Projecten
Producten
Bedrijven
Vacatures
Agenda
Awards
Podcasts
more_horiz
Videos
Magazine
Thema's
Favorieten
Profiel
Uitloggen
Nieuw
Populair
Toon alles
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #11
Scholen
Architectenweb magazine #10
Zorg
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #10
Zorg
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #6
Transformatie en Renovatie
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Architectenweb Awards 2024
Architectenweb Awards 2023
Architectenweb Awards 2022
Architectenweb Awards 2021
Architectenweb Awards 2020
Architectenweb Awards 2019
Architectenweb Awards 2018
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Renovatie van sociale woningbouw
Symposium
Jonas
Orange Architects
Uitreiking Architectenweb Awards 2023
Sfeerimpressie van een feestelijke avond
Ontwerpen in analogie met het bestaande
Symposium
Nieuw elan voor sociale woningbouw
Symposium
Marjolein van Eig
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2023
Renovatie van sociale woningbouw
Symposium
Amare
Een gestapelde wereld vol cultuur
Triodos Bank
RAU
Cedar / Hoofdkantoor ING
Benthem Crouwel Architects met HofmanDujardin
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
STUDIO Draft
concept | ontwerp | advies
EASYfelt
Specialist in PET-vilt
ardor-studio
Interieurarchitectuur
Broekhof Schuit architecten
Amsterdam / Rotterdam
Nivel
Professionals in Techniek
ABdVT
“Architectuur is onze ziel, ontwerpen onze passie, realiseren onze kracht “
Siersema
Stoffeerder van award winnende projecten.
STUDIO Draft
concept | ontwerp | advies
Arons en gelauff architecten
Quist Wintermans Architekten BV
Architectuur en Infrastructuur
SeARCH bv
Blueroom B.V.
Blueroom B.V.
Architecten
Architectuur
Mobiliteit en infrastructuur
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Leveranciers
Gevels
Daken
Ramen en deuren
Trappen, liften en balustrades
Binnenwanden
Vloeren
Plafonds
Verlichting
Sanitair
Projectinrichting
Installaties
Constructies
Buitenruimte
Software
Adviseurs
Bestekschrijvers
Bouwmanagement
Installatie adviseurs E
Bouwfysica
Calculators
Installatie adviseurs G/W
Bouwkundig tekenwerk
Constructeurs
Lichtadviseurs
Adviseur beveiliging
Juristen
Intermediairs, Payrolling
Aannemers
Overig
Presentatie
Instellingen / onderwijs
Overig
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Gesprek met Felix Claus over hoe je je bij ieder project op één ding moet concentreren
Gesprek met Carolien Schippers over hoogbouw in New York
Gesprek met Tobias Verhoeven over duurzame stedelijke verdichting
Gesprek met Cécilia Gross over het nieuwe Olympisch zwembad in Parijs
Gesprek met Oana Bogdan en Jan Peter Wingender over de lage honoraria in België en de wankele cao in Nederland
Gesprek met Felix Claus over hoe je je bij ieder project op één ding moet concentreren
Gesprek met Cécilia Gross over het nieuwe Olympisch zwembad in Parijs
Gesprek met Carolien Schippers over hoogbouw in New York
Gesprek met Jeroen Zuidgeest over de Oostflank van Rotterdam
Gesprek met Nathalie de Vries over multipliciteit in hoogbouw
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Goederenlift met 2 stopplaatsen
Nieuwbouw Brandweerpost Sittard Oost in CLT
Rockvent isolatie: dé oplossing voor geventileerde
Nieuwbouw van crematorium PAX
3D-geprinte bruggen
Zonneheuvel - Nunspeet
Keerwanden voor nieuwe zeewering Scheveningen
Het Atrium, Hilversum
3D-geprinte bruggen
Nieuwbouw van crematorium PAX
Architectuur
