Historie Dordt zorgt voor oriëntatie en afleiding in ziekenhuis

18 oktober 2013, 13:17

“Ziekenhuizen vervullen steeds meer een maatschappelijke rol. Ze houden zich bezig met preventie en zijn steeds vaker gekoppeld aan sportcentra”, zegt Rob Kanbier, architect bij KuiperCompagnons. Op een opmerkelijke wijze heeft het bureau het Albert Schweitzer ziekenhuis verbonden met de stad Dordrecht. Door bij de renovatie gebruik te maken van stadsthema’s is volgens Kanbier een ‘community ziekenhuis’ gerealiseerd dat patiënten helpt in hun oriëntatie en hen afleidt.

Tekst Naomi Cheung San

“Omgevingen genezen geen mensen. Medicijnen en behandelingen kunnen helen, een omgeving kan daar hoogstens aan bijdragen”, stelt Rob Kanbier. Volgens de adjunct-directeur Architectuur en Bouwkunde van KuiperCompagnons is een goede patiëntenlogistiek de eerste randvoorwaarde voor een goed functionerend ziekenhuis. “Daarnaast gaat het om de ervaring van de gebruikers. Algemene speerpunten, zoals daglicht, oriëntatie en uitzicht, koppelen we bij het Albert Schweitzer ziekenhuis aan iconografische stadsthema’s.”

Al zevenennegentig jaar beslaat het werkveld van KuiperCompagnons ieder denkbaar ruimtelijk schaalniveau, van gehele regio’s tot interieurprojecten. Zorgprojecten zoals het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), het nieuwe bloedbankcomplex van Sanquin in Amsterdam en de renovatie van het Albert Schweitzer ziekenhuis in Dordrecht horen sinds twaalf jaar tot de portfolio van het in Rotterdam gevestigde bureau.

Het ziekenhuis als stad
Het complexe gebouw van het Albert Schweitzer ziekenhuis stamt uit 1990 en bestaat uit verschillende bouwdelen. Een later toegevoegde grote gang, door KuiperCompagnons ‘de laan’ gedoopt, verbindt de verschillende afdelingen. “Als organisatie wilde het ziekenhuis dichter bij de mensen komen, als een echt ‘community ziekenhuis.’ De benadering van het ziekenhuis als stad uit zich in stedenbouwkundige benamingen als ‘passages’ en ‘straten’ die voor iedereen herkenbaar zijn. Ook creëren we op deze manier eenheid tussen oude en nieuwe gebouwdelen”, zegt Kanbier.

‘Het ziekenhuis als stad’ is een bekende benadering van ziekenhuisarchitecten voor grote complexen. Maar, door het ziekenhuis cultureel in te bedden in Dordrecht is het stadsconcept bij het Albert Schweitzer ver doorgevoerd. “Iedere afdeling is herkenbaar door zijn eigen thema. De afdeling radiologie is bijvoorbeeld gesymboliseerd met de historische Dordrechter Simon van Gijn en is vanuit ‘de laan’ herkenbaar door een gereproduceerd poortje van het Simon van Gijnhuis dat tegen de ziekenhuismuur is gezet. Het beddenhuis staat in teken van de haven, het meest iconische Dordrechtse beeldkenmerk.”

Culturele inbedding
“Door te relateren aan de geschiedenis van de mensen die naar het ziekenhuis komen, bevorderen we betrokkenheid”, stelt Kanbier. “Door culturele organisaties uit Dordrecht, zoals een museum en de bibliotheek, mee te laten denken over de invulling van de thema’s konden we de thematiek doortrekken tot op de afdelingen.” Op de Simon van Gijn-afdeling staan objecten die door het gelijknamige museum zijn uitgeleend en in de wachtruimte vinden bezoekers beelden en teksten over de bekende Dordrechter. Op de kleedkamerdeuren bij de echoruimte staan recepten uit het kookboek van de moeder van Simon van Gijn. Voor ‘het schildershuis’ staat een gigantisch schilderspalet dat dienst doet als zitmeubel.

Afleiding
De geschiedkundige verwijzingen zorgen voor een makkelijke oriëntatie en voor afleiding tijdens het wachten. De verwijzingen bieden een gespreksonderwerp waardoor de scherpe randjes van een ziekenhuisbezoek verdwijnen, aldus Kanbier. “Medische specialisten dachten actief mee en kunnen dus ook zelf uitleg geven over de beelden en objecten.” Ook hebben de elementen een praktische inpassing:
de wandvullende foto’s op de acht operatiekamers (OK’s) zorgen voor een fijne werkruimte, de ruimte lijkt groter vanwege het contrast met de lichte muren met een houtachtige uitstraling.”

Patiëntbeleving
Voelen patiënten zich nog wel serieus genomen met zoveel thematiek? Volgens Kanbier zijn in het ziekenhuis de professionele uitstraling en afleidende elementen in evenwicht, ze versterken elkaar juist. “Natuurlijk is het hoofdzaak voor de patiënt om de behandeling te ondergaan en beter te worden, maar inzicht in de beleving van de patiënt is daarbij van belang. Tijdens het ontwerpproces ben ik zelfs even in de huid van een patiënt gekropen.” Kanbier omschrijft hoe hij op een bed door een gang met een heel laag plafond werd gereden, waarbij de verlichting een associatie met de IJtunnel teweeg bracht.

