Campagnebeeld Van Zuiderzee naar Meer

'Bouw van Afsluitdijk zou nu niet meer kunnen'

21 maart 2018, 9:40

De invoering van de Zuiderzeewet maakte het honderd jaar geleden mogelijk om de Afsluitdijk en diverse inpolderingen te realiseren. Een kwestie van lef en vooruitkijken, zegt hoogleraar integrale waterbouwkunde Bas Jonkman (TU Delft). Vanaf donderdag wordt er, met de opening van het Afsluitdijk Wadden Center, een jaar lang stilgestaan bij het eeuwfeest van de wet.

In deze tijd de Afsluitdijk aanleggen? Jonkman denkt niet dat er voldoende draagvlak voor zou zijn. Volgens de hem zouden de te verwachten milieueffecten te groot zijn. "Een zeearm met al zijn kenmerkende ecologie omvormen tot een zoetwatermeer kan in Nederland niet meer. Dat zag je al bij de Deltawerken, waarbij gaandeweg de natuurwaarde van de Oosterschelde en het effect op de visserij de boventoon gingen voeren. Het milieu weegt nu bij waterbouwkundige ingrepen veel zwaarder dan honderd jaar geleden. Het enige alternatief was destijds om de dijken flink te verhogen. Dan was de Zuiderzee blijven bestaan en hadden we alle landaanwinningen niet gehad."

”Maar na de watersnoodramp van 1916 was de publieke opinie duidelijk: zoiets wilden we nooit meer. Jonkman: ,,Het plan voor de Zuiderzeewet lag er al veel langer, nu werd er werk van gemaakt. Het was de eerste keer in Nederland, misschien wel op de wereld, dat op zo’n grote schaal een plan tegen overstromingen werd gemaakt. Voor het realiseren van de Afsluitdijk was veel lef nodig. Niemand kon exact voorspellen wat de effecten zou zijn.”

Weerstand
Als je de opgave van honderd jaar geleden naar het heden zou verplaatsen, is het volgens Jonkman maar de vraag wat er met de Zuiderzee zou gebeuren. "We hadden de dijken flink moeten verhogen, maar dat heeft grote invloed op het landschap. Kijk eens hoeveel weerstand omwonenden nu al hebben tegen dijkversterking. Zonder Afsluitdijk zouden de werkzaamheden nog veel ingrijpender zijn. Op een andere manier had je vissersplaatsjes als Urk, Enkhuizen en Hoorn echt niet veilig kunnen houden.”

Maar achter de Zuiderzeewet zat nog een andere gedachte. Behalve beveiliging tegen het water was er ook de urgentie tot zelfvoorzienendheid. Jonkman: "De Eerste Wereldoorlog was juist voorbij, Nederland had behoefte aan extra landbouwgrond voor het geval we weer in een oorlogssituatie terecht zouden komen. Door de zeearm af te sluiten, konden we gaan inpolderen en land winnen.”

Gigantisch project
Jonkman vindt het goed dat we dit jaar stilstaan bij de ontstaansgeschiedenis van de Zuiderzeewerken. "Ze zouden in deze tijd al bijzonder zijn, laat staan toen. De Afsluitdijk is in 1932 voltooid, pas in 2010 werd in Zuid-Korea een langere dijk aangelegd. In het licht van de beperkte financiële middelen en de technologische ontwikkelingen van die tijd was dit echt een gigantisch project. Een blijk van vooruitdenken, wat nog steeds actueel is als het gaat om veiligheid.”
Bron: ANP

Trefwoorden

zuiderzeewet ijsselmeer afsluitdijk zuiderzee

1	NOAHH presenteert opgeleverde Villa Vaartjes in Almere Oosterwold dinsdag, 23 april
2	Rijksmonumentaal Jachtslot Mookerheide heropend na restauratie door 1meter98 maandag, 22 april
3	Den Haag deelt ontwikkelvisie voor gebied rond centraal station dinsdag, 23 april
4	Woontorens The Grace worden lager dan gepland vrijdag, 26 april
5	Studio Modijefsky ontwerpt koekmakerij als wonderwinkel woensdag, 24 april

Gerelateerde nieuwsberichten

West 8 en Benthem Crouwel presenteren ontwerp vernieuwde Afsluitdijk

2 mei 2018

Masterplan Beeldkwaliteit voor Afsluitdijk af

18 mei 2015

De zeespiegel stijgt, de Afsluitdijk niet

3 december 2013

Aanleg Marker Wadden van start

22 maart 2016

GEAR ontwerpt 'schuimend' Beleefcentrum Afsluitdijk

26 augustus 2016

Opknapbeurt Afsluitdijk definitief naar BAM en Van Oord

16 maart 2018

Lichtpoort, Windvogel en Glowing Nature – Studio Roosegaarde voegt lichtkunst toe aan Afsluitdijk

17 november 2017

Monument voor de Deltawerken

16 januari 2017

Deltawerken 'het grootste wonder van Nederland'

6 juli 2007

Video: 32 KM

22 juni 2018

Versterking Afsluitdijk officieel gestart

1 april 2019

Renovatie Afsluitdijk neemt zeker drie jaar langer in beslag

5 november 2020

Vertraging renovatie Afsluitdijk 'kras op reputatie ministerie'

2 december 2020

‘Fouten in opdracht Afsluitdijk waren al jaar voor renovatie bekend’

20 mei 2022

Rijkswaterstaat schikt geschil Afsluitdijk voor 238 miljoen euro

23 mei 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Woontoren voor jongeren op Oostenburg vormt roestbruin accent langs het spoor

Gisteren, 15:50

In de Amsterdamse wijk Oostenburg is een ensemble van vier gebouwen opgeleverd. Blikvanger van het geheel is een door NEXT architects ontworpen woontoren voor jongeren.

EU Mies Award 2024 voor studiepaviljoen Technische Universiteit Braunschweig

Gisteren, 13:57

Het gebouw naar een ontwerp van de architecten Gustav Düsing en Max Hacke werd gekozen uit zeven finalisten. Een van de andere genomineerde projecten, de Gabriel García Márquez-bibliotheek in Barcelona, kreeg de Emerging Architecture Prize.

Sofie De Caigny nieuwe voorzitter Commissie Omgevingskwaliteit en Cultureel Erfgoed Rotterdam

Gisteren, 12:15

Vanaf 23 juni zal De Caigny deze functie voor een periode van drie jaar gaan vervullen. Ze volgt Esther Agricola op, die eveneens drie jaar lang voorzitter van de commissie is geweest.

Podcasts en publicatie over realiseren ruimtelijke kwaliteit bij stedelijke ontwikkeling

Gisteren, 10:47

Deze week hebben architect Willem Hein Schenk en publicist JaapJan Berg de podcastserie De Haarlems Sessies en de bijbehorende publicatie Sturen op Stadsarrangementen gelanceerd.