Woningbouw
Zorg
Hotels
Restaurants en café’s
Winkels
Sportgebouwen
Culturele gebouwen
Overheidsgebouwen
Scholen
Kantoren
Bedrijfsgebouwen
Paviljoens en kunst
Overig
Mobiliteit en infrastructuur
Trein- en metrostations
Luchthavens
Busstations
Parkeergarages
Fietsparkeren
Wegen
Bruggen
Water
Energie
Tankstations en laadstations
Waterzuivering en afvalverwerking
Overig
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Regionale visies
Gebiedsvisies
Plannen stedelijk weefsel
Amusementsparken en dierentuinen
Lichtontwerpen
Openbare ruimte
Pleinen
Parken
Tuinen
Speelplaatsen
Uitkijktorens
Overige (bijv. begraafplaatsen)
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Solid Colours: Creëer jouw eigen plaatmateriaal
Combineer 80 unikleuren met 5 structuren
LS 1912 met cilinder in Les Couleurs® Le Corbusier
Puur design in alle kleuren
IP-Secure: deurcommunicatie van de toekomst
IP-deurbelstations met netwerkverbinding gekoppeld aan mobiele apparaten
Herdefinieer toegankelijkheid met het BASIC+ douchezitje
8 belangrijke voordelen van BIM voor architecten
Lees het blog over de voordelen van BIM
Rockfon Mono® Acoustic in elke kleur en vorm
Ontdek onbegrensde mogelijkheden
Lamellenwand
Eenvoudig, veelzijdig, praktisch
Elegant decentraal compact design buiten noodverlichting
Sterk vernieuwde armatuur t.b.v. vluchtwegverlichting aan de buitenzijde van elke finale nooduitgang
Profiled Window
Dakraam gootstukken voor sandwichdakpanelen
Rheinzink Klik-roevendak
Robuust ogend zinken dak
Gevels
Gevelbekleding
Vliesgevels
Zonwering buiten
Isolatie
Gevelconstructies
Signing
Overig
Daken
Dakafwerkingen
Dakisolatie
Dakconstructies
Dakranden, dakgoten en HWA's
Dakramen
Lichtkoepels
Lichtstraten
Schoorstenen
Overig
Dakluiken
Ramen en deuren
Raam- en deursystemen / kozijnen
Vliesgevels
Hang- en sluitwerk
Beveiliging en luiken
Dorpels en vensterbanken
Lateien
Roosters
Glas
Dakramen
Dakkoepels
Lichtstraten
Zonwering buiten
Zonwering binnen
Buitendeuren
Binnendeuren
Postvakken en brievenbussen
Overig
Dakluiken
Trappen, liften en balustrades
Trappen
Roltrappen
Liften
Balustrades en hekwerken
Galerijen
Binnenwanden
Binnenwanden
Wandafwerking
Vloeren
Constructieve vloeren
Verhoogde vloeren
Vloerafwerkingen
Overig
Plafonds
Tegels
Lineair
Grill
Open en roosters
Naadloos
Eilanden en baffles
Plafondafwerkingen
Ophangsystemen
Overig
Klimaatplafonds
Verlichting
Binnenverlichting
Buitenverlichting
Sanitair
Kranen en douchesets
Wastafels
Douchewanden en douchebakken
Baden
Waterclosets
Accessoires
Overig
Projectinrichting
Stoelen
Banken
Tafels
Kasten
Balies
Vrijstaande wanden
Keukens
Accessoires
Overig
Cabines
Interieurbeplanting
Stoffering
Installaties
Verwarming, koeling en ventilatie
Elektrotechnische installaties
Schakelmateriaal
Domotica
Deurcommunicatie
Beveiliging
Liften
Onderhoudsinstallaties
Overig
Brandbeveiliging
Constructies
Draagconstructies
Funderingen en kelders
Overig
Brandbeveiliging
Buitenruimte
Bestratingen en verhardingen
Afwateringen
Terreinafscheidingen en geluidsschermen
Buitenmeubilair
Fietsparkeren
Terrassen
Terrasoverkappingen
Bruggen
Accessoires
Overig
Beplanting
Speeltoestellen
Software
Tekenen 2D
Modelleren 3D / BIM
Visualisatie / rendering
Parametrisch ontwerpen
Bouwfysica
Draagconstructie
Overig
Virtual Reality
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Marmoleum Design Challenge
Basiscursus IFC - exclusief voor Archicad gebruikers
Kenniscongres: spreek jij de taal van de Omgevingswet al?
