Ruimtelijke en ingetogen herdenkingsplek te midden van de natuur

26 november 2020, 17:40

KAAN Architecten heeft in Loenen een serene herdenkingsplek te midden van de natuur gerealiseerd. Het paviljoen ademt een rustgevende sfeer door zijn ruimtelijkheid, overvloed aan daglicht en stijlvolle materiaalkeuze, en door voorrang te geven aan de omringende bomen.

Het gebouw is door KAAN Architecten ontworpen in opdracht van de Oorlogsgravenstichting; het dient voor de herdenking van Nederlandse slachtoffers tijdens de Tweede Wereldoorlog en recentere internationale conflicten. Het paviljoen vormt een verbindend element tussen het bestaande Nationaal Ereveld Loenen en de nieuwe Nationale Veteranenbegraafplaats.

Het Nationaal Ereveld Loenen is een van de twee erevelden in Nederland en werd kort na de Tweede Wereldoorlog door landschapsarchitect Daniel Haspels (1894-1954) ontworpen. De uitstraling van het gebied, met clusters van bomen met dunne takken, zorgt voor een vredige omgeving, die troostend kan zijn voor de nabestaanden.

Lijn tussen de bomen
KAAN Architecten heeft met zijn ontwerp het bouwwerk op harmonieuze wijze in de bosrijke omgeving ingepast. Misschien nog meer zelfs, legt het bureau uit, dicteren de bomen het bouwwerk, “waardoor er een samensmelting van architectuur en landschap ontstaat.”

Het paviljoen heeft een oppervlakte van 52 x 19 meter en strekt zich uit als een horizontale witte lijn tussen de ranke, opgaande stammen van berken en dennenbomen. Paviljoen en bomen liggen langs een van de vijf assen die bepalend zijn voor de indeling van de locatie. Van boven af gezien wordt het gebouw geflankeerd door twee ‘boskamers’ die door landschapsarchitecten Karres en Brands zijn aangebracht.

Om tussen de twee open ruimten een maximum aan bomen te behouden is het paviljoen zo smal mogelijk gehouden. De horizontaliteit van het paviljoen voegt zich naar Haspels filosofie door verticale elementen, die de rustgevende natuurlijke atmosfeer zouden kunnen verstoren, te vermijden. Om die reden liggen de grafstenen van de oorlogsgraven ook plat in het gras, legt KAAN Architecten uit.

Natuursteen en daglicht
De serene en ingetogen sfeer heeft het architectenbureau bereikt door kleine, weloverwogen architectonische gebaren. Strategisch geplaatste, met natuursteen beklede wanden strekken van vloer tot plafond en accentueren de tegenstelling tussen open en gesloten. De positionering van de wanden werkt uitnodigend voor de bezoeker en laat daglicht in het interieur stromen.

Tegen enkele wanden zijn naar het bos gerichte banken gemaakt, die bezoekers plaats bieden voor rust en overpeinzing. De banken bestaan uit hetzelfde natuursteen als de wanden. Het dak heeft het architectenbureau opgevat als een liggende wand met perforaties, die uitzicht bieden op de boomkruinen en de blote hemel. Met samenspel van zichtlijnen heeft KAAN Architecten de op deze plek al aanwezige sfeer van licht en vredigheid doorgezet.

Verschillende ruimten, verschillende uitzichten
Om het paviljoen zo smal mogelijk te houden zijn gangen vermeden en vloeien de functies logisch in elkaar over. De aula is bestemd voor bijeenkomsten en begrafenisplechtigheden voor de aangrenzende Nationale Veteranenbegraafplaats.

Deze ruimte loopt over in een multifunctionele ruimte voor tentoonstellingen en informatie, waarna een condoleanceruimte volgt. Bij evenementen en omvangrijke ceremonies kunnen de aula en de tentoonstellingsruimte tot een grote zaal worden samengevoegd, zonder obstakels.

De verschillende ruimten hebben elk hun eigen identiteit en uitzichten. De condoleanceruimte biedt uitzicht in twee tegengestelde richtingen die elk op een ‘boskamer’ zijn georiënteerd: de ene op de Veteranenbegraafplaats en de andere op het Ereveld.

De aula daarentegen kijkt uit over de zichtlijn eindigend bij het kruis in het midden van het Ereveld. De blik wordt door een groot raam geleid dat eerder aanvoelt als een grote opening in het paviljoen dan een standaard raam. Hoge plafonds en grote overspanningen zorgen voor flexibiliteit en dragen bij aan de ruimtelijkheid.

Klimaatbeheersing
Het openbare karakter van het paviljoen met een capaciteit van 200 personen vraagt om een optimaal uitgebalanceerd binnenklimaat. De voor het thermische comfort benodigde ventilatie en vloerverwarmingssysteem zijn zonder zichtbare installatieonderdelen opgelost.

Door vóór het ontwerpwerk al een ontwerpteam met elkaar aanvullende disciplines samen te stellen het gelukt een gebouw met een hoge duurzaamheid en een minimale milieubelasting te realiseren, vertelt KAAN Architecten.

Natuurlijk
Er zijn nergens religieuze verwijzingen te zien, maar het interieur van het paviljoen straalt wel een natuurlijke rustgevende sfeer uit. Daar dragen open ruimtewerking, de overvloed aan daglicht en de materiaalkeuze sterk aan bij. Het paviljoen in Loenen biedt een serene plaats van eer en troost, maar laat het voortouw aan het bos, aldus KAAN Architecten.

