What happened to… Buurtfabriek Ruimzicht

16 maart 2017, 10:43

Architect Marlies Rohmer is met een camper het land in getrokken om te zien hoe het haar gebouwen is vergaan. Ze bekeek hoe het gebouw erbij stond en ging met de gebruikers in gesprek. De komende weken deelt Rohmer in een serie essays op Architectenweb haar bevindingen. Vandaag aflevering 2: Buurtfabriek Ruimzicht in Amsterdam.

Buurtfabriek Ruimzicht is een in het oog springende verschijning, waarvoor we in 2010 de Zuiderkerkprijs hebben gewonnen. De vraag van de buurt om een ‘beeldbepalend’ gebouw, een ‘buurtfabriek’, heeft geresulteerd in een gelede massa die enerzijds aansluit op de perceelsverkavelde Bellamybuurt en anderzijds refereert aan het industrieel verleden van de locatie.

Een compositie van vijf hallen en halletjes is op bijna nonchalante wijze samen gesmeed tot een gevarieerde massa; met grote stoere dakkapellen voegt het zich naadloos in dit deel van de stad, zich enerzijds aanpassend, anderzijds onderscheidend. De kleine driehoekige pleintjes wachten op toekomstige gebruikers in de – immer leegstaande – plint. De tijdelijke voorzieningen die zich er genesteld hebben, verankeren de plint vooralsnog niet duurzaam in de omgeving: architectuur ontleent een deel van haar betekenis aan krachten die van buitenaf op het ontwerp inwerken.

Vanaf de centrumkant gezien is het niet meteen duidelijk uit welke tijd het gebouw stamt. De zwaar vervuilde witte, overwegend gesloten gevels doen denken aan een gebouw uit de jaren tachtig. Van het stralend witte karakter van de polyesterbetonnen gevelelementen is weinig meer over gebleven. Had ik het gebouw maar niet wit gemaakt. In de reeks gebouwen langs de Kosterverlorenvaart staan wel meer witte gebouwen, in die reeks is het ontworpen. De grijs-witte kleur is heel kwetsbaar.

Tijdens het ontwerpproces was ik in Denemarken naar de Bagsvaerdkerk van Utzon geweest. Verblind door de immense schoonheid van deze kerk heb ik de misstap begaan te denken dat een dergelijk gebouw –opgebouwd uit witte betonplanken – ook in Nederland de houdbaarheidsdatum niet zou overschrijden. Niets is minder waar gebleken. De polyesterbeton gevelelementen zijn zwaar vervuild, de dakkappen zijn groen uitgeslagen en het geheel oogt armoedig. Het experiment met het polyesterbeton waarvan de fabrikant ons bezworen heeft dat dit goed schoon te houden zou zijn, is mislukt. Is het de slechte materiaalkeuze of is het wederom een gigantisch gebrek aan onderhoud dat ik op mijn tour overal in Nederland signaleer? Wellicht beide.

Het beton is ondanks de polyester toeslag veel poreuzer dan ik had voorzien. Op sommige plekken is deze zelfs grijs geworden en ontstaat er zowaar een patroon van mooie genuanceerde vlakken ter plaatse van het meest vervuilde gedeelte. Toch is dit gebouw niet met die gedachte ontworpen, zoals bijvoorbeeld de Bijenkorf van Breuer in Rotterdam, waar de vervuiling van de steeds gedraaide travertin-beplating een extra – beeldschone – dimensie aan het gebouw geeft.

Sommige bewoners vinden het gebouw mooi oplichten in contrast met de omgeving: ‘We liepen er vaak langs en dachten hier zouden we graag willen wonen!’ Eén van de gebruikers van de plint: ‘Smoelloos en niet passend in de omgeving, je zou het gebouw overal kunnen neerzetten! Het ziet er oostblokkerig en grijs uit.’ Andere bewoners vonden de vlekken op de gevel juist wel weer charmant. Een goede samenwerking zie je aan een project af. In dit geval heeft het problematische uitvoeringstraject het project in ieder geval niet versterkt.

Bij NAi010 uitgevers is onlangs het boek What happened to my buildings verschenen. Hierin wordt het ‘vervolgverhaal’ verteld van 25 gebouwen die Rohmer nogmaals heeft bezocht. Bij ieder project stelt Rohmer vragen als: hebben de eerste ideeën stand gehouden? Hoe ervaren de gebruikers het gebouw? Is het project in staat gebleken zich aan te passen aan veranderingen?

