Rudy Uytenhaak

Open Oproep voor ontwerp huisvesting van vluchtelingen

Rudy Uytenhaak

Open Oproep voor ontwerp huisvesting van vluchtelingen

2015: jaar van heibel en herstel

24 december 2015, 13:21

De titel Jaar van de Ruimte had voor 2015 niet beter gekozen kunnen worden. Er was dit jaar veel te doen om zaken die met dit thema te maken hebben, van de aardbevingsproblematiek in Groningen tot aan de schijn van belangenverstrengeling rond directeur Guus Beumer van Het Nieuwe Instituut. In onderstaand overzicht zetten we de zaken nog eens op een rij.

Tekst Ronnie Weessies

Om met het Jaar van de Ruimte te beginnen: dat werd in januari afgetrapt met een bijeenkomst in de Amsterdamse Beurs van Berlage. Onder het motto ‘wie maakt Nederland?’ werd elf maanden lang een debat gevoerd over de ruimtelijke toekomst van het land, met als resultaat het Manifest 2040. Ook riep minister Schultz (Infrastructuur & Milieu) het O-Team in het leven, dat overheden en andere partijen gaat ondersteunen bij complexe ruimtelijke opgaven.

De Jaar van de Ruimte-karavaan ging onder meer op bezoek in Loppersum, dat het epicentrum van het aardbevingsgebied in Groningen is. Behalve het (politieke) gesteggel over zaken als hoeveel huizen er nu versterkt moeten worden, is er ook constructief gesproken en gehandeld. Tijdens een symposium in Groningen werden bijvoorbeeld de ins en outs van aardbevingsbestendig bouwen besproken. Elders in de provincie is gestart met de bouw van onder andere een woning, onderwijsgebouw en ziekenhuis die een schok kunnen verdragen.

Over politiek gesteggel gesproken: in Den Haag was dit jaar een hoop ophef over achtereenvolgens de renovatie van paleis Huis ten Bosch (te duur volgens velen) en het Binnenhof (te lang gesloten, aldus de critici). Bij het eerstgenoemde gebouw is besloten om het toch onder handen te nemen, een klus die bouwer J.P. van Eesteren voor maximaal 59 miljoen euro voor diens rekening mag nemen. Omdat een meerderheid van de Tweede Kamer voor is, lijkt het Binnenhof ondanks tegenstand van de Senaat toch 5,5 jaar dicht te gaan voor een opknapbeurt.

Aanbestedingspraktijk
Een door Rudy Uytenhaak gehouden enquête onder architecten naar de aanbestedingspraktijk haalde dit jaar eveneens de Tweede Kamer. SP-Kamerlid Eric Smaling was zo geschrokken van de resultaten dat hij er Kamervragen over stelde aan de ministers van Economische en Binnenlandse Zaken. Deze stuitten echter op een ambtelijk geformuleerd njet; de bewindslieden zien geen aanleiding om iets aan de situatie voor architecten te veranderen.

Guus Beumer, de directeur van Het Nieuwe Instituut, raakte eind zomer in opspraak wegens mogelijke belangenverstrengeling. Beumer had de opdracht voor het tentoonstellingsontwerp voor het Tijdelijk Modemuseum gegund aan het bureau van zijn levenspartner en dat bleek niet voor het eerst. De Raad van Toezicht kwam eveneens onder vuur te liggen, wat resulteerde in een onderzoek naar de naleving van de Governance Code Cultuur. Na de publicatie van een vernietigend rapport hebben de RvT-leden toegezegd gefaseerd te zullen aftreden, maar Beumer blijft vooralsnog op zijn plek.

ROC Leiden
Nog meer heibel: het ROC Leiden kwam aan de rand van de afgrond te staan, nadat de bouw van twee prestigieuze nieuwbouwprojecten meer dan vijf keer zo duur uitviel (220 miljoen in plaats van veertig miljoen euro). Het rapport van de onderzoekscommissie-Meurs was precies zo vernietigend als de titel ‘Ontspoorde ambities’ doet vermoeden. De commissie noemt het beleid van het ROC-bestuur rond de gebouwen Lammenschans en Level ‘onverantwoord en verwijtbaar’. Minister Jet Bussemaker (OCW) wil dat wordt uitgezocht of de vroegere bestuurders persoonlijk aansprakelijk kunnen worden gesteld.