Bouw- & Infrapark Harderwijk – Ceintuurbaan 2, 3847 LG Harderwijk
BNO Interieurzaken: Slimme ruimtes, slimmer leren
Mosa Design Studio, Pedro de Medinalaan 1a, Amsterdam
Lezingen en expo: ‘Vrouwen van het AUP’
Noordzijde 31, 1064 GV Amsterdam
Eerste Jos. Bedaux-lezing met Mechthild Stuhlmacher
Cobbenhagengebouw Tilburg University, Warandelaan 2, Tilburg
BNO Interieurzaken: Slimme ruimtes, slimmer leren
Mosa Design Studio, Pedro de Medinalaan 1a, Amsterdam
A-Imagination in Architectuur
Groot Heiligland 47, 2011 EP Haarlem
Tentoonstelling ‘Makers on materials’ over zes natuurlijke materialen
Goirkestraat 96, 5046 GN Tilburg
The Garden of Earthly Worries van Daniel Libeskind in Paleis Het Loo
Paleis Het Loo, Koninklijk Park 1, Apeldoorn
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Toon alles
Design
Duurzaamheid
Gevel
Infrastructuur
Interieur
Kantoren
Leisure
Openbare ruimte
Publieke gebouwen
Scholen
Transformatie en Renovatie
Woningbouw
Zorg
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Toon alles
Constructeur houtbouw projecten
Architect – Compagnon
HEYLIGERS architects Utrecht én Amsterdam zoeken ervaren interieurarchitecten / ontwerpers
Bouwkundige/ BIM modelleur
Studio Ren zoekt architectuur stagiair
Architecture Intern with passion for sustainability
Junior Architect
Allround architect (medior)
Architect
junior architect
Technisch Architect Rijkswerkomgeving
Architect (assistent of zelfstandig) gezocht by Bassie.
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Copyright: Voorlinden, museumgebouw door Kraaijvanger Architects. Ronald Tilleman
Copyright: Zaal volledig gewijd aan werk van Richard Serra. Ronald Tilleman
Copyright: Gebouw met op de voorgrond de tuin van Piet Oudolf. Ronald Tilleman
Copyright: Ronald Tilleman
Copyright: Ronald Tilleman
Copyright: Ronald Tilleman
Copyright: Ronald Tilleman
Copyright: Voorlinden, museumgebouw door Kraaijvanger Architects. Ronald Tilleman
Copyright: Zaal volledig gewijd aan werk van Richard Serra. Ronald Tilleman
Copyright: Gebouw met op de voorgrond de tuin van Piet Oudolf. Ronald Tilleman
Copyright: Ronald Tilleman
Copyright: Ronald Tilleman
Copyright: Ronald Tilleman
Copyright: Ronald Tilleman
Museum Voorlinden opent zijn deuren
1 september 2016, 16:12
Nederland is een museum voor moderne en hedendaagse kunst rijker. In Wassenaar opent op 11 september
Museum Voorlinden
, ontworpen door
Kraaijvanger Architects
als onderdak voor de verzameling van oud-industrieel Joop van Caldenborgh.
In het groene landschap van het eeuwenoude Wassenaarse landgoed Voorlinden staat sinds kort een langwerpig volume met een strenge geometrie. Het museumgebouw bestaat uit zes parallelle wanden uit travertijn, afgewisseld met glazen puien, geplaatst op dezelfde zandkleurig natuurstenen plint. Een wit-stalen colonnade draagt de bijzondere dakconstructie.
Wie het gebouw nadert, zal door de vorm en materialen waarschijnlijk een moment aan Het Barcelona-paviljoen van Ludwig Mies van der Rohe denken. Echter, in symmetrische opzet en royale maatvoering refereert het ontwerp ook aan klassieke bouwwerken. Zo ook de portico voor de ingang en de zes kolommen aan de korte zijde.
