Een platform voor Oude Willem en de wandelaar

20 januari 2021, 15:08

Op de grens van Friesland en Drenthe ligt het gebied Oude Willem, dat in de komende jaren van cultuurlandschap mag veranderen in natuurgebied. Als herkenningspunt in het landschap heeft Frank Havermans een platform ontworpen, dat verwijst naar veranderingen in het gebied en uitnodigt om Oude Willem in het gezicht te kijken en zijn geschiedenis te overpeinzen.

Aan het begin van deze eeuw heeft de provincie Friesland besloten om de akkers van het gebied Oude Willem te laten verschralen tot natuur. Het landschap gaat deel uitmaken van het nieuw nationaal park Drents Friese Wold. Dat betekent dat er niet meer wordt gemest en dat Oude Willem – bijna geheel vanzelf – de komende jaren verandert in een boomweide.

Natuur, cultuur, natuur
Het is een nieuwe ontwikkeling in de geschiedenis van het gebied, zoals veel (cultuur)landschappen in de loop der eeuwen transformeren door belangen en mogelijkheden. In dit gebied liep in de 19^e eeuw een herder met de naam Oude Willem, vertelt Frank Havermans.

Zonder aanwezigheid van een provinciegrens begraasden Willems schapen dit heidegebied, dat daardoor in de volksmond zijn naam kreeg. In de 20^e eeuw werd het gebied ontgonnen voor akkerbouw en veeteelt. De naam Oude Willem werd gegeven aan een ter plaatse opgericht landbouwcomplex en bleef de gebiedsnaam.

Overgang
Gevraagd om een landmark te ontwerpen voor deze Fries-Drentse grenslocatie heeft Havermans besloten de nieuwe overgangsfase, van cultuurlandschap naar natuur, te markeren. De installatie vertelt visueel het verhaal over de monumentale inspanningen van de mens om het land voor gebruik te cultiveren, legt Havermans uit, “en, zeker zo belangrijk, om dat in twijfel te trekken.”

KAPKAR / DOW-N381 – zoals de installatie heet, naar goed gebruik van Havermans om zijn ontwerpen een code als naam te geven – verwijst naar nog een overgang: de provinciegrens. Voor automobilisten kondigt dit platform op Friese bodem de grens met Drenthe aan door de zwart-witte strepen van de grenspalen uit 1894 te citeren.

Gereedschap
De vorm van de installatie is gebaseerd op een gereedschap dat wordt gebruikt voor het graven van sloten. Sloten zijn door de eeuwen heen essentieel geweest voor de totstandkoming van grote delen van het Nederlandse cultuurlandschap. Ze zorgen voor de broodnodige afwatering, zodat het land droog kan worden gebruikt.

“Het speciaal ontwikkelde gereedschap waarmee deze ingreep machinaal wordt verricht heet taludbak”, vertelt Havermans. “Voor de meeste mensen is het een onbekend werktuig. Het is een gigantische v-vormige metalen schep die aan een graafmachine wordt bevestigd.”

“Als laatste menselijke ingreep in deze nieuwe natuur verleg ik met de taludbak de sloot aan de rand van de akker. Door juist een schuine lijn te graven en de rechte afbakening te dempen wordt de oude structuur doorbroken en ontstaat er ruimte voor het denken”, legt hij uit.

Voor zijn installatie heeft Havermans het ijzeren gereedschap als het ware ondersteboven gelegd. Zo vormt het de basis voor het platform, dat boven de door dit werktuig gegraven sloot ligt.

Wandelaar
De installatie verschaft de bezoeker “een opgetild moment”, zegt Havermans, “om naar het verkeer te kijken, vogels te zoeken, een gedicht voor te dragen, een speech te geven, een gedachte te poneren, een probleem op te lossen, om na te denken, naar de wolken te kijken, te overpeinzen, te pauzeren om het verleden voor te stellen met de herder Oude Willem of juist een toekomst te verbeelden waarin het platform voor even is geland.”

Na de herder en de boer is Oude Willem nu voor de wandelaar.