Nu werd ROC Leiden nog gered door de minister, gevelbouwer Oskomera en installatiebedrijf Imtech gingen ten onder aan hun financiële rampspoed. Bij het eerstgenoemde bedrijf verloren een kleine 200 mensen hun baan, slechts voor de afdeling zonne-energie (vijf medewerkers) is een nieuwe eigenaar gevonden. Het faillissement van Imtech (22.000 werknemers, actief in 35 landen) was nog vele malen ingrijpender. Verschillende gezonde onderdelen hebben inmiddels een doorstart kunnen maken, maar de afwikkeling vergt nog jaren en het einde van een 150-jarig en trots bedrijf is altijd tragisch.

Voorspoediger jaar
De meeste architecten hebben een iets voorspoediger jaar beleefd dan in 2014. De werkvoorraad steeg licht naar 3,8 maanden en de aantrekkende woningmarkt zorgt voor herstel. Wel zijn de verschillen per bureau en regio groot, meldde de BNA in diens meest recente Conjunctuurmeting. Opvallend was ook dat ontwikkelaars zich stilaan weer beginnen te melden als opdrachtgever. Dat blijkt niet alleen uit de cijfers, maar ook in de aanzwellende stroom persberichten in de redactiemailbox van Architectenweb over bouwstarts en ander heuglijk projectnieuws.

Dat is maar goed ook, want er ligt nog altijd een enorme bouwopgave. Neem de woningmarkt, die met name in de Randstad nog altijd zeer problematisch is. Daarbovenop zorgde de ongekende toestroom van vluchtelingen in 2015 voor een extra vraagstuk op het gebied van huisvesting. Dat daarbij de hulp van architecten gewenst is, blijkt uit de Open Oproep die het Centraal Orgaan opvang asielzoekers en de Rijksbouwmeester eind december hebben uitgeschreven. Eerder startte de BNA de actie Sense of Belonging, waarmee de branchevereniging wil bijdragen aan het vinden van oplossingen voor de opvang van vluchtelingen in ons land.

Floris Alkemade
De Rijksbouwmeester luistert sinds 1 september naar een andere naam: Floris Alkemade. Hij is de opvolger van de vorig jaar opgestapte Frits van Dongen (en ‘tussenpaus’ Koen van Velsen). Verder begon op 1 januari 2015 de nieuwe Spoorbouwmeester Bert Dirrix aan zijn functie.

De zoektocht naar een Vlaams Bouwmeester verloopt veel moeizamer. Nadat Peter Swinnen begin dit jaar werd ontslagen, is in september een vacature voor zijn opvolger uitgeschreven. De zoektocht heeft geen geschikte kandidaat opgeleverd, zo heeft de Vlaamse regering vorige week laten weten. Christian Rapp mag zich vanaf 1 januari stadsbouwmeester van Antwerpen noemen; de stad heeft twee keer een vacature moeten uitschrijven om de juiste man voor deze functie te vinden.

Gelukkig weten veel architecten hun vak ook goed te vertegenwoordigen, zonder dat ze dit vanuit een officiële functie doen. Adriaan Geuze maakte van de zomer indruk als Zomergast, terwijl Thomas Rau veel waardering oogstte met zijn optreden in de documentaire Einde van bezit van VPRO.

Trefwoorden

2015 jaaroverzicht

1	Nominaties Schoolgebouw van het Jaar 2023 bekend maandag, 18 september
2	Hoogwaardig blok met sociale huurwoningen voor Leidsche Rijn Centrum vrijdag, 22 september
3	Architectenweb symposium: ontwerpen in analogie met het bestaande woensdag, 20 september
4	Echte architecten dinsdag, 19 september
5	Voormalig garagepand aan Scheldeplein Amsterdam gerenoveerd en uitgebreid dinsdag, 19 september

Gerelateerde nieuwsberichten

'Woningverkopen naderen recordniveau'

