Rudy Uytenhaak

Open Oproep voor ontwerp huisvesting van vluchtelingen

Rudy Uytenhaak

Open Oproep voor ontwerp huisvesting van vluchtelingen

2015: jaar van heibel en herstel

24 december 2015, 13:21

De titel Jaar van de Ruimte had voor 2015 niet beter gekozen kunnen worden. Er was dit jaar veel te doen om zaken die met dit thema te maken hebben, van de aardbevingsproblematiek in Groningen tot aan de schijn van belangenverstrengeling rond directeur Guus Beumer van Het Nieuwe Instituut. In onderstaand overzicht zetten we de zaken nog eens op een rij.

Tekst Ronnie Weessies

Om met het Jaar van de Ruimte te beginnen: dat werd in januari afgetrapt met een bijeenkomst in de Amsterdamse Beurs van Berlage. Onder het motto ‘wie maakt Nederland?’ werd elf maanden lang een debat gevoerd over de ruimtelijke toekomst van het land, met als resultaat het Manifest 2040. Ook riep minister Schultz (Infrastructuur & Milieu) het O-Team in het leven, dat overheden en andere partijen gaat ondersteunen bij complexe ruimtelijke opgaven.

De Jaar van de Ruimte-karavaan ging onder meer op bezoek in Loppersum, dat het epicentrum van het aardbevingsgebied in Groningen is. Behalve het (politieke) gesteggel over zaken als hoeveel huizen er nu versterkt moeten worden, is er ook constructief gesproken en gehandeld. Tijdens een symposium in Groningen werden bijvoorbeeld de ins en outs van aardbevingsbestendig bouwen besproken. Elders in de provincie is gestart met de bouw van onder andere een woning, onderwijsgebouw en ziekenhuis die een schok kunnen verdragen.

Over politiek gesteggel gesproken: in Den Haag was dit jaar een hoop ophef over achtereenvolgens de renovatie van paleis Huis ten Bosch (te duur volgens velen) en het Binnenhof (te lang gesloten, aldus de critici). Bij het eerstgenoemde gebouw is besloten om het toch onder handen te nemen, een klus die bouwer J.P. van Eesteren voor maximaal 59 miljoen euro voor diens rekening mag nemen. Omdat een meerderheid van de Tweede Kamer voor is, lijkt het Binnenhof ondanks tegenstand van de Senaat toch 5,5 jaar dicht te gaan voor een opknapbeurt.

Aanbestedingspraktijk
Een door Rudy Uytenhaak gehouden enquête onder architecten naar de aanbestedingspraktijk haalde dit jaar eveneens de Tweede Kamer. SP-Kamerlid Eric Smaling was zo geschrokken van de resultaten dat hij er Kamervragen over stelde aan de ministers van Economische en Binnenlandse Zaken. Deze stuitten echter op een ambtelijk geformuleerd njet; de bewindslieden zien geen aanleiding om iets aan de situatie voor architecten te veranderen.

Guus Beumer, de directeur van Het Nieuwe Instituut, raakte eind zomer in opspraak wegens mogelijke belangenverstrengeling. Beumer had de opdracht voor het tentoonstellingsontwerp voor het Tijdelijk Modemuseum gegund aan het bureau van zijn levenspartner en dat bleek niet voor het eerst. De Raad van Toezicht kwam eveneens onder vuur te liggen, wat resulteerde in een onderzoek naar de naleving van de Governance Code Cultuur. Na de publicatie van een vernietigend rapport hebben de RvT-leden toegezegd gefaseerd te zullen aftreden, maar Beumer blijft vooralsnog op zijn plek.

ROC Leiden
Nog meer heibel: het ROC Leiden kwam aan de rand van de afgrond te staan, nadat de bouw van twee prestigieuze nieuwbouwprojecten meer dan vijf keer zo duur uitviel (220 miljoen in plaats van veertig miljoen euro). Het rapport van de onderzoekscommissie-Meurs was precies zo vernietigend als de titel ‘Ontspoorde ambities’ doet vermoeden. De commissie noemt het beleid van het ROC-bestuur rond de gebouwen Lammenschans en Level ‘onverantwoord en verwijtbaar’. Minister Jet Bussemaker (OCW) wil dat wordt uitgezocht of de vroegere bestuurders persoonlijk aansprakelijk kunnen worden gesteld.

