Wond in Noors landschap ter herinnering

6 maart 2014, 17:47

De Zweedse kunstenaar Jonas Dahlberg is gekozen om de herdenkingsplekken in verband met de aanslagen van 22 juli 2011 in Noorwegen te ontwerpen. Centraal in Dahlbergs concept staat een snede in het landschap als fysieke referentie aan het verlies.

De ontwerpcompetitie betrof een ontwerp voor drie herdenkingsplekken: een permanente in Sørbråten (gelegen op het vasteland tegenover het eiland Utøya), een tijdelijke in de overheidswijk in Oslo en op termijn een permanente herdenkingsplek in de overheidswijk.

Afgesneden
De locatie Sørbråten vormt in het ontwerp van Dahlberg het startpunt. Hier stelt hij een snee – een wond – in het landschap voor. De scherpe uitsnede is een drie-en-een-halve meter brede uitgraving vanaf de bovenkant van een landtong tot onder de waterlijn.

Met de snede in het landschap wil Dahlberg de ervaring van het abrupte en permenante verlies van de doden op en bij Utøya (opnieuw) voelbaar maken. Het bezoek begint met een houten wandelpad door het bos; na een contemplatieve wandeling van vijf tot tien minuten bereikt de wandelaar een tunnel die naar de snede en het ontstane kanaal leidt.

Staand aan de rand bij de snede zijn de namen van de dodelijke slachtoffers leesbaar, uitgehouwen in het stenen oppervlak aan de andere kant van het kanaal. Tegelijkertijd is de overkant onbereikbaar.

Overheidswijk
Dahlberg wil het uitgegraven materiaal gebruiken voor een herdenkingsplek in Oslo. Het gaat dan om ongeveer duizend kubieke meter steen, waarmee hij een ‘herdenkingswandeling’ wil creëren. Het wandelpad symboliseert het belang van beweging en het verstrijken van tijd in het proces van rouw en herinnering.

Het pad loopt bovendien vlak langs de bestaande dagelijkse looproute tussen Akersgata en Grubbegata, waar de aanslag in Oslo plaatsvond. Het herdenkingspad voert de wandelaar iets af van de gewoonlijke route, zoals de gebeurtenissen het dagelijks leven in de Noorse maatschappij hebben onderbroken, aldus Dahlberg.

Als permanente herdenkingsplek in de overheidswijk – wanneer de herstelwerkzaamheden er zijn afgerond – stelt Dahlberg een open amfitheater voor. Ook deze open ‘plek voor dialoog’ wordt gemaakt met het stenen materiaal dat afkomstig is van de snede bij Sørbråten. De bomen en planten die moeten wijken voor de uitgraving en de aanleg van het bospad worden eveneens naar de herdenkingslocaties in Oslo overgebracht.

Shortlist
De keuze van de zevenkoppige jury voor Dahlbergs voorstel was unaniem. Naast Dahlberg stonden Jeremy Deller and Vogt Architects (Groot Brittannië), Estudio SIC (Spain), Goksøyr & Martens en Snøhetta Architects (Noorwegen), Olav Christopher Jenssen en LPO Architects (Noorwegen), Haugen/Zohar Architects (Noorwegen), Paul Murdoch Architects (VS) en NLÉ & Kunlé Adeyemi (Nederland/Nigeria) op de shortlist.

Trefwoorden

monument oslo noorwegen jonas dahlberg herdenkingsplek utøya landschapskunstwerk sørbråten herdenkingsmonument

1	Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML vrijdag, 16 mei
2	Fenix, kunstmuseum over migratie, opent zijn deuren donderdag, 15 mei
3	Office Winhov en Office Haratori herinterpreteren wederopbouw in ontwerp woontoren Opportuna woensdag, 14 mei
4	Mecanoo presenteert ontwerp verbouwing Theater Hanzehof Zutphen maandag, 19 mei
5	Wenckebach – sociale woningbouw met toegevoegde kwaliteiten donderdag, 15 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Landschapskunst als herinnering aan vorming Flevoland

9 oktober 2019

Herdenkingstuin in Charleroi voor slachtoffers Marc Dutroux

25 september 2023

Nieuw paviljoen met expositie bij Pools Militair Ereveld in Breda

3 augustus 2020

Team van OKRA herstelt deportatiestation Bobigny als herdenkingslandschap

20 juli 2023

Nieuw landschapskunstwerk voor Flevoland

21 februari 2014

Elf prominente ontwerpvoorstellen Nobel Center

3 oktober 2013

Plannen Munch Museum in Oslo goedgekeurd

12 juni 2013

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Voids benadert lastig plangebied als aantrekkelijke leefomgeving

4 uur geleden

In opdracht van de gemeente ’s-Hertogenbosch en woningcorporatie Zayaz heeft bureau Voids het stedenbouwkundig plan en het beeldkwaliteitsplan voor de nieuwe woonbuurt De Donken opgesteld.

Een gevel uit treinramen voor een onderhoudsgebouw van NS

Vandaag, 12:34

In opdracht van NS heeft Arcadis een nieuwe zogenoemde kuilwielenbank voor de onderhoudslocatie Leidschendam ontworpen. De architectuur van het gebouw is sterk bepaald door de situatie op het emplacement en het hergebruik van ‘spoorse’ materialen.

Volume brengt circulaire souvenirs en een grijpmachine naar de Architectuurbiënnale

Gisteren, 17:08

Bezoekers van de Architectuurbiënnale in Venetië kunnen in de Giardini proberen een ‘Circular Souvenir’ uit een grijpmachine te vissen. De machine is geplaatst door architectuurtijdschrift Volume; de souvenirs zijn ontworpen door diverse architecten.

Meer woningbouw: graag, maar dan wel goede en gezonde woningen met voldoende daglicht

Gisteren, 13:37

Naar aanleiding van het advies dat de commissie STOEP recent publiceerde, benadrukt architect Maarten van Bremen, voorzitter van stichting Dutch Daylight, dat de regelgeving voor bouwkwaliteit uiteindelijk bijdraagt aan fysieke en mentale gezondheid.

Nieuwe editie van de Architecten Wielerkoers

Vandaag, 14:45

Architecten met een passie voor (interieur)architectuur én voor fietsen kunnen hun hart ophalen bij de derde editie van de Architecten Wielerkoers, op donderdag 4 september 2025.

Nieuwe Rotterdamse aanpak woningbouw: meer snelheid, minder regels en heldere keuzes

Vandaag, 09:49

Met kortere procedures, minder regels en duidelijke kaders voor ontwikkelaars en bouwers wil Rotterdam sneller betaalbare woningen bouwen, zonder in te leveren op kwaliteit of duurzaamheid.

Gemeenten krijgen 7.000 euro per gebouwde betaalbare woning

Gisteren, 15:05

Dat maakte woonminister Mona Keijzer (BBB) bekend. In 2025 is de grens voor betaalbaarheid vastgesteld op 405.000 euro voor een koophuis.

Marian Herman wordt algemeen directeur ontwikkelaar Edge

Gisteren, 13:14

Hij volgt per 1 september de huidige CEO en oprichter van het bedrijf Coen van Oostrom op, die een andere functie gaat vervullen binnen Edge.

KYK Architecten/Quadraat neemt architectenbureau MD2A over

Gisteren, 12:59

De beide bureaus richten zich op architectuur op vergelijkbare gebieden en de overname past goed bij de de ontwikkelambitie van KYK Architecten, laat het Goudse bureau weten.