THEMA: ZORG

a/d amstel: “Omgang met ziekenhuisorganisaties bepalend”

4 oktober 2013, 14:10

Een goed ontwerp in de patiëntenzorg staat of valt bij de omgang met ziekenhuisorganisaties, stelt a/d amstel architecten. Het bureau, dat een belangrijke rol speelde in de naoorlogse ziekenhuisbouw, signaleert een verschuiving naar een grotere patiëntgerichtheid. Dat gaat volgens a/d amstel niet alleen over patiëntbeleving, maar over het ziekenhuis als geheel.

Tekst Naomi Cheung San

Frank Burger vormt samen met Liesbeth Wesseling en Take Vrijlandt de directie van a/d amstel architecten. “Tien jaar geleden werd ik door de toenmalige directie bij het bureau betrokken juist omdat ik geen ziekenhuiservaring had, maar wel veel wist van het maken van mooie of prettige ruimtes.” Het belang van functionaliteit, een goede logistiek en flexibiliteit werd volgens Burger destijds als vanzelfsprekend aangenomen. “Maar het belang dat ziekenhuisorganisaties hechtten aan een aangename omgeving werd destijds ook al onderkent.”

Healing environment
De toename van het gebruik van begrippen als ‘healing environment’ en ‘patiëntbeleving’ betekent volgens Burger eindelijk een grotere rol voor architecten in de ziekenhuiswereld. “Eindelijk af van de dictatuur van het stramien, van de altijd te lage systeemplafonds. Eindelijk ruimte, daglicht, uitzicht op de natuur, en dat alles ten behoeve van de patiënt en zijn genezingsproces, en het liefst ‘evidence based’.”

“Het creëren van ‘healing environments’ is voor ons als ziekenhuisbureau onze core-business, en wij zijn altijd kritisch geweest op het te oppervlakkig gebruik van het ‘healing environment’-begrip. Hoe belangrijk een positieve patiëntbeleving ook is voor het genezingsproces, het allerbelangrijkst voor zowel de patiënt als het ziekenhuis is dat doktors in staat gesteld worden om de beste zorg te verlenen.”

Ervaring
Jarenlange ervaring met ziekenhuisorganisaties helpt a/d amstel om ruimtes te creëren die zowel de patiënt als de werkprocessen optimaal faciliteren. Wesseling: “Patiëntgerichtheid lijkt een open deur voor ziekenhuizen, maar in onze ontwerpprocessen werken we samen met complexe organisaties. Richtlijnen, protocollen, ingesleten gewoontes, en een gelaagde en verkokerde ziekenhuisorganisatie kunnen kwaliteit en vernieuwing in de weg staan. Daar zijn ziekenhuizen zich ook van bewust.”

Renovatie van het St. Elisabeth Ziekenhuis
Momenteel renoveert a/d amstel het St. Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg. Het originele gebouw werd in 1982 ook naar ontwerp van a/d amstel opgeleverd. De herstructurering van de driehonderd meter lange hoofdstraat is inmiddels voltooid, de verpleegafdelingen zijn gedeeltelijk klaar.

Doordat het St. Elisabeth zelf al acht jaar volgens een brede patiëntgerichte zorgvisie werkt, was er een duidelijke lijn voor de renovatie. “Het schillenmodel dat aan die visie ten grondslag ligt, kregen wij ook mee als denkkader voor de renovatie. In het model is al het ziekenhuispersoneel vertegenwoordigd in verscheidene schillen, van verpleging tot management en in het midden de patiënt.”

“In een snelkookpansessie van een week met alle betrokkenen, van raad van bestuur tot facilitair medewerker, maakten we het voorlopig ontwerp. Steeds werd gecheckt of de patiënt nog centraal stond”, vertelt Wesseling. De bijzondere samenwerking leidde volgens Burger tot een tijdswinst van een half jaar.

Patiëntgerichtheid op de verpleegafdeling
De enigszins donkere, gesloten verpleegafdelingen in het St. Elisabeth hebben plaatsgemaakt voor lichte, aantrekkelijke en vooral verzorgde afdelingen. Door het toepassen van één bed-kamers rondom een centraal gelegen huiskamer is privacy en openbare ruimte voor de patiënt gewaarborgd. De verpleging is dichter bij de patiënt gebracht in transparante werkruimtes, de facilitaire ruimtes zijn geconcentreerd buiten de afdeling.

