Campus Eemsdelta: een onderwijslandschap als een Gronings terpdorp

Campus Eemsdelta in Appingedam brengt verschillende scholen van het Eemsdelta College samen in een enkele faciliteit, bestaande uit meerdere gebouwen rond een centraal hart. Het gebouwencomplex vormt met de omliggende buitenruimte een integraal leerlandschap. Voor de organisatie van de campus vonden De Unie Architecten en Felixx Landscape Architects and Planners inspiratie in de historische terpen in het Groningse landschap.

De onlangs officieel geopende schoolcampus vormt een ‘onderwijslandschap’ waar leren en werken, cultuur, sport en groen samenkomen, vertellen de architecten. Het ontwerpteam De Unie Architecten + Felixx Landscape Architects and Planners maakte het ontwerp voor Campus Eemsdelta in Appingedam in opdracht van Stichting Voortgezet Onderwijs Eemsdelta en ROC Noorderpoort.

Drie niveaus van het secundair onderwijs, praktijkonderwijs en een sportcluster zijn samengevoegd tot een enkele faciliteit, bestaande uit meerdere gebouwen met een totale oppervlakte van 16.600m2. Samen met de omliggende buitenruimte van 4 hectare vormen de gebouwen een integraal leerlandschap dat voldoet aan de onderwijsbehoeften van alle scholen. De nieuwe campus biedt plaats aan 1.700 leerlingen.

Verder is Campus Eemsdelta energieleverend en volledig circulair, aldus de architecten. Het project maakt deel uit van de aardbevingsbestendigsheidsopgave.

Integraal leerlandschap

Landschap, onderwijs en gebouw zijn in het ontwerp nauw met elkaar verweven. De ruimtelijke opzet van de campus is geïnspireerd op de ‘wierden’ of terpen in het Groningse landschap, de kleine kunstmatige heuvels die veiligheid gaven bij overstromingen. De randen zijn bewoond, de gebouwen zijn geplaatst rond een centrale droge plek. De Eemsdeltacampus neemt de radiale opstelling over van deze terpdorpen.

Elke school heeft zijn eigen ‘huis’, met een individuele organisatie en identiteit en eigen uiterlijk. Naast de drie middelbare scholen, biedt de campus ook onderdak aan een groot aantal regionale sport- en culturele functies: deze zijn geclusterd en ruimtelijk zo georganiseerd, dat zowel de scholen als de wijk er onafhankelijk gebruik van kunnen maken.

De radiale opzet maakt het mogelijk het groene landschap tot in het hart van het complex te laten doorlopen en voor elke school eigen groene buitenruimte op maat te realiseren. De buitenruimten van de scholen gaan door middel van heldere routing en overgangen op vanzelfsprekende wijze over in de semi-openbare omringende parkstructuur. Deze parkstructuur is zo ontworpen dat ze weer aanhaakt op de kwaliteiten van het omringende landschap en ze versterkt: de wierde Solwerd, de groene gevarieerde ruimte aan de noordzijde en de kadewereld aan het Eemskanaal.

Landschapskamers

Het campuslandschap is georganiseerd in thematische ‘landschapskamers’. Deze kamers verbinden de verschillende studiegebieden door hun thematisch ontwerp: een kwekerij, leerplein, sportstrand, en een klein wetenschappelijk bos – door de architecten ‘Tiny Forest’ genoemd – aan de ecologische vijver. De verschillende landschapskamers kunnen worden ingezet voor buitenlessen, studie en onderzoek; de ecologische omstandigheden zijn op zo’n wijze gesimuleerd dat leerlingen ze kunnen bestuderen en volgen.

De bestaande waterpartij heeft een natuurlijker uitstraling gekregen met een ecologische oever, wilde bloemen en grassen en een vogeleiland. Ook biedt de waterpartij een grotere buffercapaciteit. Door de transparante gebouwopzet is voor alle leerlingen en gebruikers contact en interactie met natuur en water altijd dichtbij.

De gebouwen staan gegroepeerd rond een centraal hart, dat fungeert als knooppunt, hoofdingang en ruimte voor gezamenlijke activiteiten. Het middelpunt van de campus is een overdekte ruimte tussen de verschillende gebouwen. Op de begane grond fungeert deze ruimte als een schoolplein dat aansluit op de ingangen en openbare functies van de afzonderlijke scholen. Op het dak ontstaat een stille tuin als studeerruimte en klaslokaal. De gedeelde patiotuin verbindt beide niveaus.

Activator in de regio

De visie van Eemsdelta Campus is in gezamenlijkheid tot stand gekomen. Tijdens het ontwerprocess is steeds nagedacht over onderwijs, duurzaamheid, natuurinclusiviteit en integratie van de maatschappelijke behoeftes en functies in de Eemsdelta regio, vertelt het ontwerpteam. De toekomstige gebruikers werden intensief betrokken: het team zegt meer dan veertig workshops te hebben gehouden, waarvan de uitkomsten zijn verwerkt in het ontwerp.

De campus werkt als ontmoetings- of verbindingsplek voor iedereen uit de omgeving, stellen De Unie Architecten en Felixx Landscape Architects and Planners. Het resultaat is daadwerkelijk een plek van de gemeenschap. “Ze vormt een belangrijke verbinding in de sociale netwerkfaciliteiten, geeft een impuls aan sport, cultuur en het verenigingsleven in het gebied en functioneert zo als activator in de regio”, aldus de architecten.

Het team bestond naast De Unie Architecten en Felixx Landscape Architects & Planners uit: Innax, Alferink van Schieveen en DG Groep. BAM Bouw en Techniek heeft het complex gebouwd.