31 maart 2016

Stijging huizenprijs op hoogste peil in jaren

21 april 2016

PvdA: zwartboek over herstel bevingsschade

16 juni 2016

Infrabeheerders vergroenen samen

28 januari 2016

Winnaars WDCD Refugee Challenge bekend

4 juli 2016

Bouwer doet hele renovatie Huis ten Bosch

14 december 2016

2015: projecten weerspiegelen nieuwe realiteit

24 december 2015

Verhuizingsplannen Binnenhof gewijzigd

23 november 2016

Wereldwijde ontwerpprijsvraag voor vluchtelingen

19 februari 2016

Bouw eerste bevingsbestendige dijk begonnen

13 december 2016

Woningversterking moet banen opleveren

12 juli 2016

ESRB uit zorgen over Nederlandse woningmarkt

29 november 2016

ROC Leiden neemt stappen tegen ex-bestuurders

5 februari 2016

Het Nieuwe Instituut dreigt subsidie te verliezen

19 mei 2016

Zonder subsidies gemakkelijker een huis

23 mei 2016

Niet genoeg groene stroom in Nederland

26 januari 2016

2015: de belangrijkste prijzen

24 december 2015

Wonen in regio Amsterdam populairder

17 mei 2016

'COA geeft met opzet miljoenen te veel uit'

28 april 2016

Koolstofvezelkabels als versterking tegen aardbeving

7 april 2016

Senaat: zo kort mogelijk weg van Binnenhof

13 juli 2016

Architecten verwachten meer omzet

17 november 2016

Figueiredo presenteert boek over het NAi

24 november 2016

Werkgelegenheid in de bouw neemt fors toe

28 januari 2016

Drie varianten voor renovatie Binnenhof

26 april 2016

Duitse ministers eisen woningen voor vluchtelingen

15 januari 2016

Nog massa's huizen nodig voor asielzoekers

4 april 2016

Renovatie Binnenhof officieel geheim

8 november 2016

Meer nieuwbouwwoningen afgeleverd

17 mei 2016

'Huizenprijzen ook volgend jaar in de lift'

11 mei 2016

Architecten: samenwerking steeds belangrijker

8 december 2016

290 miljoen voor versterking scholen Groningen

7 juni 2016

'Gemeenten schroeven grondprijs flink op'

8 maart 2016

'Tempo aantrekken woningmarkt zwakt af'

8 januari 2016

Nieuwe zoektocht Vlaamse Bouwmeester gestart

5 februari 2016

NVM: recordaantal woningen verkocht

14 januari 2016

'Leefbaarheid aardbevingsgebied verslechterd'

22 januari 2016

Huizenprijzen ook elders in Europa in de lift

2 maart 2016

Groningers tevreden ondanks aardbevingen

15 juli 2016

Nieuwe zomerserie: de crisis voorbij (?)

15 juni 2016

Senaat mogelijk eerder terug op Binnenhof

14 september 2016

Vlaamse architect wordt te slecht betaald

1 maart 2016

2015: projecten weerspiegelen nieuwe realiteit

24 december 2015

2015: de belangrijkste prijzen

24 december 2015

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Benthem Crouwel wint prijsvraag voor herontwikkeling deel Praags plein

22 september, 3:41

Op het zogeheten vierde kwadrant van Vítezné Námestí (wat in het Nederlands valt te vertalen als Victorieplein) verrijst voor 100.000 vierkante meter aan nieuwe functies, waaronder woningen, kantoren en een cultuurcentrum.

'Reis naar Nieuw Zeeland' beloond met tweede Eo Wijers-regioprijs

22 september, 2:32

Het ontwerpteam van Bureau B+B urbanism and landscape architecture, RO&AD Architecten en Buiting Advies is gekozen tot regiowinnaar Midden-Zeeland van de Eo Wijersprijs.

Hoogwaardig blok met sociale huurwoningen voor Leidsche Rijn Centrum

22 september, 12:14

Dankzij een prefab bouwsysteem, een basisopzet vanuit drie plattegronden en extra aandacht voor de geveldetaillering wisten BureauVanEig en Zecc Architecten een hoogwaardig blok met betaalbare woningen te realiseren.