Nu werd ROC Leiden nog gered door de minister, gevelbouwer Oskomera en installatiebedrijf Imtech gingen ten onder aan hun financiële rampspoed. Bij het eerstgenoemde bedrijf verloren een kleine 200 mensen hun baan, slechts voor de afdeling zonne-energie (vijf medewerkers) is een nieuwe eigenaar gevonden. Het faillissement van Imtech (22.000 werknemers, actief in 35 landen) was nog vele malen ingrijpender. Verschillende gezonde onderdelen hebben inmiddels een doorstart kunnen maken, maar de afwikkeling vergt nog jaren en het einde van een 150-jarig en trots bedrijf is altijd tragisch.

Voorspoediger jaar
De meeste architecten hebben een iets voorspoediger jaar beleefd dan in 2014. De werkvoorraad steeg licht naar 3,8 maanden en de aantrekkende woningmarkt zorgt voor herstel. Wel zijn de verschillen per bureau en regio groot, meldde de BNA in diens meest recente Conjunctuurmeting. Opvallend was ook dat ontwikkelaars zich stilaan weer beginnen te melden als opdrachtgever. Dat blijkt niet alleen uit de cijfers, maar ook in de aanzwellende stroom persberichten in de redactiemailbox van Architectenweb over bouwstarts en ander heuglijk projectnieuws.

Dat is maar goed ook, want er ligt nog altijd een enorme bouwopgave. Neem de woningmarkt, die met name in de Randstad nog altijd zeer problematisch is. Daarbovenop zorgde de ongekende toestroom van vluchtelingen in 2015 voor een extra vraagstuk op het gebied van huisvesting. Dat daarbij de hulp van architecten gewenst is, blijkt uit de Open Oproep die het Centraal Orgaan opvang asielzoekers en de Rijksbouwmeester eind december hebben uitgeschreven. Eerder startte de BNA de actie Sense of Belonging, waarmee de branchevereniging wil bijdragen aan het vinden van oplossingen voor de opvang van vluchtelingen in ons land.

Floris Alkemade
De Rijksbouwmeester luistert sinds 1 september naar een andere naam: Floris Alkemade. Hij is de opvolger van de vorig jaar opgestapte Frits van Dongen (en ‘tussenpaus’ Koen van Velsen). Verder begon op 1 januari 2015 de nieuwe Spoorbouwmeester Bert Dirrix aan zijn functie.

De zoektocht naar een Vlaams Bouwmeester verloopt veel moeizamer. Nadat Peter Swinnen begin dit jaar werd ontslagen, is in september een vacature voor zijn opvolger uitgeschreven. De zoektocht heeft geen geschikte kandidaat opgeleverd, zo heeft de Vlaamse regering vorige week laten weten. Christian Rapp mag zich vanaf 1 januari stadsbouwmeester van Antwerpen noemen; de stad heeft twee keer een vacature moeten uitschrijven om de juiste man voor deze functie te vinden.

Gelukkig weten veel architecten hun vak ook goed te vertegenwoordigen, zonder dat ze dit vanuit een officiële functie doen. Adriaan Geuze maakte van de zomer indruk als Zomergast, terwijl Thomas Rau veel waardering oogstte met zijn optreden in de documentaire Einde van bezit van VPRO.