Trefwoorden

marlies rohmer what happened to my buildings

1	Vernieuwde entree westelijke reizigerstunnel Amsterdam Centraal geopend maandag, 30 juni
2	Is er een alternatief voor altijd dezelfde torenplattegrond? dinsdag, 1 juli
3	Eindhoven presenteert masterplan voor Stadhuisplein en omgeving maandag, 30 juni
4	KAAN Architecten transformeert historische fabriek in Brazilië tot cultureel centrum vrijdag, 27 juni
5	Het Binnenhof – Oude Zaal wordt ook grootste commissiezaal maandag, 30 juni

Gerelateerde nieuwsberichten

What happened to… Amerbos

13 april 2017

What happened to… Dobbelmanterrein

28 april 2017

What happened to… Noordkop

22 juni 2017

What happened to… Keizersstraat

20 april 2017

What happened to... De Vijver

24 mei 2017

What happened to... Fusion

18 mei 2017

What happened to… herhuisvesting NVWA

11 mei 2017

What happened to... Bloemhof, De Intense Stad

8 juni 2017

What happened to… Smarties

1 juni 2017

What happened to… De Zeester

23 maart 2017

What happened to… De Matrix

15 juni 2017

What happened to... Gewild Wonen

6 april 2017

What happened to… serrewoningen Landstrekenwijk

4 mei 2017

Video: What happened to...

16 juni 2017

What happened to… Transvaalbuurt

30 maart 2017

Nieuwe serie essays: What happened to...

7 maart 2017

What happened to… waterwoningen IJburg

9 maart 2017

Toon alles

Andere nieuwsberichten

BoschSlabbers wint ontwerpwedstrijd voor herinrichting Grote Markt in Hulst

2 uur geleden

Het ontwerpvoorstel creëert een monumentale open ruimte tussen het stadhuis en de basiliek en voegt op strategische plekken bomen en beplanting toe. Details in de vorm van een messing plint en een waterelement vormen de ‘finishing touch’.

Mulder Zonderland ontwerpt berghut in Zwitserse Alpen

3 uur geleden

Vanaf de helling van de Piz Boval heb je een prachtig uitzicht over de Morteratschgletsjer en de Persgletsjer daarachter. Op die magnifieke plek in het zuidoosten van Zwitserland heeft Mulder Zonderland een nieuwe, houten berghut ontworpen.

Eindhoven opent in september voormalig Philips-landgoed voor publiek

4 uur geleden

Door constructieve gesprekken tussen de gemeente en de ervan Philips is de opening vele jaren eerder dan volgens bestaande afspraken mogelijk was. Opening van het landgoed betekent voor de stad en haar inwoners 142 hectare openbaar groen erbij.

Tech-startups gezocht voor Ruud van Berkel Award 2025

Vandaag, 10:43

Heembouw roept jonge ondernemers, ontwerpers en vernieuwers op om zich aan te melden voor de Ruud van Berkel Award 2025. De derde editie van deze prijs richt zich specifiek op een schaalbaar tech-idee dat de bouwsector helpt te verduurzamen.

Gelderland roept op tot snellere procedures voor vol stroomnet

Gisteren, 09:42

Onlangs werd duidelijk dat de uitbreiding van het net in grote delen van het land, waaronder Gelderland, forse vertraging oploopt.

Zuid-Holland kijkt langs A4 en N11 naar ruimte voor zonnepanelen

1 juli, 4:31

De provincie, Rijkswaterstaat, ProRail, het Hoogheemraadschap van Rijnland en betrokken gemeenten hebben afgesproken de mogelijkheden te onderzoeken.

MVRDV benoemt Floris Overheul tot nieuwe algemeen directeur

1 juli, 2:17

Met ingang van 1 juli 2025 volgt hij Sigrid Baas op; zij bekleedde de functie sinds november 2023 op interim-basis. Overheul werkte hiervoor bij Mecanoo.

Meer hypotheekaanvragen voor verbouwing en verduurzaming huis

1 juli, 12:09

De Hypotheker wijt de stijging aan een tekort aan geschikte seniorenwoningen, waardoor 55-plussers vaker kiezen voor het levensloopbestendig maken van de huidige woning in plaats van verhuizen.