Een platform voor Oude Willem en de wandelaar

20 januari 2021, 15:08

Op de grens van Friesland en Drenthe ligt het gebied Oude Willem, dat in de komende jaren van cultuurlandschap mag veranderen in natuurgebied. Als herkenningspunt in het landschap heeft Frank Havermans een platform ontworpen, dat verwijst naar veranderingen in het gebied en uitnodigt om Oude Willem in het gezicht te kijken en zijn geschiedenis te overpeinzen.

Aan het begin van deze eeuw heeft de provincie Friesland besloten om de akkers van het gebied Oude Willem te laten verschralen tot natuur. Het landschap gaat deel uitmaken van het nieuw nationaal park Drents Friese Wold. Dat betekent dat er niet meer wordt gemest en dat Oude Willem – bijna geheel vanzelf – de komende jaren verandert in een boomweide.

Natuur, cultuur, natuur
Het is een nieuwe ontwikkeling in de geschiedenis van het gebied, zoals veel (cultuur)landschappen in de loop der eeuwen transformeren door belangen en mogelijkheden. In dit gebied liep in de 19^e eeuw een herder met de naam Oude Willem, vertelt Frank Havermans.

Zonder aanwezigheid van een provinciegrens begraasden Willems schapen dit heidegebied, dat daardoor in de volksmond zijn naam kreeg. In de 20^e eeuw werd het gebied ontgonnen voor akkerbouw en veeteelt. De naam Oude Willem werd gegeven aan een ter plaatse opgericht landbouwcomplex en bleef de gebiedsnaam.

Overgang
Gevraagd om een landmark te ontwerpen voor deze Fries-Drentse grenslocatie heeft Havermans besloten de nieuwe overgangsfase, van cultuurlandschap naar natuur, te markeren. De installatie vertelt visueel het verhaal over de monumentale inspanningen van de mens om het land voor gebruik te cultiveren, legt Havermans uit, “en, zeker zo belangrijk, om dat in twijfel te trekken.”

KAPKAR / DOW-N381 – zoals de installatie heet, naar goed gebruik van Havermans om zijn ontwerpen een code als naam te geven – verwijst naar nog een overgang: de provinciegrens. Voor automobilisten kondigt dit platform op Friese bodem de grens met Drenthe aan door de zwart-witte strepen van de grenspalen uit 1894 te citeren.

Gereedschap
De vorm van de installatie is gebaseerd op een gereedschap dat wordt gebruikt voor het graven van sloten. Sloten zijn door de eeuwen heen essentieel geweest voor de totstandkoming van grote delen van het Nederlandse cultuurlandschap. Ze zorgen voor de broodnodige afwatering, zodat het land droog kan worden gebruikt.

“Het speciaal ontwikkelde gereedschap waarmee deze ingreep machinaal wordt verricht heet taludbak”, vertelt Havermans. “Voor de meeste mensen is het een onbekend werktuig. Het is een gigantische v-vormige metalen schep die aan een graafmachine wordt bevestigd.”

“Als laatste menselijke ingreep in deze nieuwe natuur verleg ik met de taludbak de sloot aan de rand van de akker. Door juist een schuine lijn te graven en de rechte afbakening te dempen wordt de oude structuur doorbroken en ontstaat er ruimte voor het denken”, legt hij uit.

Voor zijn installatie heeft Havermans het ijzeren gereedschap als het ware ondersteboven gelegd. Zo vormt het de basis voor het platform, dat boven de door dit werktuig gegraven sloot ligt.

Wandelaar
De installatie verschaft de bezoeker “een opgetild moment”, zegt Havermans, “om naar het verkeer te kijken, vogels te zoeken, een gedicht voor te dragen, een speech te geven, een gedachte te poneren, een probleem op te lossen, om na te denken, naar de wolken te kijken, te overpeinzen, te pauzeren om het verleden voor te stellen met de herder Oude Willem of juist een toekomst te verbeelden waarin het platform voor even is geland.”

Na de herder en de boer is Oude Willem nu voor de wandelaar.

