What happened to… Buurtfabriek Ruimzicht

16 maart 2017, 10:43

Architect Marlies Rohmer is met een camper het land in getrokken om te zien hoe het haar gebouwen is vergaan. Ze bekeek hoe het gebouw erbij stond en ging met de gebruikers in gesprek. De komende weken deelt Rohmer in een serie essays op Architectenweb haar bevindingen. Vandaag aflevering 2: Buurtfabriek Ruimzicht in Amsterdam.

Buurtfabriek Ruimzicht is een in het oog springende verschijning, waarvoor we in 2010 de Zuiderkerkprijs hebben gewonnen. De vraag van de buurt om een ‘beeldbepalend’ gebouw, een ‘buurtfabriek’, heeft geresulteerd in een gelede massa die enerzijds aansluit op de perceelsverkavelde Bellamybuurt en anderzijds refereert aan het industrieel verleden van de locatie.

Een compositie van vijf hallen en halletjes is op bijna nonchalante wijze samen gesmeed tot een gevarieerde massa; met grote stoere dakkapellen voegt het zich naadloos in dit deel van de stad, zich enerzijds aanpassend, anderzijds onderscheidend. De kleine driehoekige pleintjes wachten op toekomstige gebruikers in de – immer leegstaande – plint. De tijdelijke voorzieningen die zich er genesteld hebben, verankeren de plint vooralsnog niet duurzaam in de omgeving: architectuur ontleent een deel van haar betekenis aan krachten die van buitenaf op het ontwerp inwerken.

Vanaf de centrumkant gezien is het niet meteen duidelijk uit welke tijd het gebouw stamt. De zwaar vervuilde witte, overwegend gesloten gevels doen denken aan een gebouw uit de jaren tachtig. Van het stralend witte karakter van de polyesterbetonnen gevelelementen is weinig meer over gebleven. Had ik het gebouw maar niet wit gemaakt. In de reeks gebouwen langs de Kosterverlorenvaart staan wel meer witte gebouwen, in die reeks is het ontworpen. De grijs-witte kleur is heel kwetsbaar.

Tijdens het ontwerpproces was ik in Denemarken naar de Bagsvaerdkerk van Utzon geweest. Verblind door de immense schoonheid van deze kerk heb ik de misstap begaan te denken dat een dergelijk gebouw –opgebouwd uit witte betonplanken – ook in Nederland de houdbaarheidsdatum niet zou overschrijden. Niets is minder waar gebleken. De polyesterbeton gevelelementen zijn zwaar vervuild, de dakkappen zijn groen uitgeslagen en het geheel oogt armoedig. Het experiment met het polyesterbeton waarvan de fabrikant ons bezworen heeft dat dit goed schoon te houden zou zijn, is mislukt. Is het de slechte materiaalkeuze of is het wederom een gigantisch gebrek aan onderhoud dat ik op mijn tour overal in Nederland signaleer? Wellicht beide.

Het beton is ondanks de polyester toeslag veel poreuzer dan ik had voorzien. Op sommige plekken is deze zelfs grijs geworden en ontstaat er zowaar een patroon van mooie genuanceerde vlakken ter plaatse van het meest vervuilde gedeelte. Toch is dit gebouw niet met die gedachte ontworpen, zoals bijvoorbeeld de Bijenkorf van Breuer in Rotterdam, waar de vervuiling van de steeds gedraaide travertin-beplating een extra – beeldschone – dimensie aan het gebouw geeft.

Sommige bewoners vinden het gebouw mooi oplichten in contrast met de omgeving: ‘We liepen er vaak langs en dachten hier zouden we graag willen wonen!’ Eén van de gebruikers van de plint: ‘Smoelloos en niet passend in de omgeving, je zou het gebouw overal kunnen neerzetten! Het ziet er oostblokkerig en grijs uit.’ Andere bewoners vonden de vlekken op de gevel juist wel weer charmant. Een goede samenwerking zie je aan een project af. In dit geval heeft het problematische uitvoeringstraject het project in ieder geval niet versterkt.

Bij NAi010 uitgevers is onlangs het boek What happened to my buildings verschenen. Hierin wordt het ‘vervolgverhaal’ verteld van 25 gebouwen die Rohmer nogmaals heeft bezocht. Bij ieder project stelt Rohmer vragen als: hebben de eerste ideeën stand gehouden? Hoe ervaren de gebruikers het gebouw? Is het project in staat gebleken zich aan te passen aan veranderingen?

Trefwoorden

marlies rohmer what happened to my buildings

1	Realisatie omvangrijk houten gebouw van Nudus voor Havenbedrijf Rotterdam stap dichterbij woensdag, 20 november
2	Een houten villa genesteld in het bos donderdag, 21 november
3	Museum Kruithuis ’s-Hertogenbosch officieel geopend na zorgvuldige transformatie dinsdag, 19 november
4	Team onder leiding van KAAN Architecten ontwerpt geavanceerd onderzoeksgebouw in Lausanne maandag, 18 november
5	Sereen toevluchtsoord hoog boven de stedelijke drukte woensdag, 20 november

Gerelateerde nieuwsberichten

What happened to… Amerbos

13 april 2017

What happened to… Dobbelmanterrein

28 april 2017

What happened to… Noordkop

22 juni 2017

What happened to… Keizersstraat

20 april 2017

What happened to... De Vijver

24 mei 2017

What happened to... Fusion

18 mei 2017

What happened to… herhuisvesting NVWA

11 mei 2017

What happened to... Bloemhof, De Intense Stad

8 juni 2017

What happened to… Smarties

1 juni 2017

What happened to… De Zeester

23 maart 2017

What happened to… De Matrix

15 juni 2017

What happened to... Gewild Wonen

6 april 2017

What happened to… serrewoningen Landstrekenwijk

4 mei 2017

Video: What happened to...

16 juni 2017

What happened to… Transvaalbuurt

30 maart 2017

Nieuwe serie essays: What happened to...

7 maart 2017

What happened to… waterwoningen IJburg

9 maart 2017

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Meerstemmige geschiedenis en toekomst architectuur centraal tijdens symposium

22 november, 3:50

Op maandag 2 december organiseert Arcam in Pakhuis de Zwijger Amsterdam het symposium Hervertellingen. Het symposium draait om het meerstemmiger maken van de geschiedenis en toekomst van de Amsterdamse architectuur.

Tijdelijke woningen voor Oekraïense vluchtelingen en starters in Eemnes

22 november, 1:46

In Eemnes zijn ruim veertig tijdelijke woningen voor Oekraïense vluchtelingen en jonge starters naar ontwerp van Studio Selva opgeleverd. Met name in het ontwerp voor openbare ruimte naar manieren gezocht om het gemeenschapsgevoel te bevorderen.

De Warren ontvangt Ammodo Architecture Award

22 november, 10:48

De Ammodo Architecture Award is een nieuwe internationale architectuurprijs om de wereldwijde ontwikkeling van toonaangevende sociaal en ecologisch verantwoorde architectuur te stimuleren.

Een houten villa genesteld in het bos

21 november, 5:31

Het ontwerp van Kumiki Architecture voor Bosvilla Oostvoorne is erop gericht dat de familiewoning als het ware opgaat in de natuur. De volumes van de benedenverdieping liggen iets verzonken en de gevel is bekleed met gebrand hout.