meer nodig voor klimaat

13 december, 3:40

Nederland lijkt het zelf opgestelde doel voor het opwekken van duurzame energie te gaan halen in 2030, maar regio's kijken nog steeds te weinig naar de langere termijn.