What happened to… herhuisvesting NVWA

11 mei 2017, 10:43

Architect Marlies Rohmer is met een camper het land in getrokken om te zien hoe het haar gebouwen is vergaan. Ze bekeek hoe het gebouw erbij stond en ging met de gebruikers in gesprek. De komende weken deelt Rohmer in een serie essays op Architectenweb haar bevindingen. Vandaag aflevering 10: de herhuisvesting van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (VVWA).

Een bestaand enigszins identiteitloos verkamerd kantoorgebouw in Utrecht heeft een nieuw leven gekregen, gebaseerd op een fikse reorganisatie en een programma van eisen voor Het Nieuwe Werken. Opdrachtgever: de Rijksoverheid, de nieuwe NVWA. Het ontwerp is gebaseerd op ons zogeheten ‘patchworkmodel’, een levendig open werklandschap, dat uitgaat uit van het Cradle to Cradle-principe. Het is gebaseerd op (gedeeltelijk) behoud en sublimatie van bestaande structuren, indelingen, materialen en infrastructuur.

Het ‘patchworkmodel’ is een flexibele lappendeken, waarbij een open kantoorlandschap gecombineerd met ‘specials’(ruimtes als concentratieplekken? meandert over de vloeren. Licht en ruimte van gevel tot gevel engeen kamers meer aan lange gangen. Maar overgaan naar Het Nieuwe Werken (zonder vaste werkplek in een geabstraheerd kantoorlandschap) kan een shock zijn voor mensen die eraan gewend zijn een eigen kamer te hebben. Het gaat nooit zoals het moet, het gaat alleen zoals het gaat.

Het aanvankelijk als clean kantoorlandschap ontworpen project ziet er nu heel anders uit. Het project waar niemand een vaste werkplek of een eigen kamer kreeg is zelfs zonder kasten ontworpen. De medewerkers hebben het project naar hun hand gezet: overal staan inmiddels zelf meegebrachte kasten, het project is geheel dichtgetimmerd met privébezittingen.

Een ooggetuigenverslag:

FL (opdrachtgever): ‘Het gedrag van mensen, daar hebben we te weinig aandacht aan besteed. ’s Ochtends gaan mensen gauw vast ergens hun tas neerzetten en vervolgens in vergadering. Dus ik kan daar niet werken, want de computer is gelockt door Pietje… Op een gegeven moment ga je dat evalueren en toen was er een tekort aan concentratiewerkplekken. Dus er zijn wat hokjes gesplitst... ‘

Ik: ‘Nou, ik ben heel benieuwd, daar kan ik misschien nog iets van leren. ‘

FL: ‘Ze gaan muiten: mensen die er dan op dinsdag en donderdag zijn, de drukke dagen hier, komen binnen en dan is er geen plek, dan gaan ze naar huis. “Doei, ik ga naar huis.”’ (Mensen willen graag hun eigen ‘werkplek’, dat heeft ook te maken met status.)

Ik: ‘Die mensen zijn beledigd dat ze geen eigen kamer meer hebben. Als je het nou nog een keer zou doen, zou je dan toch een aantal vaste werkplekken willen maken?‘

FL: ‘Ja, dit is bijvoorbeeld zo’n plek, zo’n ‘special’. Mensen zitten hier altijd, het zijn dus geen flexplekken. En op een gegeven moment kreeg ik klachten dat ze te dicht op elkaar zaten. Toen heb ik in Duitsland een firma ontdekt die geluiddempende materialen levert. En dat werkt…‘

Ik: ‘Dus jij hebt dit er gewoon tussen gezet. ‘ (Wijzend op een aantal nieuw geplaatste schotten.)