Trefwoorden

2015 jaaroverzicht

1	Interview met Francine Houben over de coronacrisis: 'We moeten naar beloopbare en befietsbare steden' dinsdag, 26 mei
2	Depot Boijmans leeg gepresenteerd tijdens 'zilveren opening' maandag, 25 mei
3	Post-corona toerisme dinsdag, 26 mei
4	Meer uitstraling voor vernieuwd gemeentehuis Putten maandag, 25 mei
5	ERA Contour en Van Manen winnen aanbesteding in Bergen op Zoom donderdag, 28 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

2015: de belangrijkste prijzen

2015: projecten weerspiegelen nieuwe realiteit

Prettige feestdagen en een succesvol nieuw jaar

'Tempo aantrekken woningmarkt zwakt af'

NVM: recordaantal woningen verkocht

Duitse ministers eisen woningen voor vluchtelingen

'Leefbaarheid aardbevingsgebied verslechterd'

Niet genoeg groene stroom in Nederland

Werkgelegenheid in de bouw neemt fors toe

Infrabeheerders vergroenen samen

ROC Leiden neemt stappen tegen ex-bestuurders

Nieuwe zoektocht Vlaamse Bouwmeester gestart

Wereldwijde ontwerpprijsvraag voor vluchtelingen

Vlaamse architect wordt te slecht betaald

Huizenprijzen ook elders in Europa in de lift

'Gemeenten schroeven grondprijs flink op'

'Woningverkopen naderen recordniveau'

Nog massa's huizen nodig voor asielzoekers

Koolstofvezelkabels als versterking tegen aardbeving

Stijging huizenprijs op hoogste peil in jaren

Drie varianten voor renovatie Binnenhof

'COA geeft met opzet miljoenen te veel uit'

'Huizenprijzen ook volgend jaar in de lift'

Meer nieuwbouwwoningen afgeleverd

Wonen in regio Amsterdam populairder

Het Nieuwe Instituut dreigt subsidie te verliezen

Zonder subsidies gemakkelijker een huis

290 miljoen voor versterking scholen Groningen

Nieuwe zomerserie: de crisis voorbij (?)

PvdA: zwartboek over herstel bevingsschade

Winnaars WDCD Refugee Challenge bekend

Woningversterking moet banen opleveren

Senaat: zo kort mogelijk weg van Binnenhof

Groningers tevreden ondanks aardbevingen

Senaat mogelijk eerder terug op Binnenhof

Renovatie Binnenhof officieel geheim

Architecten verwachten meer omzet

Verhuizingsplannen Binnenhof gewijzigd

Figueiredo presenteert boek over het NAi

ESRB uit zorgen over Nederlandse woningmarkt

Architecten: samenwerking steeds belangrijker

Bouw eerste bevingsbestendige dijk begonnen

Bouwer doet hele renovatie Huis ten Bosch

Prettige feestdagen en een succesvol nieuw jaar

2015: de belangrijkste prijzen

2015: projecten weerspiegelen nieuwe realiteit

Andere nieuwsberichten

Terugkijken: Door de ogen van Arna

Gisteren, 15:43

In de documentaire is te zien hoe architect Arna Mackic onvermoeibaar vecht voor haar ideaal om te bouwen aan een inclusieve maatschappij.

Schiekadeblok herontwikkeld met twee torens en 680 woningen

Gisteren, 13:37

Bij de herontwikkeling van het Schiekadeblok in Rotterdam worden 680 woningen en extra kantoren gerealiseerd.

Nieuw dak AZ-stadion heeft ook psychologisch effect

Gisteren, 10:45

Architectenweb sprak met projectarchitect Leo ten Wolde van ZJA Zwarts & Jansma Architects over de nieuwe overdekking van het stadion, dat het vorig jaar ingestorte dak vervangt.

Amsterdam wil vermindering van prettoerisme, maar heeft daar geen nieuwe instrumenten voor

28 mei, 5:07

Nu het toerisme door de coronacrisis is stilgevallen, ligt de Amsterdamse binnenstad er verlaten bij. “Ineens is zichtbaar hoe weinig mensen er nog wonen”, verklaart burgemeester Femke Halsema in een interview met Het Parool.

Realiseren klimaatbeleid kost komende jaren drie miljard per jaar

Gisteren, 09:53

Dat meldt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) op basis van een nieuwe berekening.

'Dertig jaar natuurbeleid heeft natuur niets opgeleverd'

Gisteren, 09:21

Dertig jaar geleden is afgesproken natuurgebieden te verbinden en de landbouw natuurvriendelijker te maken, maar die beloftes zijn nooit ingelost en de soortenrijkdom is steeds verder afgenomen.