Trefwoorden

uitkijkplatform frank havermans friesland studio frank havermans installatie landschap oude willem

1	Vernieuwde entree westelijke reizigerstunnel Amsterdam Centraal geopend maandag, 30 juni
2	Is er een alternatief voor altijd dezelfde torenplattegrond? dinsdag, 1 juli
3	Eindhoven presenteert masterplan voor Stadhuisplein en omgeving maandag, 30 juni
4	Het Binnenhof – Oude Zaal wordt ook grootste commissiezaal maandag, 30 juni
5	Gemeentehuis Rheden naar ontwerp van DP6 en Zenber opgeleverd woensdag, 2 juli

Gerelateerde nieuwsberichten

Frank Havermans toont in Shenzhen een gastvrij kunstwerk

12 februari 2020

Een observatiepost voor stedelijke dynamiek

9 juli 2019

Een brug tussen een wereldse en een geestelijke omgeving

14 juni 2023

Installatie van Frank Havermans is tevens eenpersoonswerkplek

6 juni 2018

Solotentoonstelling Frank Havermans met urbanisme als materiaal

14 februari 2024

Installatie klampt zich aan het Glaspaleis

13 september 2017

Boodschap van de brugpijler

2 juli

Verplaatsbaar paviljoen met flexibel bouwsysteem

19 september 2016

Locatiegebonden ontwerp voor vliegbasis

19 september 2013

Vuurrood baken voor brandweerpost

2 juli 2013

'Illegale' constructie voor biënnale Hongkong

16 maart 2012

Opening Occupied Space III Frank Havermans

31 mei 2011

'Architectonische constructies' in SM’s

21 maart 2011

Een poort die de fantasie prikkelt

25 oktober 2021

Keunstwurk kondigt nieuwe editie Vredeman de Vriesprijs Architectuur aan

9 december 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Meer foto's en video van Eurostar-terminal op Amsterdam Centraal

4 juli, 1:27

Na de opening van het eerste deel van de wachtruimte begin februari, is eind april ook het tweede deel ervan geopend. Meer foto's en een video tonen de Eurostar-terminal nu in zijn geheel.

De Nijs, LEVS en Lüning ontwikkelen biobased bouwmethodiek ‘Tim’ die houtbouw flexibel en betaalbaar moet maken

4 juli, 11:30

Om houtbouw sneller, flexibeler en betaalbaarder te maken hebben De Nijs bouw en ontwikkeling, LEVS architecten en Adviesbureau Lüning een biobased bouwmethodiek ontwikkeld genaamd ‘Tim’.

HAL en Boskalis kopen Nederlandse activiteiten VolkerWessels

4 juli, 10:00

De Nederlandse activiteiten van bouw- en infrastructuurbedrijf VolkerWessels worden overgenomen door investeerder HAL en baggeraar en maritiem dienstverlener Boskalis.

BoschSlabbers wint ontwerpwedstrijd voor herinrichting Grote Markt in Hulst

3 juli, 5:23

Het ontwerpvoorstel creëert een monumentale open ruimte tussen het stadhuis en de basiliek en voegt op strategische plekken bomen en beplanting toe. Details in de vorm van een messing plint en een waterelement vormen de ‘finishing touch’.

Tweede Kamer draait bezuiniging Nationale Parken terug – natuurorganisaties reageren opgelucht

4 juli, 11:30

De opluchting is groot bij de Nationale Parken en IVN Natuureducatie, nu de Tweede Kamer een voorgenomen bezuiniging van 24 miljoen euro op hun werk heeft teruggedraaid.

Rapport: wereldwijd groeit aantal toeristische trips in komende tien jaar met bijna 50%

4 juli, 10:30

De reisindustrie zal tegen 2034 naar verwachting 30 miljard reizen verwerken, tegen ongeveer 21 miljard reizen vorig jaar.

TNO roept overheid op te investeren in hightechmegaclusters

4 juli, 9:30

Nederland dreigt op technologisch en economisch gebied achterop te raken bij landen als Zuid-Korea, de Verenigde Staten en China die miljarden investeren in belangrijke sleuteltechnologieën, waarschuwt TNO.

Stadsverwarming komt deels in handen overheid, Kamer akkoord

4 juli, 8:30

De Tweede Kamer heeft ingestemd met het wetsvoorstel om overheden gedeeltelijk eigenaar te maken van stadsverwarming. Op die manier hoopt demissionair klimaatminister Sophie Hermans (VVD) de kosten voor gebruikers van deze warmtenetten te drukken.

Ontwikkeling van duurzame energie op land dreigt tot stilstand te komen

4 juli, 7:30

De ontwikkeling van duurzame energie op land dreigt tot stilstand te komen. Dat staat in de halfjaarlijkse update van de regionale energiestrategieën (RES).