FL: ‘Ja, veertig procent geluidsreductie.‘ Ik: ‘Is dit jouw vaste ‘flexplek’?‘

Medewerker 1: ‘Ja alleen dit hoekje, ik zit dus altijd hier.‘

Medewerker 2: ‘We hoeven niet te vechten voor een plek. ‘

Medewerker 3: ‘Ja en na vijf uur mogen we voetballen hier.‘

FL: ‘Verder heb ik me best een beetje vergist in vergaderruimten voor grote groepen. Heb je die tent gezien? Ik heb dus een tent neergezet op de binnenplaats, met heteluchtkanon. Een party-tent.‘

Ik: ‘Wat creatief…‘

Ik: ‘Hé Frans, heb jij dit ontworpen? ‘ (Wijzend op nieuwe balie.)

FL: ‘Ja, met iemand die er verstand van heeft natuurlijk, maar ik vond ‘m wel leuk.‘

Ik: ‘Jullie hebben dus gewoon door geassocieerd op ons thema. Waar heb je eigenlijk een architect voor nodig, zou je jezelf kunnen afvragen. ‘

Geen antwoord.

Ik: ‘Wat zit daar in die plantenbak? ‘

Mevrouw van het secretariaat: ‘Oh, de knuffelkip.‘

FL: ‘Hier zit de directie, het uitgangspunt is dat de diverse secretariaten bij het ankerpunt (servicekern) zitten. ‘ (De eerste kamertjes voor leidinggevenden worden alweer geïnstalleerd.)

Ik: ‘Heb je dan niet het idee dat dit integraal aangepakt moet worden? Die kasten die hier opeens nogal rommelig in de ruimte staan… Of stoort het je helemaal niet? ‘ (Met de kennis van nu zou je twintig procent van de werkplekken als vaste werkplek ontwerpen, waardoor je alle permanente voorzieningen ook netjes in kasten kunt wegwerken.)

FL: ‘Wat bedoel je?‘

Ik: ‘Het PvE was zonder kasten, in verband met Het Nieuwe Werken, bij nader inzien had er nog een plan moeten komen voor al deze kasten van het secretariaat.‘

Geen antwoord.

Ik: ‘Ben je op zoek naar een plek?‘

Medewerker 4: ‘Ja.‘

Ik: ‘En die is gewoon niet te vinden?‘

Medewerker 4: ‘Nou, voorlopig nog niet.‘

Het mag duidelijk zijn dat er vrij kort na oplevering al een aantal zaken niet functioneerde. Met enige verbijstering moet ik constateren dat zonder ons te consulteren (hoeveel geld en inspanning is er niet in het ontwerp gestoken) de dienst huisvesting van deze overheidsinstelling zelf aan de slag gaat, waarmee eigenlijk het aanvankelijke ontwerp teniet gedaan wordt. Overigens weet men zich van de prins geen kwaad. ‘Het ziet er toch wel goed uit zo?’

Blijkbaar heeft ook de projectorganisatie van de Rijksgebouwendienst (inmiddels Rijksvastgoedbedrijf), onze formele opdrachtgever, geen flauw benul wat er na de oplevering gebeurd is met dit project. Lessons learned: bij elk project zou je na een jaar een aantal praktische zaken die in de praktijk niet goed functioneren (Het Nieuwe Werken werkt voor zo’n tachtig procent) moeten kunnen wijzigen. Daar zou je budget voor kunnen reserveren.

Bij NAi010 uitgevers is onlangs het boek What happened to my buildings verschenen. Hierin wordt het ‘vervolgverhaal’ verteld van 25 gebouwen die Rohmer nogmaals heeft bezocht. Bij ieder project stelt Rohmer vragen als: hebben de eerste ideeën stand gehouden? Hoe ervaren de gebruikers het gebouw? Is het project in staat gebleken zich aan te passen aan veranderingen?

