What happened to… Keizersstraat

20 april 2017, 11:02

Architect Marlies Rohmer is met een camper het land in getrokken om te zien hoe het haar gebouwen is vergaan. Ze bekeek hoe het gebouw erbij stond en ging met de gebruikers in gesprek. De komende weken deelt Rohmer in een serie essays op Architectenweb haar bevindingen. Vandaag aflevering 7: woningbouwproject Keizersstraat in Amsterdam.

Ik kan me nog als de dag van gisteren herinneren waar ik was toen ik hoorde dat ik het project Keizersstraat gewonnen had. Ik was 35 en lag na de architectenselectie om 23.30 uur in bed en werd nog gebeld door één van de bewoners met het magistrale nieuws. Ik had werkelijk alles uit de kast getrokken om dit project te winnen. “Je had iets blauws aan. Je was net begonnen en je was een vrouw”, kreeg ik van de buurt te horen. Help!

Het laatste grote sluitstuk in de Nieuwmarkt en mijn eerste grote project. Een vuurdoop met heel veel inspraak. Een typisch voorbeeld van processtedenbouw met een eindeloos proces van consensus bereiken. Inspraak is in de basis een integer proces dat hoort bij een democratische, loyale samenleving. In de praktijk schiet inspraak echter soms z’n doel voorbij. Het is goed dat het in een democratische maatschappij voor een individu onmogelijk is om iets erdoor te drukken, maar vaak lijkt het erop dat een individu zaken die goed zijn voor het algemeen (maar misschien niet voor zichzelf) tegen kan houden (not in my backyard).

Twintig jaar later in 2012 drink je met een paar buurtbewoners - actievoerders van het eerste uur – in het kader van het onderzoek What Happened to… een borrel bij de Waag met uitzicht op het project. Ik: ‘Heeft die inspraak nou geholpen?’ Bewoner 1 en bewoner 2: ‘Het is eigenlijk niet mooi en niet lelijk, het is een neutraal gebouw, het stoort eigenlijk niet, mensen wonen er gelukkig.’ Het is maar goed dat ik bij de start van het project niet wist wat ik nu hoor. Op dat moment dacht ik dat ik een meesterwerk ging produceren. Dat ik God was of de vrouwelijke variant van Rem Koolhaas.

Opvallend, deze omwonenden zijn totaal niet bezig met architectuur, terwijl ze toch een groot deel van hun leven gegeven hebben aan het actievoeren om ‘de buurt te redden van grootschalige sloopplannen’. Sommige gebouwen worden blijkbaar juist gewaardeerd omdat ze niet opvallen en een vanzelfsprekende plek innemen in het stedelijk weefsel.

What Happened to… relativeert het vak behoorlijk en vooral de hype van WHAT'S NEW, WHAT'S NEXT. Is het grootste goed, misschien het hoogst bereikbare, dat de architectuur ‘slechts’ haar vanzelfsprekende positie inneemt tussen de overige gebouwen? De architectuur als vervolgverhaal in plaats van architectonische heldendaden. Kan je je daar dan het beste maar meteen op richten? Anderzijds: eenvoud en vanzelfsprekendheid zijn misschien wel het moeilijkst te bereiken, daar ligt een uitdaging. Ik ben opgeleid in de tijd van de grote concepten, maar de belangrijkste opgave voor de komende jaren ligt misschien wel in het ontwerpen van de kwaliteit van de dagelijkse leefomgeving.

Ik: ‘Helpt inspraak? We zaten toch met 60 personen te vergaderen.’

Bewoner 1: ‘Je kreeg een woonhuis op maat, al je wensen werden ingewilligd.’

Ik: ‘Ik heb ervan geleerd dat je én naar mensen kunt luisteren en toch een sterk project kunt maken. Ik vond het wel moeilijk om architectuur op de agenda te krijgen. Ik heb van de nood een deugd gemaakt; waar het hardst geprotesteerd werd, maakte ik gewoon de minste massa. De ‘gerafelde bouwenvelop’ die daardoor ‘toevallig ontstond’ sloot in al z’n gevarieerdheid eigenlijk ook heel goed aan bij het prettig rommelig karakter van de Nieuwmarktbuurt. Schoonheid is niet alleen als primaire doelstelling gehanteerd, ik ging ervan uit dat schoonheid zou ontstaan uit de extreme vraag van de opdracht. Het was niet altijd makkelijk om concessies te doen, omdat ik zo jong was. Naarmate je ouder wordt, sta je meer marge toe, omdat je inmiddels weet dat sommige dingen niet zo belangrijk zijn.’