Trefwoorden

uitkijkplatform frank havermans friesland studio frank havermans installatie landschap oude willem

1	Nominaties Woongebouw van het Jaar 2025 bekend woensdag, 3 september
2	Vijf nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025 maandag, 1 september
3	Woontoren De Vrijheid door Atelier Kempe Thill in Bajeskwartier opgeleverd maandag, 1 september
4	's-Hertogenbosch selecteert acht ontwerpteams voor volgende ronde Citadelpoort woensdag, 3 september
5	D66 wil stad bouwen in nieuwe polder tussen Amsterdam en Almere woensdag, 3 september

Gerelateerde nieuwsberichten

Frank Havermans toont in Shenzhen een gastvrij kunstwerk

12 februari 2020

Een observatiepost voor stedelijke dynamiek

9 juli 2019

Een brug tussen een wereldse en een geestelijke omgeving

14 juni 2023

Installatie van Frank Havermans is tevens eenpersoonswerkplek

6 juni 2018

Solotentoonstelling Frank Havermans met urbanisme als materiaal

14 februari 2024

Installatie klampt zich aan het Glaspaleis

13 september 2017

Boodschap van de brugpijler

2 juli

Verplaatsbaar paviljoen met flexibel bouwsysteem

19 september 2016

Locatiegebonden ontwerp voor vliegbasis

19 september 2013

Vuurrood baken voor brandweerpost

2 juli 2013

'Illegale' constructie voor biënnale Hongkong

16 maart 2012

Opening Occupied Space III Frank Havermans

31 mei 2011

'Architectonische constructies' in SM’s

21 maart 2011

Een poort die de fantasie prikkelt

25 oktober 2021

Keunstwurk kondigt nieuwe editie Vredeman de Vriesprijs Architectuur aan

9 december 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Limburgse bessenplantage uitgebreid met (on)opvallende groepsaccommodatie

Vandaag, 14:47

Op de bessenplantage Blankwater in Swalmen is naar ontwerp van Jasper Smits Architecten in samenwerking met Raumkultur een groepsaccommodatie opgeleverd.

Van Bergen Kolpa architecten levert innovatiecentrum voor metropolitane tuinbouw in Hengshui op

Vandaag, 13:00

In de Chinese stad Hengshui is een innovatiecentrum voor metropolitane voedselproductie naar ontwerp van het Nederlandse bureau gebouwd. De zogeheten Vertical Farm is gebouwd op het Hengshui International Horticultural Park.

NEXT architects ontwerpt onderwijs- en sportcomplex in nieuwe wijk Voorhout

Vandaag, 10:40

Het gebouw gaat onderdak bieden aan twee basisscholen, een kinderdagverblijf, een sportzaal en de maatschappelijke voorzieningen voor de nieuwe wijk. Het complex wordt gerealiseerd van hout en andere biobased materialen, meldt NEXT.

D66 wil stad bouwen in nieuwe polder tussen Amsterdam en Almere

Gisteren, 14:36

IJstad, zoals D66 de nieuwe stad voorlopig heeft genoemd, moet ruimte bieden aan 60.000 woningen.

Kenniscentrum: veel studenten zoeken niet meer naar kamer

Vandaag, 12:08

Steeds minder studenten gaan op kamers, constateert Kences.

Ronald Schleurtholts gestart als hoogleraar Heritage & Design aan TU Delft

Vandaag, 11:22

Met het oog op de klimaatdoelen bepleit de partner bij cepezed een herwaardering van alle bestaande gebouwen, ook de niet-monumenten.

Energiekosten huishoudens Randstad lager dan in rest van het land

Gisteren, 12:27

In Groningen betaalt een gezin gemiddeld 105 euro meer per maand aan energie dan een vergelijkbaar huishouden in Utrecht.

ING en Rabobank stoppen 200 miljoen euro in Nationaal Warmtefonds

2 september, 11:58

Het fonds verwacht dat de bijdrage 12.500 huishoudens helpt bij het energiezuiniger maken van hun woning. Met een lening kunnen ze bijvoorbeeld een warmtepomp aanschaffen of hun vloeren isoleren.