IABR: Test Site Rotterdam

19 april 2012, 1:13

Donderdagavond om 19.00 uur wordt Test Site Rotterdam – onderdeel van de 5e IABR – officieel voor het publiek geopend. Met onder meer een Luchtsingel, Dakakker en meubelfabriek wordt hier daadwerkelijk aan de stad gebouwd.

Tekst Michiel van Raaij

In Het Schieblock ruikt het overal naar verf. Presentaties worden onderbroken omdat ergens in het gebouw nog geboord wordt. Op het dak van het gebouw worden de eerste gewassen gepland. “Dit is ‘Making City’ pur sang”, lacht curator en ontwerper Kristian Koreman van ZUS. “Hier maken we onze handen werkelijk vuil.”

Het idee om concrete bouwprojecten onderdeel uit te laten maken van de Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam, IABR, ontstond bij de vorige editie van het architectuurfestival. De twee jaar geleden ontwikkelde plannen voor de onderzoekslocatie in Sao Paulo konden in die stad daadwerkelijk in de praktijk gebracht worden.

Bij de vijfde architectuurbiënnale, die donderdagavond van start gaat, is dit idee doorontwikkeld in drie zogenaamde Test Sites, verdeeld over drie steden. Sao Paulo is wederom van de partij, maar ook Istanbul en Rotterdam hebben een Test Site aangewezen. Het onderzoeksthema van deze IABR, ‘Making City’, wordt hier in de praktijk gebracht.

Waar de Test Sites in Sao Paulo een stadsdeel beslaat, en de Test Site in Istanbul de hele stedelijke regio omvat, daar wordt bij de Test Site in Rotterdam ingezoomd op het gebied rond Het Schieblock. Het gebied kampt met grote infrastructurele barrières en langdurige leegstand. Door beide integraal aan te pakken moet hier een duurzamer en levendiger stadsdeel ontstaan.

Programmatisch valt Test Site Rotterdam in drie delen uiteen: I/We/You make Rotterdam, Making Douala, en Design as Politics.

I/We/You make Rotterdam

Centraal in Test Site Rotterdam staat de bouw van de Luchtsingel. Deze nieuwe route snijdt dwars door bestaande bebouwing heen en overbrugt zowel een stadssnelweg als een spoorbaan. Zodoende verbindt de Luchtsingel straks het stationsgebied met Het Schieblock en De Hofbogen. Om die verbinding zelf gaat het echter niet.

Het gaat erom wat die verbinding mogelijk maakt: een nieuwe, duurzame, fijnmazige, lokale economie. In Het Schieblock, dat jarenlang leegstond, zitten inmiddels zo’n 80 kleine bedrijven. Recent is hier ook een meubelfabriek bijgekomen. De eerste afgeleverde meubels hiervan zijn inmiddels rond Het Schieblock te vinden.

Het programma van Het Schieblok is met de IABR nu ook uitgebreid met een zogenaamde dakakker. Op het dak van het gebouw worden groenten en fruit geteeld. Ook worden er bijen gehouden. In het hof achter Het Schieblock is een ‘Biergarten’ geopend. Met de aanleg van de Luchtsingel is dit hof centraal in de stad te liggen. Zodoende kunnen hier allerlei nieuwe programma’s een plek vinden.

Dit geldt in nog sterkere mate voor het voormalige station Hofplein en de daaronder gelegen bogen. Met de aanleg van de Luchtsingel worden De Hofbogen, zoals het project nu heet, opnieuw verbonden met de stad. Naast een dakpark worden bovenop de bogen daarom ook programma’s als een openluchtbioscoop denkbaar.

“In het gebied rond Het Schieblock is de afgelopen twintig jaar niets gebeurd”, zegt Koreman. “Zonder interventie had het gebied zomaar nog eens dertig jaar stil kunnen blijven liggen.” Met de IABR en het winnen van het Stadsinitiatief lijkt het erop dat de Luchtsingel er nu binnen twee jaar zal zijn.

Making Douala

In de RiverClub Gallery, naast Het Schieblock, is de reizende tentoonstelling Making Douala 2007-2013 te zien. Deze tentoonstelling, die onderdeel is van de Triënnale Salon Urbain de Doula, gaat in op de effecten van de introductie van hedendaagse kunst in de openbare ruimte van de stad Doula in Kamaroen. Ook met kunst kan stad worden gemaakt.

Design as Politics

In een van de bogen onder de sporen van de voormalige Hofpleinlijn, in de Mini Mall, presenteert de Leerstoel Design as Politics van de TU Delft enkele resultaten van het in de afgelopen twee jaar gedane onderzoek. De tentoonstelling bestaat uit driedimensionale fotocollages waarin de achtergronden van stedelijke rellen wordt verbeeldt. Daarnaast zijn verschillende maquettes te zien van gemaakte afstudeerontwerpen.

“De aanleiding om de leerstoel in 2009 op te richtten waren de rellen in de banlieus in Parijs”, vertelt historicus Wouter Vanstiphout. In verschillende artikelen waarin deze rellen geanalyseerd werden kregen architecten – en specifiek Le Corbusier – de schuld hiervan. Dit wilde Vanstiphout met de leerstoel nader onderzoeken.