Bij NAi010 uitgevers is onlangs het boek What happened to my buildings verschenen. Hierin wordt het ‘vervolgverhaal’ verteld van 25 gebouwen die Rohmer nogmaals heeft bezocht. Bij ieder project stelt Rohmer vragen als: hebben de eerste ideeën stand gehouden? Hoe ervaren de gebruikers het gebouw? Is het project in staat gebleken zich aan te passen aan veranderingen?

Trefwoorden

marlies rohmer what happened to...

1	Definitief ontwerp voor vernieuwing Centrale Bibliotheek Rotterdam is klaar dinsdag, 26 november
2	Een houten villa genesteld in het bos donderdag, 21 november
3	Bouw EDGE Coolsingel in Rotterdam officieel gestart maandag, 25 november
4	Happel Cornelisse Verhoeven presenteert ontwerp renovatie Algemene Rekenkamer donderdag, 21 november
5	Team met MoederscheimMoonen en Felixx wint aanbesteding Insulindestraat Rotterdam dinsdag, 26 november

Gerelateerde nieuwsberichten

What happened to… Noordkop

22 juni 2017

What happened to... De Vijver

24 mei 2017

What happened to… De Matrix

15 juni 2017

Video: What happened to...

16 juni 2017

What happened to… serrewoningen Landstrekenwijk

4 mei 2017

What happened to… herhuisvesting NVWA

11 mei 2017

What happened to… Smarties

1 juni 2017

What happened to... Bloemhof, De Intense Stad

8 juni 2017

What happened to... Fusion

18 mei 2017

Nieuwe serie essays: What happened to...

7 maart 2017

What happened to… Buurtfabriek Ruimzicht

16 maart 2017

What happened to… Transvaalbuurt

30 maart 2017

What happened to… waterwoningen IJburg

9 maart 2017

What happened to… Amerbos

13 april 2017

What happened to… De Zeester

23 maart 2017

What happened to... Gewild Wonen

6 april 2017

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Team met MoederscheimMoonen en Felixx wint aanbesteding Insulindestraat Rotterdam

Gisteren, 17:18

MoederscheimMoonen Architects, Felixx en de ontwikkelaars GetYourKIKX en Sustain Real Estate Consultancy hebben als team de aanbesteding voor woningbouw gewonnen met het plan Via Insulae.

Woonzorggebouw van Bierman Henket met flexibele structuur

Gisteren, 16:00

In opdracht van woonzorgorganisatie Het Laar heeft BiermanHenket het gebouw Laarstede ontworpen, als uitbreiding van de bestaande locatie in Tilburg.

Definitief ontwerp voor vernieuwing Centrale Bibliotheek Rotterdam is klaar

Gisteren, 15:30

Het definitief ontwerp voor de nieuwe Centrale Bibliotheek in Rotterdam is klaar en zowel de omgevingsvergunning als de vergunning voor de warmte-koudeopslag in de bodem zijn definitief verleend. De vernieuwing start in het voorjaar van 2026.

Woongebouw MO*town Track 8 nabij station Sloterdijk opgeleverd

Gisteren, 15:15

Nabij station Amsterdam Sloterdijk is het door De Zwarte Hond ontworpen woongebouw MO*town Track 8 opgeleverd. Het complex telt 94 appartementen en heeft voorzieningen op de begane grond.

Nieuwbouw bij woningzoekers populairder dan bestaande bouw

Vandaag, 12:40

Nieuwbouw is bij woningzoekers populairder dan bestaande bouw, zowel wat betreft wijk als woning. De aanschaf van een nieuwbouwwoning kost wel veel tijd en energie.

Makelaars: impact bankroeten op leegstand in winkelstraat beperkt

Gisteren, 13:40

Het toenemende aantal faillissementen in de detailhandel zorgt vooralsnog niet voor een explosieve toename van de leegstand in de Nederlandse winkelstraat.

Madlener wil verbreding A27 bij Zeewolde als eerste opstarten

Gisteren, 10:37

De minister wil de uitbreiding van de A27 tussen Zeewolde en Eemnes als eerste van zeventien gepauzeerde projecten laten doorgaan.

Coalitiepartijen willen nieuw onderzoek naar Lelylijn

25 november, 2:31

Coalitiepartijen VVD, NSC en BBB willen een nieuw onderzoek dat de Lelylijn koppelt aan de inrichting van Nederland op de lange termijn en de bouw van nieuwe woningen.

Onderzoek: overwaarde koopwoning klimt tot gemiddeld 220.000 euro

25 november, 9:35

De gemiddelde overwaarde op een koopwoning in Nederland is verder gestegen door de aanhoudende stijging van de huizenprijzen. Dit zou blijken uit berekeningen van marktonderzoeker Calcasa.