Buizendak
Dirk Jan Postel van Kraaijvanger Architects ontwierp een gebouw dat niet zichzelf, maar de kunst centraal stelt. De expositieruimten zijn hoog, ruim en badend in daglicht. Het licht valt binnen via de vele glazen puien en het dak, dat bestaat uit 115.000 buisjes en glas.
Voor het daglichtontwerp is intensief samengewerkt met Andrew Sedgwick van
Arup
in Londen en Arups lichtteam in Amsterdam.. De pijpjes waaruit het dak bestaat zijn onder een hoek afgesneden, waardoor noorderlicht direct en zuiderlicht gereflecteerd naar binnen valt.
Een glazen dak daaronder is langs de randen voorzien van ledstrips, die feller schijnen naarmate het daglicht afneemt, legt Sedgwick uit. De ledverlichting schijnt omhoog, zodat ook dit licht gereflecteerd in het interieur valt. Een velum zorgt bovendien voor een diffuser licht.
In de architectuur opgenomen
Het streven naar daglichtzalen betekent dat lichtarmaturen zoveel mogelijk konden worden vermeden. Andere ‘storende’ elementen als vluchtrouteaanduidingen zijn weggewerkt in de wanden; ze worden pas zichtbaar als de lichten aanspringen.
De door de architect zeer gewenste onzichtbare vluchtrouteaanduiding is eveneens ontwikkeld door Arup. De onderneming is verder verantwoordelijk voor het installatieontwerp, de brandveiligheid, bouwfysica en de akoestiek.
Het gebouw kent over de lengte een globale driedeling, die het museale programma volgt. Een deel voor presentaties uit de collectie van Van Caldenborgh, een deel voor wisselende tentoonstellingen en een deel voor permanente in-situ werken. Een ‘Skyspace’ van James Turrell en het werk ‘Swimming Pool’ van Leandro Erlich zijn bijvoorbeeld in de architectuur geïntegreerd.
Tevens zijn in het gebouw een auditorium, een transparant restauratieatelier, een bibliotheek – een indrukwekkend grote en hoge ruimte – en een winkel ondergebracht. “Als u denkt dat er geen restaurant is, dan klopt dat”, zegt Van Caldenborgh plagerig. De horecafunctie is gesitueerd in het nabijgelegen landhuis.
Bijzondere draagstructuur
De wanden in het museumgebouw zijn niet constructief en kunnen indien nodig worden verplaatst, zonder aanpassing van de draagstructuur, geeft Kraaijvanger Architects aan. Voor de gevelkolommen werd een dermate slankheid nagestreefd, dat de standaard rekenregels voor constructies en draagkracht niet van toepassing zijn.
Pieters Bouwtechniek
ontwierp een draagstructuur die daarna door TU Delft is beproefd. Stalen kolommen zijn ingeklemd in de kelder en fundering en geven zo de stabiliteit aan het gebouw, die anders van de gevels, wanden en het dak zou komen.
“Dankzij deze bijzondere uitvoering is zowel de gevel als het dak optimaal transparant”, stelt Kraaijvanger Architects. De glazen gevel is niet alleen een keuze voor optimalisering van het daglicht, maar ook voor een nauwe relatie met het omliggende landgoed.
Museum en tuinen
Vanuit het interieur krijgt de bezoeker prachtige, ingekaderde, uitzichten op de organische vormen van de natuur rondom het gebouw. Tegenover een van de lange glazen puien zijn banken geplaats, met zicht op de vijver voor het museum.
Vanuit een zaal kijkt de bezoeker op de bosrand, in een andere zaal contrasteert het strakke en witte interieur met de wilde vormen van een nieuw aangelegde tuin van Piet Oudolf. Niet voor niets afficheert Voorlinden zich als ‘Museum & Gardens’.