In de afgelopen twee jaar heeft Vanstiphout daarom verschillende stedelijke rellen geanalyseerd. Eerder vonden ze bijvoorbeeld ook plaats in New York en Detroit. Vooral die laatste stad fascineert Vanstiphout. Bij de grootschalige vernieuwing van de binnenstad van Detroit in de jaren zestig en zeventig is een levendig en zwart stadsdeel gesloopt om deze te vervangen door een modernistisch en wit stadsdeel. De vernieuwing wordt een succes genoemd omdat het plan zoals het bedacht was werkte, maar de zwarte bevolking van de stad ervoer de vernieuwing als racisme en kwam in opstand. “Urban renewal is nigger removal”, vond zij.

Zijn de architecten hier schuldig? “Architecten zijn niet altijd deel van de oplossing”, zegt Vanstiphout. “Dat komt omdat architecten meestal aan de kant van de macht staan. Er bestaat daarom ook veel wantrouwen jegens architecten.”

“Architecten verwachten dat het optimisme van hun plannen door de hele bevolking wordt gedeeld”, vervolgt Vanstiphout. “Dat is echter lang niet altijd zo. Architecten, maar ook de politiek, moeten oog ontwikkelen voor de donkere zijde van de stad. Een van de dingen die we tot onze eigen verrassing vonden was dat rellen vaak in lokaal geproduceerde popmuziek wordt aangekondigd. Dit was zo in Detroit, maar recentelijk ook in London. In de typisch Londonse Grime-muziek werd al lang voor de rellen opgeroepen de winkels leeg te halen.”

Test Site Rotterdam is te bezoeken van 20 april 2012 tot en met 12 augustus 2012. Kijk [hier] voor de openingstijden van de verschillende tentoonstellingen.

Trefwoorden

sao paulo making city i/we/you make rotterdam zus iabr test site luchtsingel

Gerelateerde nieuwsberichten

IABR: Making City handreiking van ontwerper

19 april 2012, 11:41

Plek voor architectuur tijdens Motel Mozaique

13 april 2012, 3:43

Redactie Architectenweb op locatie tijdens IABR

11 april 2012, 4:34

Hoofdexpositie IABR van Kossmann.dejong

11 april 2012, 1:55

Luchtsingel winnaar Stadsinitiatief Rotterdam

13 maart 2012, 9:21

Tentoonstellingsprogramma IABR bekend

6 maart 2012, 3:21

Andere nieuwsberichten

Minimalistische villa met een dak van turf

Gisteren, 16:42

In het polderlandschap tussen Rotterdam en Gouda heeft FIlliéVerhoeven Architects Villa SG21, een even opvallend als ingetogen woonhuis, gerealiseerd.

The Student Hotel Maastricht opent in Eiffelgebouw

Gisteren, 14:19

De inpassing van het The Student Hotel Maastricht in het monumentale fabriekscomplex De Eiffel is ontworpen door OZ en verwezenlijkt door BAM Bouw en Techniek.

Universiteit Bergen opent faculteitsgebouw van Snøhetta

Gisteren, 11:46

De openheid die de universiteit nastreeft komt in het ontwerp van architectenbureau Snøhetta tot uitdrukking met de royale hal achter een enorm 'venster'.

Plan ‘AMC Health Park’ wint prijsvraag entree AMC Amsterdam

13 oktober, 6:12

Het ontwerpteam bestaande uit Maarten van Tuijl, Tom Bergevoet en Maartje Nuij heeft met hun plan ‘AMC Health Park’ de prijsvraag gewonnen voor de vernieuwing van de entree en het voorterrein van AMC Amsterdam.

Laatste snelwegrotonde van het land verdwijnt

13 oktober, 3:51

De laatste snelwegrotonde van Nederland is na dit weekend verleden tijd. Het verkeersplein bij het Friese Joure waar de A6 en de A7 samenkwamen, maakt plaats voor een ongelijkvloerse verbinding van de twee snelwegen.

Nederlandse tentoonstellings-ontwerper aan de slag in Hermitage Sint-Petersburg

13 oktober, 1:42

De Nederlandse ontwerper Caspar Conijn is de eerste buitenlander die een tentoonstelling vormgeeft in het beroemde museum Hermitage in Sint-Petersburg.

Utrecht draait aardgaskraan geleidelijk dicht

12 oktober, 2:06

Utrecht begint met het aardgasvrij maken van de stad. De wijk Overvecht-Noord geeft de aftrap. Het gaat hier om ruim 6.

'Te weinig huizen om aan vraag te voldoen'

12 oktober, 1:56

In de populairste regio's van Nederland zijn te weinig beschikbare huizen om aan de vraag te voldoen, constateert makelaarsorganisatie NVM.

Reacties op het regeerakkoord

11 oktober, 12:13

Het regeerakkoord van de beoogde coalitie is gisteren openbaar gemaakt. Daarop kwamen uit tal van hoeken de reacties.

Nieuwe kabinet presenteert regeerakkoord

11 oktober, 11:30

Het regeerakkoord van de beoogde coalitie is dinsdag naar de Tweede Kamer gegaan. Enkele punten uit het akkoord, van vermindering CO2-uitstoot tot eigenwoningforfait

Ga naar het nieuws-archief