KAPKAR/ IJB-SP-1862, door Frank Havermans

KAPKAR/ IJB-SP-1862, dat de gedenksteen omkadert

KAPKAR/ IJB-SP-1862, door Frank Havermans

Frank Havermans bestudeert de gedenksteen in de brugpijler

De gehavende en overspoten gedenksteen

Modellen van KAPKAR/ IJB-SP-1862

Boodschap van de brugpijler

2 juli, 13:16

Aan een oude verweesde brugpijler, in de uiterwaarden tussen het stadje Hattem en de IJssel, heeft zich een verrassend object geklemd. Een futuristische zender? Een constructivistisch baken? Het is in elk geval een architecturaal kunstwerk van Frank Havermans, gerealiseerd in het kader van de IJsselbiënnale 2025.

Naast de nieuwe spoorbrug bij Hattem ligt een losse brugpijler in het landschap. Hij ondersteunde de eerste spoorbrug die 163 jaar geleden tussen Gelderland en Overijssel over de IJssel werd gebouwd. De zeven andere pijlers zijn gesloopt. In het kader van de IJsselbiënnale plaatste Frank Havermans een baken op het overblijfsel, “om stil te staan bij de betekenis van de plek”, legt hij uit.

Havermans maakt kunstwerken die ingrijpen in de ruimte en reageren op een specifieke locatie. Vaak haken ze letterlijk aan bestaande structuren. Hier is het de overgebleven pijler, die raakt aan een aantal onderwerpen die Havermans fascineren of hem aan het hart gaan.

Infrastructuur en de tijd
De kunstenaar is geboeid door de continu veranderende architectuur van de stad, het land en de (water)wegen die ze samenbrengen. Het reizen tussen steden en landen gaat steeds sneller: wat eeuwen geleden nog een maandenlange reis per paard was, ging sneller door de trein en inmiddels vliegen we in 24 uur naar de andere kant van de wereld.

Havermans ziet infrastructuur als kathedralen van deze tijd, zo geeft hij aan. Het zijn collectieve bouwwerken waarmee we onze behoeften voeden. Het draait echter niet langer om religie en zingeving, maar om ambitie, consumptie en groei. De oude pijler nabij de IJssel is een infrastructureel overblijfsel, een rest van een kathedraal die niet meer voldeed.

Gedenksteen
De brugpijler was het startpunt voor het onderzoek. Havermans ontdekte de gedenksteen van de eerste steenlegging door Johan Thorbecke. De geboren Zwollenaar was niet alleen verantwoordelijk voor deze spoorverbinding, maar ook voor de fundamentele hervorming van de grondwet die in 1848 in werking trad. Thorbecke was daarmee grondlegger van de Nederlandse parlementaire democratie.

De gedenksteen in de pijler is flink gehavend, vertelt Havermans. De steen vertoont kogelinslagen uit de Tweede Wereldoorlog en is met graffiti bespoten. Bovendien was de gedenksteen verstopt achter wilgentakken. De kunstenaar ziet het als symbolisch voor de waarde die we hechten aan onze historie, cultuur en democratie.

Installatie
Aan oude bouwtekeningen en plattegronden van de pijler heeft Havermans vormen en elementen ontleend, die hij samensmeedde tot de installatie KAPKAR/ IJB-SP-1862. Het object dat zich aan de brugpijler klemt bestaat uit constructiemultiplex en staalkabels. Inclusief de pijler is de installatie 1600 cm breed, 660 cm diep en 840 cm hoog.

KAPKAR/ IJB-SP-1862 geeft de verweesde brugpijler een nieuwe functie en betekenis; het is een “hybride baken”, legt Havermans uit, een blikvanger en een ‘imaginaire zender’ die een waarschuwing over het gevaar van afbrokkelende maatschappelijke kernwaarden uitzendt.

IJsselbiënnale 2025
De locatiespecifieke installatie is gemaakt voor de IJsselbiënnale 2025. De kunstroute biedt in totaal 19 kunstwerken langs de IJssel, onderverdeeld in vier clusters: Route Zwolle, Route Deventer, Route Fortmond en Route Brummen. KAPKAR/ IJB-SP-1862 maakt deel uit van de Route Zwolle en is te zien iets buiten Hattem, voorbij Geldersedijk 26-28. De IJsselbiënnale duurt nog tot en met 14 september.