Van Caldenborgh is voormalig directeur van het concern Caldic en wordt al geruime tijd gezien als een van de belangrijkste verzamelaars in Nederland, maar ook wereldwijd. Rond 2011 heeft hij besloten een museum voor zijn collectie moderne en hedendaagse kunst te realiseren, omdat hij wil dat het werk toegankelijk voor de samenleving is.
Trefwoorden
arup
museum voorlinden
landschap
landgoed
piet oudolf
tuin
museum
joop van caldenborgh
pieters bouwtechniek
kraaijvanger architects
kraaijvanger
Locatie
Best gelezen
1
‘Stoere dame op hoge hakken’ model voor gevel pand P.C. Hooftstraat
woensdag, 17 april
2
Porseleinen Toren in ontwikkelgebied Nieuw Delft officieel geopend
vrijdag, 19 april
3
Marc Koehler Architects presenteert ensemble van zes gebouwen in Buiksloterham
donderdag, 18 april
4
Woontoren Nova in De Binckhorst rondt de transformatie Maanplein af
woensdag, 17 april
5
Een sereen samenspel van villa’s in een groen landschap
woensdag, 17 april
Gerelateerde nieuwsberichten
Dirk Jan Postel teruggetreden uit directie Kraaijvanger Architects
7 april 2022
Inschrijving Dutch Daylight Award 2020 geopend
2 maart 2020
Biesbosch Museum is landschappelijke sculptuur
24 november 2015
Kraaijvanger ontwerpt museum Caldic Collectie
29 maart 2012
Museum MORE: veel ruimte in getrapt volume
21 mei 2015
Onderwijsmuseum in monumentaal kantoorgebouw
17 november 2015
Fort bij Vechten is hoogtepunt van Waterlinie
12 oktober 2015
RAP Leiden onthult shortlist voor RAP071
30 oktober 2017
Nominaties Herengracht Industrie Prijs 2018 bekend
1 mei 2018
Museum ingebed in dijk landgoed Keukenhof
12 juli 2018
Waardige entree voor uitgebreid De Pont
5 september 2016
Laagdrempelige politiepost in stadhuis Maassluis
1 februari 2018
Twee Nederlandse projecten bij RIBA Awards for Excellence
16 mei 2018
Video: Paradijs binnen handbereik
12 mei 2017
Twee nieuwe partners bij Kraaijvanger Architects
4 september 2018
Koninklijke onderscheiding voor Piet Oudolf
29 oktober 2018
Parkeerproblemen dreigen voor Voorlinden
19 april 2019
Do Ho Suh: herinneringen aan huizen
21 mei 2019
Groep investeerders wil Duindigt nieuw leven inblazen
21 juni 2021
Dutch Daylight Award 2018 gaat naar ‘Museum Voorlinden’ en ‘Woonhuis met Bed & Breakfast’
4 oktober 2018
Dirk Jan Postel teruggetreden uit directie Kraaijvanger Architects
7 april 2022
Inschrijving Dutch Daylight Award 2020 geopend
2 maart 2020
Biesbosch Museum is landschappelijke sculptuur
24 november 2015
Kraaijvanger ontwerpt museum Caldic Collectie
29 maart 2012
Museum MORE: veel ruimte in getrapt volume
21 mei 2015
Onderwijsmuseum in monumentaal kantoorgebouw
17 november 2015
Fort bij Vechten is hoogtepunt van Waterlinie
12 oktober 2015
RAP Leiden onthult shortlist voor RAP071
30 oktober 2017
Nominaties Herengracht Industrie Prijs 2018 bekend
1 mei 2018
Museum ingebed in dijk landgoed Keukenhof
12 juli 2018
Waardige entree voor uitgebreid De Pont
5 september 2016
Laagdrempelige politiepost in stadhuis Maassluis
1 februari 2018
Twee Nederlandse projecten bij RIBA Awards for Excellence
16 mei 2018
Video: Paradijs binnen handbereik
12 mei 2017
Twee nieuwe partners bij Kraaijvanger Architects
4 september 2018
Koninklijke onderscheiding voor Piet Oudolf
29 oktober 2018
Parkeerproblemen dreigen voor Voorlinden
19 april 2019
Do Ho Suh: herinneringen aan huizen
21 mei 2019
Groep investeerders wil Duindigt nieuw leven inblazen
21 juni 2021
Dutch Daylight Award 2018 gaat naar ‘Museum Voorlinden’ en ‘Woonhuis met Bed & Breakfast’
4 oktober 2018
Toon alles
Andere nieuwsberichten
Houten Makers’ KUbe van BIG is “onderwijs gestold in een gebouwde vorm”
Gisteren, 17:47
BIG presenteert samen met uitvoerend architect BNIM en de University of Kansas School of Architecture & Design het ontwerp voor een nieuw onderwijsgebouw met een massief houten diagrid.
