Ruimtelijke en ingetogen herdenkingsplek te midden van de natuur

26 november 2020, 17:40

KAAN Architecten heeft in Loenen een serene herdenkingsplek te midden van de natuur gerealiseerd. Het paviljoen ademt een rustgevende sfeer door zijn ruimtelijkheid, overvloed aan daglicht en stijlvolle materiaalkeuze, en door voorrang te geven aan de omringende bomen.

Het gebouw is door KAAN Architecten ontworpen in opdracht van de Oorlogsgravenstichting; het dient voor de herdenking van Nederlandse slachtoffers tijdens de Tweede Wereldoorlog en recentere internationale conflicten. Het paviljoen vormt een verbindend element tussen het bestaande Nationaal Ereveld Loenen en de nieuwe Nationale Veteranenbegraafplaats.

Het Nationaal Ereveld Loenen is een van de twee erevelden in Nederland en werd kort na de Tweede Wereldoorlog door landschapsarchitect Daniel Haspels (1894-1954) ontworpen. De uitstraling van het gebied, met clusters van bomen met dunne takken, zorgt voor een vredige omgeving, die troostend kan zijn voor de nabestaanden.

Lijn tussen de bomen
KAAN Architecten heeft met zijn ontwerp het bouwwerk op harmonieuze wijze in de bosrijke omgeving ingepast. Misschien nog meer zelfs, legt het bureau uit, dicteren de bomen het bouwwerk, “waardoor er een samensmelting van architectuur en landschap ontstaat.”

Het paviljoen heeft een oppervlakte van 52 x 19 meter en strekt zich uit als een horizontale witte lijn tussen de ranke, opgaande stammen van berken en dennenbomen. Paviljoen en bomen liggen langs een van de vijf assen die bepalend zijn voor de indeling van de locatie. Van boven af gezien wordt het gebouw geflankeerd door twee ‘boskamers’ die door landschapsarchitecten Karres en Brands zijn aangebracht.

Om tussen de twee open ruimten een maximum aan bomen te behouden is het paviljoen zo smal mogelijk gehouden. De horizontaliteit van het paviljoen voegt zich naar Haspels filosofie door verticale elementen, die de rustgevende natuurlijke atmosfeer zouden kunnen verstoren, te vermijden. Om die reden liggen de grafstenen van de oorlogsgraven ook plat in het gras, legt KAAN Architecten uit.

Natuursteen en daglicht
De serene en ingetogen sfeer heeft het architectenbureau bereikt door kleine, weloverwogen architectonische gebaren. Strategisch geplaatste, met natuursteen beklede wanden strekken van vloer tot plafond en accentueren de tegenstelling tussen open en gesloten. De positionering van de wanden werkt uitnodigend voor de bezoeker en laat daglicht in het interieur stromen.

Tegen enkele wanden zijn naar het bos gerichte banken gemaakt, die bezoekers plaats bieden voor rust en overpeinzing. De banken bestaan uit hetzelfde natuursteen als de wanden. Het dak heeft het architectenbureau opgevat als een liggende wand met perforaties, die uitzicht bieden op de boomkruinen en de blote hemel. Met samenspel van zichtlijnen heeft KAAN Architecten de op deze plek al aanwezige sfeer van licht en vredigheid doorgezet.

Verschillende ruimten, verschillende uitzichten
Om het paviljoen zo smal mogelijk te houden zijn gangen vermeden en vloeien de functies logisch in elkaar over. De aula is bestemd voor bijeenkomsten en begrafenisplechtigheden voor de aangrenzende Nationale Veteranenbegraafplaats.

Deze ruimte loopt over in een multifunctionele ruimte voor tentoonstellingen en informatie, waarna een condoleanceruimte volgt. Bij evenementen en omvangrijke ceremonies kunnen de aula en de tentoonstellingsruimte tot een grote zaal worden samengevoegd, zonder obstakels.

De verschillende ruimten hebben elk hun eigen identiteit en uitzichten. De condoleanceruimte biedt uitzicht in twee tegengestelde richtingen die elk op een ‘boskamer’ zijn georiënteerd: de ene op de Veteranenbegraafplaats en de andere op het Ereveld.

De aula daarentegen kijkt uit over de zichtlijn eindigend bij het kruis in het midden van het Ereveld. De blik wordt door een groot raam geleid dat eerder aanvoelt als een grote opening in het paviljoen dan een standaard raam. Hoge plafonds en grote overspanningen zorgen voor flexibiliteit en dragen bij aan de ruimtelijkheid.

Klimaatbeheersing
Het openbare karakter van het paviljoen met een capaciteit van 200 personen vraagt om een optimaal uitgebalanceerd binnenklimaat. De voor het thermische comfort benodigde ventilatie en vloerverwarmingssysteem zijn zonder zichtbare installatieonderdelen opgelost.