Trefwoorden

marlies rohmer architects what happened to my buildings

1	Vernieuwde entree westelijke reizigerstunnel Amsterdam Centraal geopend maandag, 30 juni
2	Is er een alternatief voor altijd dezelfde torenplattegrond? dinsdag, 1 juli
3	Eindhoven presenteert masterplan voor Stadhuisplein en omgeving maandag, 30 juni
4	KAAN Architecten transformeert historische fabriek in Brazilië tot cultureel centrum vrijdag, 27 juni
5	Het Binnenhof – Oude Zaal wordt ook grootste commissiezaal maandag, 30 juni

Gerelateerde nieuwsberichten

What happened to… Smarties

1 juni 2017

Video: What happened to...

16 juni 2017

What happened to… Noordkop

22 juni 2017

What happened to… De Matrix

15 juni 2017

What happened to... De Vijver

24 mei 2017

What happened to... Fusion

18 mei 2017

What happened to... Bloemhof, De Intense Stad

8 juni 2017

What happened to... Gewild Wonen

6 april 2017

What happened to… Amerbos

13 april 2017

What happened to… serrewoningen Landstrekenwijk

4 mei 2017

What happened to… Buurtfabriek Ruimzicht

16 maart 2017

What happened to… waterwoningen IJburg

9 maart 2017

What happened to… De Zeester

23 maart 2017

What happened to… Keizersstraat

20 april 2017

What happened to… Dobbelmanterrein

28 april 2017

What happened to… Transvaalbuurt

30 maart 2017

Toon alles

Andere nieuwsberichten

BoschSlabbers wint ontwerpwedstrijd voor herinrichting Grote Markt in Hulst

Gisteren, 17:23

Het ontwerpvoorstel creëert een monumentale open ruimte tussen het stadhuis en de basiliek en voegt op strategische plekken bomen en beplanting toe. Details in de vorm van een messing plint en een waterelement vormen de ‘finishing touch’.

Mulder Zonderland ontwerpt berghut in Zwitserse Alpen

Gisteren, 16:00

Vanaf de helling van de Piz Boval heb je een prachtig uitzicht over de Morteratschgletsjer en de Persgletsjer daarachter. Op die magnifieke plek in het zuidoosten van Zwitserland heeft Mulder Zonderland een nieuwe, houten berghut ontworpen.

Eindhoven opent in september voormalig Philips-landgoed voor publiek

Gisteren, 14:58

Door constructieve gesprekken tussen de gemeente en de ervan Philips is de opening vele jaren eerder dan volgens bestaande afspraken mogelijk was. Opening van het landgoed betekent voor de stad en haar inwoners 142 hectare openbaar groen erbij.

Tech-startups gezocht voor Ruud van Berkel Award 2025

Gisteren, 10:43

Heembouw roept jonge ondernemers, ontwerpers en vernieuwers op om zich aan te melden voor de Ruud van Berkel Award 2025. De derde editie van deze prijs richt zich specifiek op een schaalbaar tech-idee dat de bouwsector helpt te verduurzamen.

Gelderland roept op tot snellere procedures voor vol stroomnet

2 juli, 9:42

Onlangs werd duidelijk dat de uitbreiding van het net in grote delen van het land, waaronder Gelderland, forse vertraging oploopt.

Zuid-Holland kijkt langs A4 en N11 naar ruimte voor zonnepanelen

1 juli, 4:31

De provincie, Rijkswaterstaat, ProRail, het Hoogheemraadschap van Rijnland en betrokken gemeenten hebben afgesproken de mogelijkheden te onderzoeken.

MVRDV benoemt Floris Overheul tot nieuwe algemeen directeur

1 juli, 2:17

Met ingang van 1 juli 2025 volgt hij Sigrid Baas op; zij bekleedde de functie sinds november 2023 op interim-basis. Overheul werkte hiervoor bij Mecanoo.

Meer hypotheekaanvragen voor verbouwing en verduurzaming huis

1 juli, 12:09

De Hypotheker wijt de stijging aan een tekort aan geschikte seniorenwoningen, waardoor 55-plussers vaker kiezen voor het levensloopbestendig maken van de huidige woning in plaats van verhuizen.