Trefwoorden

ijsselbiënnale frank havermans kunstwerk baken brugpijler hattem pijler ijssel installatie brug

1	Meer foto's en video van Eurostar-terminal op Amsterdam Centraal vrijdag, 4 juli
2	Gemeentehuis Rheden naar ontwerp van DP6 en Zenber opgeleverd woensdag, 2 juli
3	Mulder Zonderland ontwerpt berghut in Zwitserse Alpen donderdag, 3 juli
4	De Nijs, LEVS en Lüning ontwikkelen biobased bouwmethodiek ‘Tim’ die houtbouw flexibel en betaalbaar moet maken vrijdag, 4 juli
5	Boek belicht ruimtelijke geschiedenis van Den Haag door de eeuwen heen woensdag, 2 juli

Gerelateerde nieuwsberichten

Solotentoonstelling Frank Havermans met urbanisme als materiaal

14 februari 2024

Een brug tussen een wereldse en een geestelijke omgeving

14 juni 2023

Een poort die de fantasie prikkelt

25 oktober 2021

Een platform voor Oude Willem en de wandelaar

20 januari 2021

Frank Havermans toont in Shenzhen een gastvrij kunstwerk

12 februari 2020

Een observatiepost voor stedelijke dynamiek

9 juli 2019

Installatie van Frank Havermans is tevens eenpersoonswerkplek

6 juni 2018

Installatie klampt zich aan het Glaspaleis

13 september 2017

Verplaatsbaar paviljoen met flexibel bouwsysteem

19 september 2016

Locatiegebonden ontwerp voor vliegbasis

19 september 2013

Vuurrood baken voor brandweerpost

2 juli 2013

'Illegale' constructie voor biënnale Hongkong

16 maart 2012

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Studio Selva ontwerpt 379 verplaatsbare woningen op Circusterrein Hilversum

Gisteren, 11:17

Bijzonder aan het ontwerp is dat de woningen zonder bouwkundige aanpassingen op een later moment uit elkaar gehaald en permanent neergezet kunnen worden als acht aparte woonblokken op verschillende plekken.

Inzenden Apeldoornse Architectuurprijs 2025 geopend

7 juli, 2:13

Voor de 22e keer organiseert Architectuurcentrum Bouwhuis de Apeldoornse Architectuur- en Publieksprijs. De editie van 2025 kent vier categorieën en in aanmerking komen projecten die zijn gerealiseerd in Apeldoorn tussen 1 juli 2022 en 1 juli 2025.

De Groene Bron biedt parkachtig woonmilieu op voormalige gemeentewerf Soest

7 juli, 10:48

Op de locatie van de voormalige gemeentewerf in Soest is een woonensemble gerealiseerd naar ontwerp van architectenbureau Change.nl en Dijk&co Landschapsarchitectuur.

Meer foto's en video van Eurostar-terminal op Amsterdam Centraal

4 juli, 1:27

Na de opening van het eerste deel van de wachtruimte begin februari, is eind april ook het tweede deel ervan geopend. Meer foto's en een video tonen de Eurostar-terminal nu in zijn geheel.

VVD wil met fiscale maatregelen koopwoning bereikbaarder maken

Gisteren, 11:46

Starters moeten wat de liberalen betreft tot 75.000 euro belastingvrij kunnen sparen voor de koop van een eigen woning.

Klimaatvriendelijke investeringen in vier jaar tachtig procent omhoog

Gisteren, 09:25

Nederland is de afgelopen jaren in rap tempo meer gaan investeren in klimaatvriendelijke technieken, van elektrische auto's tot zonnepanelen.

Advies: huurbeleid versimpelen, minder belastingvoordeel koophuis

7 juli, 4:19

Woonminister Mona Keijzer (BBB) heeft een zogeheten Interdepartementaal Beleidsonderzoek met adviezen over het huurbeleid naar de Tweede Kamer gestuurd.

Grote steden trekken fors meer kopers, blijkt uit hypotheekcijfers

7 juli, 9:34

Het aantal aanvragen voor de aankoop van een woning nam in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht afgelopen kwartaal met bijna 24 procent toe ten opzichte van een jaar terug.

Tweede Kamer draait bezuiniging Nationale Parken terug – natuurorganisaties reageren opgelucht

4 juli, 11:30

De opluchting is groot bij de Nationale Parken en IVN Natuureducatie, nu de Tweede Kamer een voorgenomen bezuiniging van 24 miljoen euro op hun werk heeft teruggedraaid.