Plattegrond locatie, competitie-ontwerp

Plattegrond locatie

Team van OKRA herstelt deportatiestation Bobigny als herdenkingslandschap

20 juli 2023, 10:43

Exact tachtig jaar nadat het eerste konvooi vanaf station Bobigny naar Auschwitz-Birkenau vertrok, is op 18 juli 2023 het voormalige Franse deportatiestation officieel als herdenkingsplek geopend. De historisch beladen plek is de afgelopen jaren getransformeerd door een team onder leiding van OKRA landschapsarchitecten.

Het is een project dat het bureau nauw aan het hart ligt, vertelt OKRA. Het bureau beschouwt het als een voorrecht vorm te hebben kunnen geven aan een plek met zo’n sterke historische lading en voor veel mensen belangrijk is. Bobigny is het enige deportatiestation uit de Tweede Wereldoorlog dat in Frankrijk bewaard is gebleven. Een ontwerpteam geleid door OKRA heeft het getransformeerd naar herdenkingsplek nadat het team in 2016 de ontwerpcompetitie won.

Heden en verleden
Het ontwerp integreert verschillende historische en nieuwe elementen tot een narratief landschap, legt OKRA uit. De verschillende hoogtes en gebieden op het terrein zijn verbonden door een scenografische route, waarlangs de historische en hedendaagse elementen het verhaal van de plek vertellen. Het hoogteverschil in het terrein is ingezet voor de beleving van de plek en het verhaal; tegelijkertijd maakt het deel uit van de ruimtelijke relatie met de omliggende stad.

Het nieuwe ontvangstgebouw, ontworpen door AAPP architectes, verbindt het terrein met de omliggende stad. Dit gebouw vormt ook start- en eindpunt van de bezoekroute. De bezoeker betreedt het terrein via de ‘Esplanade van het heden’, een parkachtige route met banken die het beladen verhaal van de plek beschrijven. De route waarlangs de gedeporteerden arriveerden is hersteld door een deel van het hoger gelegen gebied af te graven.

Beneden aangekomen betreedt de bezoeker de ‘Ruimte van het geheugen’, waar zich de historische elementen van het landschap bevinden. Langs het voormalige passagiersgebouw voert de bezoekersroute over de rails naar een rij van 75 zuilen; deze vertegenwoordigen en benoemen de konvooien richting Auschwitz-Birkenau.

Herinneren en herdenken
Vervolgens loopt de bezoeker langs de naoorlogse betonnen muur, waarin een uitspraak van de Franse dichter Paul Eluard over de gedeporteerden is aangebracht: “Si l’écho de leur voix faiblit, nous perirons” (“Als de echo van hun stem vervaagt, zullen we omkomen”).

Het centrale punt in de route is het historische goederenstation, waarvandaan de deportaties vertrokken. Recht voor dit gebouw is een nieuw platform met het formaat van één goederenwagon op de rails geplaatst. Dit dient als locatie voor herdenkingen en evenementen. Bezoekers voltooien de route door de rails opnieuw over te steken via het pad naar het entreegebouw.

Het ontwerpteam heeft sterk gestreefd naar het creëren van een plek die, met behoud van zijn historische karakter, zo toegankelijk mogelijk is voor een breed publiek. Daarnaast is bij het ontwerp hoog ingezet op het versterken van de bestaande biodiversiteit. Zo vormt aan de zuidwestelijke zijde een wilde tuin een natuurlijke buffer tussen het de herdenkingsplek en het aangrenzende gebied.

Competitie
Na de oorlog werd de locatie gedomineerd door een schroothandelaar, die het grootste deel van het terrein in gebruik had. Toen de gemeente begin deze eeuw het gebied kon overnemen ontstond het plan voor het herstel van het enige bewaard gebleven deportatiestation als herdenkingsplek.

In samenwerking met betrokken comités en stichtingen is een ontwerpprijsvraag uitgeschreven, die werd gewonnen door het team van OKRA. Het Utrechtse bureau voor landschapsarchitectuur en stedenbouw werkte voor het ontwerp samen met AAPP Architectes, AEU Ecologists, OTCE engineers en 8’18 Lighting designers.

