Een golvende mijlpaal in Amsterdam Buitenveldert

Amsterdam Buitenveldert heeft er blikvanger bij: al vanaf grote afstand zijn de hoekig golvende contouren van de woontoren Quartz herkenbaar. Samen met het lagere woongebouw Qube vormt de hoogbouw het woningbouwproject Q Residences, ontworpen door Studio Gang uit Chicago. Rijnboutt uit Amsterdam trad op als co-architect, werkte het definitief ontwerp van Jeanne Gang uit en zorgde voor de weloverwogen inpassing van het project in het Algemeen Uitbreidingsplan uit 1935.

“We hebben hier te maken met een plek met hoge erfgoedwaarde”, zegt Frederik Vermeesch, creatief directeur bij Rijnboutt. “De bijzondere situatie is dat het Algemeen Uitbreidingsplan van Cornelis van Eesteren nog bijna geheel intact is: een prachtige landschappelijke vormgeving met een ruimtelijke compositie van middelhoge en lage bebouwing en veel groen. In de directe nabijheid ligt bovendien het rijksmonumentale Gijsbrecht van Aemstelpark. Daar hebben we dit project zorgvuldig moeten inpassen.”

Het ontwerp van Studio Gang sluit wat betreft de positionering aan op het stedenbouwkundig plan, legt Vermeesch uit. Aan de hoogte van de toren wilden de architecten vasthouden om hem daadwerkelijk tot een herkenningspunt in de omgeving te maken. Dat is gelukt door het gebouw als een sculptuur op een prominente plek – de hoek van de Buitenveldertselaan en de Van Nijenrodeweg – te beschouwen. Quartz is de hoogste toren van de omliggende torens – of ‘kastelen’ zoals ze worden genoemd. De twee gebouwen van Q Residences maken gezamenlijk de verbinding tussen Buitenveldert en de Zuidas.

Geprononceerde golven

De woontoren Quartz is 75 meter hoog en telt 23 lagen; Qube telt acht lagen. Het project biedt ruimte aan 248 huurappartementen, waarvan 99 zijn bestemd voor het middensegment. Deze zijn grotendeels ondergebracht in Qube, met tien appartementen per verdieping, variërend in oppervlakte van 48 tot 60 m². Verder bevindt een deel van de appartementen voor middenhuur – 19 woningen – zich in Quartz. De overige 60% van de huurappartementen in de woontoren vallen in de vrije sector; de oppervlaktes lopen van 49 tot 125 m² voor het grootste penthouse.

Quartz is niet alleen een blikvanger door zijn hoogte, maar vooral ook door de vormgeving met de hoekig rondom het gebouw golvende balkons, de afgeronde hoeken en de lichte tint. De woontoren is opgetrokken uit architectonisch beton heeft de uitstraling van natuursteen. Voor de plint is het beton gepolijst; ook voor het interieur van de lobby, overigens. Voor de verdiepingen is het beton geschuurd.

Van dichtbij valt op hoe geprononceerd de balkons kunnen zijn. De golving van de balkons suggereert een spiraalvorm, “zoals een plant groeit”, zegt Jeanne Gang, architect en oprichter van het Amerikaanse bureau. Op de balkons draait het hekwerk als het ware mee; geen spijl staat hetzelfde. Met de enigszins organische vormgeving heeft ze een verzachtend element willen toevoegen aan de streng geometrische ontwerpen en uitleg van Buitenveldert. Qube vormt een klein contrast: rechthoekig van vorm en uitgevoerd in een stootvoegloos gemetseld antracietkleurig baksteen.

Plaza voor het publiek

Gang zegt elk project een meerwaarde te willen geven doordat het bijdraagt aan het creëren van een gemeenschap; door het project mensen met elkaar en met de omgeving te laten verbinden. De balkons verspringen zodanig dat buren met elkaar in contact kunnen komen, zegt Gang. Verder is op de begane grond van zowel Qube als Quartz ruimte voor een commerciële functie, maar dat moet er wel een worden die waarde heeft voor de bewoners van het complex.

Ook is Quartz bewust iets naar achteren op de kavel geplaatst om een voorplein te creëren; met een goed vormgegeven publieke ruimte levert het project ook een bijdrage aan de buurt en de stad. Deze ‘plaza’ is voorzien van een bijzonder tegelpatroon, dat in vorm is afgestemd op Quartz en in kleur aansluit bij de gemeentebestrating. De plaza is ontworpen door Piet Oudolf, inclusief een aantal groeneilanden. De beplanting is door Oudolf in samenwerking met Deltavormgroep ontworpen om het hele jaar rond een aantrekkelijk aanzicht te bieden.