Trefwoorden

nationaal ereveld loenen herdenkingsplek paviljoen kaan architecten nationale veteranenbegraafplaats karres en brands landschapsarchitecten loenen daniel haspels

1	Brug door West 8 verbindt stadshart Den Helder met Willemsoord donderdag, 14 augustus
2	Architectenweb Sportzomer: Mark Hereijgers hervond zichzelf na jarenlang obsessief sporten maandag, 11 augustus
3	Architectenweb Sportzomer: roeien brengt Indira van ’t Klooster in contact met de omgeving woensdag, 13 augustus
4	Nieuwe Instituut verwerft archief Aldo en Hannie van Eyck dinsdag, 12 augustus
5	In beeld: Folly Art Norg 2025 vrijdag, 15 augustus

Gerelateerde nieuwsberichten

Entreepaviljoen als sluitstuk voor toegankelijker Beth Haim

15 februari 2021

Helgasnelarchitecten geeft aula kwaliteit terug

5 augustus 2021

Vanavond: Nanne de Ru en Dikkie Scipio bij Architects, Not Architecture

10 maart 2021

Karres en Brands opent kantoor in Hamburg

17 mei 2021

Crematorium met rouwhof voor begraafplaats St. Barbara in Den Haag

25 april 2024

Team van OKRA herstelt deportatiestation Bobigny als herdenkingslandschap

20 juli 2023

Team met KAAN Architecten ontwerpt nieuw havencoördinatiecentrum Antwerpen

17 november 2023

KAAN Architecten ontwerpt centrum voor Nationaal Ereveld Loenen

28 juni 2018

Nieuw paviljoen met expositie bij Pools Militair Ereveld in Breda

3 augustus 2020

KAAN Architecten presenteert bezoekerscentrum Amerikaanse Begraafplaats Margraten

23 november 2020

KAAN Architecten presenteert The Stack op Overhoeks

24 april 2020

KAAN Architecten geselecteerd voor onderwijscentrum RuG

9 maart 2020

Bouw van Rechtbank Amsterdam vordert gestaag

25 februari 2020

KAAN Architecten realiseert compact multifunctioneel gebouw in Nantes

20 februari 2020

KAAN verbindt CMA-gebouw bij Lille met landschap

5 september 2019

Architectenbureaus voor renovatie Boijmans een ronde verder

14 augustus 2019

Ingrijpende verbouwing van De Walvis naar ontwerp van KAAN

24 juni 2019

KAAN Architecten opent vestiging in Parijs

11 maart 2019

Crematorium van KAAN Architecten ligt waardig in het landschap

13 november 2018

Gemeenteraad stemt in met stedenbouwkundig plan Poort van Hoorn

9 december 2020

Karres en Brands en Studioninedots maken plan herontwikkeling Tergooi-terrein

11 februari 2021

Transformatie Galeries Modernes Rotterdam tot hotel gestart

22 februari 2021

Nanne de Ru en Dikkie Scipio op 'Nederlandse' editie Architects, Not Architecture

2 maart 2021

KAAN Architecten geeft KMSKA in Antwerpen nieuwe dimensie

3 maart 2021

Competitie voor omvangrijk masterplan Saratov gewonnen door team Karres en Brands

24 maart 2021

Nieuwe rechtbank van Amsterdam heeft rijke binnenwereld

29 april 2021

KAAN Architecten presenteert eerste film op platform Minutes

21 mei 2021

De ongewenste Walvis werd een luchtige buurtgenoot

8 juni 2021

Karres en Brands maakt visie voor gebiedstransformatie in Bergisch Gladbach

9 juni 2021

Nieuwbouw voor begraafplaats St. Barbara gestart volgens ontwerp queeste

23 november 2021

Eerste monografie van KAAN Architecten verschenen

24 juni 2022

KMSKA heropent na verbouwing van elf jaar

26 september 2022

KAAN Architecten geselecteerd voor ontwerp gerechtsgebouw in Nancy

28 september 2022

Queeste ontwerpt brug, werkplaats en crematorium voor begraafplaats St. Barbara

9 januari 2023

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Toren van Babel

Gesprek met Aldo Trim over complexe binnenstedelijke hoogbouw

10 april

Andere nieuwsberichten

In beeld: Folly Art Norg 2025

Vandaag, 11:31

De Drentse folly-expositie bestaat dit keer uit twintig bouwwerken langs een route door het Norger esdorpenlandschap, plus een 21e extra folly die is neergezet in het informatiepunt aan de Dorpshuisstraat.

Brug door West 8 verbindt stadshart Den Helder met Willemsoord

Gisteren, 09:18

Eind juli is in Den Helder de door West 8 ontworpen Nieuwe Brug geopend. De brug voor fietsers en voetgangers vormt een belangrijke schakel in de verbinding tussen de stad en de voormalige scheepswerf Willemsoord.

Architectenweb Sportzomer: roeien brengt Indira van ’t Klooster in contact met de omgeving

13 augustus, 9:16

Architectenweb interviewt deze zomer architecten die naast hun werk fanatiek sporten of een bijzondere sport beoefenen. In de tiende aflevering spreken we met Indira van ’t Klooster, die naast haar werk als directeur van Arcam roeit.

Nieuwe Instituut verwerft archief Aldo en Hannie van Eyck

12 augustus, 9:22

Tot het materiaal dat is toegevoegd aan de Rijkscollectie voor Nederlandse Architectuur en Stedenbouw behoren 23 maquettes van werken als het Burgerweeshuis in Amsterdam, de Pastoor van Arskerk in Den Haag en het Sonsbeekpaviljoen in Arnhem.