Door vóór het ontwerpwerk al een ontwerpteam met elkaar aanvullende disciplines samen te stellen het gelukt een gebouw met een hoge duurzaamheid en een minimale milieubelasting te realiseren, vertelt KAAN Architecten.

Natuurlijk
Er zijn nergens religieuze verwijzingen te zien, maar het interieur van het paviljoen straalt wel een natuurlijke rustgevende sfeer uit. Daar dragen open ruimtewerking, de overvloed aan daglicht en de materiaalkeuze sterk aan bij. Het paviljoen in Loenen biedt een serene plaats van eer en troost, maar laat het voortouw aan het bos, aldus KAAN Architecten.

Trefwoorden

nationaal ereveld loenen herdenkingsplek paviljoen kaan architecten nationale veteranenbegraafplaats karres en brands landschapsarchitecten loenen daniel haspels

1	Inbo publiceert handleiding voor bouwen met CLT dinsdag, 19 januari
2	Woongebouwen The Gustav op Amsterdamse Zuidas klaar donderdag, 14 januari
3	Flux presenteert plan met landschapspark voor metropoolregio Utrecht maandag, 18 januari
4	Doctor Wibautplein in Schiedam wordt herontwikkeld tot WIJpark vrijdag, 15 januari
5	In de serie ‘Nieuwe Gezichten’ interviewt Joost Ector een nieuwe generatie architecten donderdag, 14 januari

Gerelateerde nieuwsberichten

Gemeenteraad stemt in met stedenbouwkundig plan Poort van Hoorn

KAAN Architecten ontwerpt centrum voor Nationaal Ereveld Loenen

Nieuw paviljoen met expositie bij Pools Militair Ereveld in Breda

KAAN Architecten presenteert bezoekerscentrum Amerikaanse Begraafplaats Margraten

KAAN Architecten presenteert The Stack op Overhoeks

KAAN Architecten geselecteerd voor onderwijscentrum RuG

Bouw van Rechtbank Amsterdam vordert gestaag

KAAN Architecten realiseert compact multifunctioneel gebouw in Nantes

KAAN verbindt CMA-gebouw bij Lille met landschap

Architectenbureaus voor renovatie Boijmans een ronde verder

Ingrijpende verbouwing van De Walvis naar ontwerp van KAAN

KAAN Architecten opent vestiging in Parijs

Crematorium van KAAN Architecten ligt waardig in het landschap

Andere nieuwsberichten

Universiteitscomplex in centrum Utrecht ondergaat renovatie

3 uur geleden

In opdracht van Universiteit Utrecht heeft JHK Architecten in samenwerking met Verlaan & Bouwstra Architecten het ontwerp gemaakt voor de renovatie en herinrichting van gebouw ASP200.

Een platform voor Oude Willem en de wandelaar

Vandaag, 15:08

Als herkenningspunt in het landschap heeft Frank Havermans een platform ontworpen, dat verwijst naar veranderingen in het gebied Oude Willem, op de grens van Friesland en Drenthe.

Variatie en textuur in woningbouwproject Heerhugowaard

Vandaag, 13:50

In Heerhugowaard is afgelopen jaar woningbouwproject Coraal opgeleverd. Het project bestaat uit drie verschillende gebouwen met in totaal tachtig appartementen.

Groningse Oosterpark-projecten van KAW illustreren 'wijkvernieuwing 3.0'

Vandaag, 12:11

Midden in de wijk komen een school en betaalbare, duurzame woningen; iets verderop heeft KAW met twee al gerealiseerde woonblokken het uitbreidingsplan van Berlage afgemaakt.

Boek biedt diepgaande blik in 'verstedelijkte' Noordzee

4 uur geleden

De Noordzee is een van de meest geïndustrialiseerde zeeën ter wereld en de ruimte in deze zee is bijna volledig ontworpen.

Nijmegen wil gebouw Museum Het Valkhof kopen

Vandaag, 09:46

Voor noodzakelijke renovaties en verbouwingen aan het pand is 11 miljoen euro nodig.

Aanpak Ringweg Zuid Groningen valt 111 miljoen euro duurder uit

Vandaag, 09:17

De werkzaamheden zijn uiterlijk 31 december 2024 afgerond. Dat is drie jaar later dan gepland.

Directiewisseling bij BoschSlabbers

Gisteren, 17:14

Ian Officer is partner in het ontwerpbureau BoschSlabbers landschapsarchitecten geworden; tegelijkertijd heeft Steven Slabbers de directie verlaten.

Nederlands getint team in finale stationsgebied Stockholm

Gisteren, 15:03

Een team met onder meer KCAP Architects&Planners, Neutelings Riedijk Architecten en Arcadis is kanshebber voor de herontwikkeling van het gebied rond het centraal station van Stockholm.