Onder Quartz, Qube en de plaza bevindt zich een openbare parkeergarage voor 130 auto’s. Bewoners van Q Residences kunnen hier desgewenst een plek huren. Voor de bewoners is er in beide gebouwen een inpandige ruime fietsenstalling.

Zorgvuldig op elk niveau

“Wat het project voor mij heel bijzonder maakt is de grote zorgvuldigheid van het ontwerp op elk schaalniveau”, zegt Vermeesch. “Van de stedenbouwkundige inpassing, de prachtige architectuur van Jeanne, tot en met de landschappelijke inrichting van de plaza en het afwerkingsniveau van het interieur.” Hoe zorgvuldig de detaillering is, laten de balkons bijvoorbeeld zien: ze zijn als puzzelstukken in elkaar geschoven. In de gevouwen gevel leidt een korte knik aan het einde van elk balkonelement als het ware het volgende balkon in.

De hoge kwaliteit van de afwerking in het interieur laat zich bijvoorbeeld al in de lobby van Quartz zien met kastmeubel naar ontwerp van Studio Piet Boon, de ruim 5 meter hoge en bijzonder gematerialiseerde gordijnen van Petra Blaisse (Inside Outside) en de bronzen lichtsculptuur van Frederik Molenschot (Studio Molen). In de gangen van de lift naar de appartementen ligt antracietkleurig tapijt tussen banen van lichtgrijze tegels. Belettering en huisnummers zijn uitgevoerd in staal. Zowel in de gangen als de appartementen vallen de hoge plinten op.

Studio Piet Boon adviseerde voor de gemeenschappelijke ruimten en de indeling van de appartementen. De studio ontwierp ook de keukens en voor de woningen in het hoogste segment bovendien de inbouwkasten. De appartementen hebben verdiepingshoge ramen, die op de hoeken van de woontoren bovendien zijn gebogen. In combinatie met de royale balkons geeft dat een verrassend ruimtelijk effect.

Turn-key kwaliteit

De woningen worden turn-key verhuurd, met vloer- en raambekleding en luxueus uitgevoerde keukens en badkamers. Het afwerkingsniveau van de appartementen voor middenhuur in Quartz is overigens even hoog als dat van de vrije-sector-woningen, vertelt Lesley Bamberger, CEO van Kroonenberg Groep, eigenaar van Q Residences.

Kroonberg Groep heeft, in samenwerking met NEOO, Q Residences ontwikkeld en streefde daarbij naar een hoogwaardig project. “Hoge kwaliteit en service versterken de verblijfswaarde. Mensen voelen zich dan thuis. Bovendien gaan ze dan zorgvuldiger met het gebouw om. Dat is ook een vorm van duurzaamheid”, zegt Bamberger. Dat betekent ook dat gedurende het proces is besloten wat extra te investeren. Een voorbeeld is de keuze om glazen binnendeuren toe te passen, zodra de plattegrond de mogelijkheid gaf om een zichtlijn van voordeur tot glazen gevel te maken.

Ook in Qube is veel aandacht besteed aan de afwerking, zowel in de gemeenschappelijke ruimten als de appartementen, met Studio Piet Boon als adviseur. Net als in de hoogbouw hebben alle appartementen in Qube verdiepingshoge ramen en een eigen balkon. “Bewoners van Q Residences hoeven alleen nog hun meubels mee te brengen”, zegt Bamberger. Kroonenberg Groep verzorgt overigens ook de inhuizing.

Vrouwenhand

De officiële opening van Q Residences, op maandag 12 december, ging gepaard met de onthulling van een kunstwerk op de plaza. Studio Job ontwierp een 5 meter hoog bronzen sculptuur van een vrouwenhand die een Q vasthoudt. Het beeld, ‘Hers’ genoemd, staat voor de creativiteit van de vrouwelijke architect, legde Job Smeets uit. Het is volgens hem ook een statement over alle vrouwen met belangrijke posities in de moderne wereld.
Jeanne Gang liep de dag van de opening trots en blij door de gebouwen – niet als enige betrokkene, uiteraard. Voor Studio Gang, dat ook een kantoor in Parijs heeft, is Q Residences het eerste opgeleverde project in Europa. Die mijlpaal maakte haar zichtbaar verheugd.