“Eenmaal in de felverlichte OK was het plafond heel hoog waardoor het voelde alsof ik naar de hemel ging. Voordat ik zogenaamd in slaap werd gebracht, ving ik nog net een blik op van de steriele uitstraling.” De vraag of de toevoegingen in het Albert Schweitzer nu vooral architectonisch of decoratief zijn, vindt Kanbier niet interessant. “Architectuur is maar een middel. Als ik in het ziekenhuis mensen stil zie staan en vervolgens zie glimlachen bij de aanblik van het historische poortje, dan weet ik dat ons doel bereikt is.”

Architect Rob Kanbier van KuiperCompagnons is een van de sprekers op Het Grote Zorgcongres dat Architectenweb op 14 november in LantarenVenster in Rotterdam houdt.

Trefwoorden

ziekenhuis patiëntenzorg kuipercompagnons rob kanbier naomi cheung san dordrecht albert schweitzer ziekenhuis

1	Mecanoo presenteert gebiedsvisie station Delft Campus maandag, 18 augustus
2	Nieuwe universiteitsbibliotheek in binnenstad Amsterdam opent zijn deuren donderdag, 21 augustus
3	Nudus, Bedaux de Brouwer en Stramien winnen tender voor sluitstuk Spoorzone Tilburg zaterdag, 23 augustus
4	Nieuw hoofdkwartier Scouting Nederland in gebruik genomen woensdag, 20 augustus
5	In beeld: Sail Amsterdam 2025 donderdag, 21 augustus

Gerelateerde nieuwsberichten

CEANconsulting: ‘Zorginnovatie is een verplichting’

8 november 2013

Terugblik op 10 interviews over patiëntenzorg

15 november 2013

OPERA: ‘Iedere afdeling zijn eigen illustrator’

12 november 2013

Mecanoo en ZMC testen ontwerp schaal 1:1

4 november 2013

Hoofd master interieur: “Zorg kans voor interieurarchitect”

11 oktober 2013

Kopvol: ‘Ontwerp vanuit prototype kamers’

19 september 2013

Opdrachtgever St. Antonius: “Niet opnieuw wiel uitvinden”

27 september 2013

a/d amstel: “Omgang met ziekenhuisorganisaties bepalend”

4 oktober 2013

KuiperCompagnons gedeeld winnaar Shantou

23 oktober 2013

Oogziekenhuis: "Hier kent iedereen de interieurarchitect"

28 oktober 2013

Klunder Architecten presenteert opgeleverde Overkamptorens Dordrecht

11 oktober 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Nudus, Bedaux de Brouwer en Stramien winnen tender voor sluitstuk Spoorzone Tilburg

23 augustus, 12:00

De bureaus nemen de herontwikkeling van de Wagenmakerij en de Koepelhal in de Tilburgse Spoorzone ter hand. In het complex wordt onder meer een ‘stadshal’ gerealiseerd, een ontmoetingsplek waar tevens evenementen zullen worden georganiseerd.

Woongebouw Jolie markeert hoek van stedelijke wand in Le Sud

22 augustus, 2:57

In het nieuwe stadsdeel Le Sud in Maastricht is een door Artesk van Royen Architecten ontworpen woongebouw opgeleverd.

Circulair decor van Overtreders W voor tv-programma Zomergasten

22 augustus, 1:24

Het tv-programma VPRO Zomergasten wordt dit jaar uitgezonden vanuit een door Overtreders W ontworpen decor. Het bureau ontwierp een decor van circulaire materialen, dat gedurende de avond vordert van kleur verandert.

Woon- en werkgebouw met open karakter op Strijp-S

22 augustus, 11:00

Op Strijp-S in Eindhoven is afgelopen jaar woon- en werkgebouw Donna opgeleverd. Het pand, dat is ontworpen door De Bever Architecten, bied plek aan zestig woon- en werklofts en 12.500 vierkante meter kantoorruimte.

Zonnepanelen Schiphol krijgen speciale folie tegen reflectie

22 augustus, 9:25

Het park direct onder de aanvliegroutes van de Polderbaan en de Zwanenburgbaan verblindt piloten.

Bijna 6.300 nieuwbouwwoningen definitief na voorrang bestuursrechter

21 augustus, 9:39

Een woordvoerder van de Raad van State verwacht dat dit aantal de komende tijd eerder toeneemt dan afneemt.

Van Oord krijgt opdracht voor landwinning exclusief eiland Dubai

20 augustus, 12:06

Naïa Island Dubai zal ongeveer dertien hectare beslaan en zes kilometer aan stranden omvatten.

Aanbod van studentenkamers wordt krapper, ziet Kamernet

19 augustus, 9:44

Studenten die een kamer zoeken, hebben minder woonruimtes om uit te kiezen, ziet Kamernet.

Geen akkoord over internationaal plasticverdrag

18 augustus, 1:32

Woensdag was al duidelijk dat de standpunten van de landen op de VN-top nog altijd ver uit elkaar lagen.

Noord-Hollands waterschap steekt miljoenen in zoetwaterprogramma

18 augustus, 10:56

Het plan voorziet onder meer in zuiniger watergebruik, een grotere zoetwaterbuffer, duurzaam grondwaterbeheer en het tegengaan van verzilting en bodemdaling.

Ga naar het nieuws-archief