Den Haag deelt ontwikkelvisie voor gebied rond centraal station
Gisteren, 14:50
De gemeente Den Haag wil in de komende jaren 2.250 tot 2.500 woningen, betere verbindingen en meer groen realiseren in het gebied rond het centraal station. Ook komt er voor 130.000 m² kantoorruimte en ruim 21.000 m² aan maatschappelijke functies.
DGBC publiceert whitepaper circulair ontwerpen op CO2-uitstoot
Gisteren, 13:49
Aan het begin van een bouwtraject kunnen ontwerpkeuzes bijdragen voor minder CO2-uitstoot. Om architecten te helpen bij deze keuzes maakte DGBC een whitepaper over ontwerpen op CO2-uitstoot en circulair ontwerpen
NOAHH presenteert opgeleverde Villa Vaartjes in Almere Oosterwold
Gisteren, 13:19
De levensloopbestendige woning bestaat drie delen rond een centrale patio, die elk zijn uitwerkt als een paviljoen, gericht op een eigen activiteit als wonen en slapen. Het huis is opgebouwd uit geprefabriceerde gelamineerde houten constructies.
ASML wil grote vestiging op Brainport Industries Campus
Gisteren, 11:34
Chipmachinefabrikant ASML wil in de regio Eindhoven uitbreiden met het oog op de toekomst.
Organisaties werken aan praktijktoets aangescherpte MPG-eisen
22 april, 2:27
Veertien organisaties uit onder meer de ontwerp- en bouwsector gaan onderzoeken hoe de aangescherpte MPG-eisen voor 2025 kunnen worden geïmplementeerd in de praktijk.
IMF-bestuurder dringt aan op verdere afbouw hypotheekrenteaftrek
22 april, 1:36
Nederland kan fiscale en financiële stimulering van de woningmarkt niet gebruiken nu er een nijpend huizentekort is, stelt Paul Hilbers.
DNB: verduurzaming woningen blijft achter, maar geld geen probleem
22 april, 10:01
Verreweg de meeste Nederlanders hebben genoeg spaargeld of leenmogelijkheden om hun koophuis te verduurzamen, maar doen dit toch nog niet in groten getale.
Amsterdam gaat meer woningen voor ouderen geschikt maken
19 april, 1:49
De gemeente past bestaande seniorenflats op verschillende manieren aan om ouderen langer zelfstandig te laten wonen.
FNV: minister moet ingrijpen na censuur door bestuur TU Delft
19 april, 12:12
Volgens de vakbond ‘rommelt het aan alle kanten’ bij de universiteit, nu het bestuur daar ‘censuur toepast om een kritisch artikel in het eigen universiteitsblad Delta onder het tapijt te vegen’.
Ga naar het nieuws-archief
Robert Muis
Redacteur
0
0
0
0
Voor een optimale gebruikservaring plaatst Architectenweb functionele cookies. Wat de verschillende cookies precies doen leggen we uit in een
overzicht
. Cookies van social media kun je optioneel
aanzetten
.
Akkoord
Instellingen
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan
Feedback
Feedback
Wij horen graag jouw feedback. Laat je reactie achter en eventueel jouw e-mail adres.
Reactie
Verstuur