Opvallend zijn de door a/d amstel zelf geproduceerde foto’s van drie herkenbare natuurgebieden rond Tilburg. In de gangen en de patiëntenkamers zijn de foto’s als schilderijen aan de wand toegepast, in de huiskamers zijn de foto’s wandvullend. “De combinatie van architectonische waarden zoals de op elkaar afgestemde, rustgevende foto’s, de ruimtelijke kwaliteit en het kleurgebruik zijn samen met de goede professionele zorg voor de patiënt, de uitkomst van de door het gehele ziekenhuis gedragen patiëntgerichte visie”, vertelt Wesseling

Op de vraag of een ziekenhuis er eigenlijk nog wel uit moet zien als een ziekenhuis, antwoordt Wesseling: “De foto’s zorgen voor stressreductie bij de patiënt, dat is erg belangrijk. Maar een ziekenhuis moet ook een mate van professionaliteit uitstralen. Als het zekerheid en kwaliteit uitstraalt, geeft dat de patiënt ook een goed gevoel. Een ziekenhuis moet dus niet ontkennen dat het een ziekenhuis is door er anders uit te zien. Het gaat er vooral om dat het een goed ziekenhuis is. Hoe het er uit ziet hoeft dat alleen maar te ondersteunen.”

Onlangs rondde a/d amstel samen met Alberts & Van Huut de nieuwbouw af van topklinisch ziekenhuis Isala in Zwolle. Hierover later meer bij Architectenweb.

Trefwoorden

evidence based design zorg patientgericht naomi cheung san healing environment st. elisabeth ziekenhuis a/d amstel architecten isala klinieken

1	Rotterdam wil minstens 2.500 woningen in kantoorgebied Brainpark 1 vrijdag, 03 december
2	Hubert-Jan Henket komt in actie tegen sloop tuinpaviljoen Boijmans vrijdag, 03 december
3	De Zwarte Hond presenteert ruimtelijke visie voor stationgebied Schiedam maandag, 06 december
4	Nominaties Zuiderkerkprijs en Geurt Brinkgreve Bokaal 2021 bekend woensdag, 01 december
5	Distributiecentrum met iets andere uitstraling voor bedrijf Almere maandag, 06 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Hoofd master interieur: “Zorg kans voor interieurarchitect”

Architectenweb houdt Het Grote Zorgcongres

Historie Dordt zorgt voor oriëntatie en afleiding in ziekenhuis

Oogziekenhuis: "Hier kent iedereen de interieurarchitect"

Mecanoo en ZMC testen ontwerp schaal 1:1

CEANconsulting: ‘Zorginnovatie is een verplichting’

OPERA: ‘Iedere afdeling zijn eigen illustrator’

Philips Research: Technologie is slechts gereedschap

Terugblik op 10 interviews over patiëntenzorg

Opdrachtgever St. Antonius: “Niet opnieuw wiel uitvinden”

Themaperiode ‘Zorg’ van start

Kopvol: ‘Ontwerp vanuit prototype kamers’

Andere nieuwsberichten

Atelier Kempe Thill wint competitie opleidingscentrum STEPS van KU Leuven

Vandaag, 10:45

Het gebouw voor het medisch opleidingscentrum vormt een functionele voortzetting van de bestaande bebouwing, maar wordt omwille van de locatie ook een nieuw baken op de campus.

UNStudio krijgt wederom opdracht verbouwing Museum Het Valkhof

Vandaag, 09:36

Het bureau heeft het uit 1999 stammend gebouw ook oorspronkelijk ontworpen en was zeven jaar geleden al eens geselecteerd voor een later geannuleerde verbouwing. OPERA Amsterdam ontwerpt samen met Studio Louter de nieuwe collectiepresentaties.

Eerste woonmodules voor entreegebouw Centrumeiland Amsterdam geplaatst

Gisteren, 17:13

Juf Nienke, zoals het gebouw inmiddels is gedoopt, is ontworpen door RAU en SeARCH en omvat 61 huurwoningen. Daarvan is ongeveer de helft bestemd voor mensen met cruciale beroepen.

Een houten huis met ritme en rust door derksen|windt architecten

Gisteren, 15:57

Voor een particuliere opdrachtgever ontwierp derksen|windt architecten een opvallende woning met een zichtbare houten constructie en een afwisseling van open en dichte vlakken.

VORM en Oudendal Groep werken samen aan herontwikkeling Schipholweg Leiden

3 uur geleden

De projectontwikkelaars VORM en Oudendal Groep zijn vorioge week eigenaar geworden van meerdere panden aan de Schipholweg in Leiden.

Aedes bezorgd over commerciële bouw sociale huurwoningen

4 uur geleden

De koepelorganisatie van woningcorporaties denkt dat het aantal echte sociale huurwoningen langzaam maar zeker afneemt.

Minister: energielabel kan met huidige eisen niet veel goedkoper

Vandaag, 10:18

Gemiddeld kost zo'n label nu 270 euro. Dat is fors meer dan de 190 euro waar Ollongren op rekende.

Herkenbare en 'huiselijke' brandweerpost voor Bennebroek

Gisteren, 14:35

Het gebouw in de Noord-Hollandse plaats is ontworpen door Studio Nuy van Noort.

Deltacommissaris: 820.000 nieuwe huizen riskeren wateroverlast of droogte

Gisteren, 09:44

Van de miljoen woningen die tot 2030 gebouwd moeten worden, staan er 820.000 in gebieden die last kunnen krijgen van wateroverlast, droogte, hitte, of problemen met de bodem.