Trefwoorden

bobigny transformatie herdenkingsplek landschapsarchitectuur herbestemming okra landschapsarchitecten tweede wereldoorlog deportatiestation frankrijk aapp architectes

1	Na renovatie en verduurzaming heeft Aquarium van Artis zijn helderheid terug donderdag, 25 september
2	Bouw Daniel den Hoedbrug tussen Erasmus MC en Little C van start woensdag, 24 september
3	Architectenweb symposium: klein maar fijn wonen? donderdag, 25 september
4	Leren van Almere dinsdag, 23 september
5	Bekijk de beste architectuurfilms tijdens Architectenweb Best Of AFFR 2025! dinsdag, 23 september

Gerelateerde nieuwsberichten

Koning opent Nationaal Holocaust Namenmonument

15 september 2021

Nieuw museum voor Nationaal Monument Kamp Amersfoort

4 mei 2021

Voormalige fabriekslocatie in Mechelen wordt groene woonwijk

9 januari 2024

Vernieuwd en uitgebreid Nationaal Museum Kamp Vught geopend

5 december 2019

Herdenkingstuin in Charleroi voor slachtoffers Marc Dutroux

25 september 2023

LOLA presenteert ontwerp openbare ruimte eerste fase Merwede

24 mei 2023

Rietveldprijs 2022 toegekend aan parkontwerp Catharijnesingel

21 november 2022

Heringerichte Catharijnesingel Utrecht bekroond met internationale prijs

18 november 2022

Renovatie entreegebied Limburgs Museum afgerond

13 september 2022

UNStudio wint prijsvraag voor kantoortoren in Frankfurt

5 september 2022

UNStudio en OKRA winnen competitie in Belsenpark Düsseldorf

23 maart 2022

Architecten presenteren ontwerp Max Euwe Kwartier Rotterdam

21 februari 2022

Team SVP-CROSS-OKRA maakt visie stationsgebied Bunnik

1 december 2021

OKRA en BRUT ontwerpen nieuw stadspark in Brussel

16 april 2021

Sweder Spanjer & Ramon Scharff ontwerpen uitbreiding Bunkermuseum Terschelling

5 juni

Groen licht voor vernieuwing marktplein Hengelo door OKRA

2 april 2021

Herinneringscentrum Oranjehotel Scheveningen geopend

9 september 2019

Ruimtelijke en ingetogen herdenkingsplek te midden van de natuur

26 november 2020

Wond in Noors landschap ter herinnering

6 maart 2014

Belgisch-Nederlands team geselecteerd voor ambitieus infrastructuurproject Brussels Airport

26 juni

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Sanne van Manen – genomineerd voor prijs Architect van het Jaar 2025

3 minuten geleden

Inleiding.Drijvende kracht achter Platform Woonopgave is architect Sanne van Manen. Zij heeft het platform opgericht, leidt de belangrijkste onderzoeken, initieert samenwerkingen met andere partijen en draagt de analyse en aanbevelingen overal uit.

Nieuw hoofdkantoor met distributiecentrum voor outdoorwinkelketen Bever

26 september, 3:07

In het ontwerp van met name het hoofdkantoor hebben Bureau Kroner en landschapsarchitect Smartland veel aandacht besteed aan de balans tussen architectuur en natuur.

Woonblok KOER van V8 Architects en Studio Architectuur Maken timmert aan de weg

26 september, 2:00

Het eerder dit jaar opgeleverde woonblok KOER aan de Laan op Zuid in Rotterdam is ontworpen door V8 Architects, Studio Architectuur Maken en LOLA Landscape Architects in opdracht van VORM.

Vooral Belgische winnaars bij de ARC25 Awards

26 september, 11:18

Donderdag zijn de winnaars van de ARC25 Awards bekendgemaakt. Twee van de drie winnende projecten bevinden zich in België en zijn eveneens ontworpen door Belgische architecten.

Vliet wordt nieuwe drinkwaterbron voor Zuid-Holland

26 september, 12:12

Waterbedrijf Dunea schat dat de aanleg van de benodigde infrastructuur zo'n 500 miljoen euro kost.

Debat over aanbestedingscultuur voor architecten in Nieuwspoort

26 september, 10:23

De BNA en andere ontwerporganisaties organiseren op maandag 29 september in Nieuwspoort Den Haag een debat over het aanbestedingsklimaat voor architecten.