Winnend ontwerp van Bogdan & Van Broeck en Shift voor Rozemaai in Antwerpen

21 december 2020, 16:09

Het team van Bogdan & Van Broeck en Shift architecture urbanism heeft samen met Studie 10 de ontwerpwedstrijd voor Veld 15a in de Antwerpse wijk Rozemaai gewonnen. De opgave omvat het ontwerp van circa 140 sociale woningen en 30 kleinere woningen, een kinderdagverblijf, commerciële voorzieningen en meerdere openbare ruimten.

Rozemaai is een op modernistische leest geschoeide naoorlogse uitbreidingswijk van Antwerpen. De wijk ondergaat een omvangrijke transformatie op basis van een door Buro Lubbers gemaakt masterplan. Een belangrijk onderdeel van dit masterplan is een – reeds aangelegd – natuurlijk beekdalpark, dat is gevormd door het openen van de Donkse Beek.

Nieuwe relaties creëren
Het plan ‘Rozemaai thuis’ van het team van Bogdan & Van Broeck en Shift A+U met Studie 10 streeft naar een nieuw stedelijk weefsel, waarin het plangebied een relatie aangaat met de bestaande gefragmenteerde context en het landschap van het dak beekdal. De jury, onder voorzitterschap van stadsbouwmeester Christian Rapp, prijst in haar rapport onder deze benadering.

Uitgangspunt voor het ontwerpteam was een leefomgeving te creëren, waar de woningen en hun bewoners worden gezien als onderdeel van een groter geheel. In de bestaande situatie zagen de architecten op buurtniveau nog geen enkel element in de structuur van de publieke ruimte dat het idee belichaamt dat hier een gemeenschap woont.”

De vraag is hoe hier een ‘thuis’ te creëren: een betekenisvolle plek die degelijke stedelijke woonkwaliteit combineert met een landschapsontwerp dat is gebaseerd op versterkte ecologische verbindingen en op kwalitatief toegankelijk groen. De moderne stad met geïsoleerde woonmachines in het groen, noch de traditionele stad met gesloten bouwblokken, straten en pleinen biedt daarbij het antwoord in de context van Rozemaai, aldus de architecten.

Open en besloten stedenbouw
“Het antwoord ligt in woongebouwen en woongemeenschappen die op een nieuwe manier de relatie aangaan met elkaar, het maaiveld en de omgeving”, verklaren ze. Hun stedenbouwkundig ontwerp bestaat uit een ensemble van vrijstaande schijven en blokken. Die zijn zo geclusterd dat ze tezamen resulteren in duidelijk gedefinieerde stedelijke ruimten die balanceren tussen open en besloten.

Deze zogenoemde buitenkamers kenmerken zich door een heldere definitie, hiërarchie, functie en differentiatie. In die zin wijken ze duidelijk af van de vloeiende en onbestemde groene ruimte van de modernistische stad, stelt het ontwerpteam.

Tegelijkertijd kent dit nieuwe stedelijke weefsel voldoende openheid om het landschap van het beekdal een (visuele) relatie te laten aangaan met de openbare ruimte en dit te ervaren vanuit de woningen. “Hiermee wordt de grootste troef van Rozemaai, het beekdal, integraal onderdeel van de woonbeleving”, aldus Bogdan & Van Broeck en Shift.

Kleine korrel
De woongebouwen hebben een relatief kleine stedenbouwkundige korrel, wat resulteert in een fijnmazig netwerk van openbare en collectieve ruimten. Door de menselijke maat kan de bewoner zich gemakkelijk identificeren met het eigen woonhof, het woongebouw en de eigen woning daarin.

Daarnaast levert een kleine korrel veel woonkwaliteit op, leggen de architecten uit. Zo zijn alle woningen in de blokken hoekwoningen, met een tweezijdige oriëntatie. De galerijen zijn relatief kort en bevatten tweezijdig georiënteerde doorzonwoningen.

Buitenkamers
De buitenkamers kennen een eigen maat, functie en mate van openheid. Langs de randen van het gebied komen meerdere kleine groene parkeervelden; spreiding voorkomt grote parkeerplaatsen en maakt het mogelijk om, met de toename van het gedeelde autogebruik, de parkeervelden stapsgewijs om te zetten in groen.

Iedere cluster kent een centraal woonhof met een hoge mate van beslotenheid. Pergola’s tussen de blokken versterken deze beslotenheid kondigen tegelijkertijd de entreezones van de blokken aan. Een speelplein verbindt de clusters met elkaar en met de oostelijk gelegen galerijflats.

Systeem en variatie
De architecten hebben de gebouwen en openbare ruimten ontworpen als families, die duidelijk bij elkaar horen en tegelijkertijd zich van elkaar onderscheiden. Zowel de blokken als de schijven zijn gebaseerd op een eenduidig rationeel systeem, dat tegelijkertijd ruimte laat voor variatie, flexibiliteit en uitzonderingen.

De rationele architectuur kenmerkt zich door een combinatie van robuust en bestendig enerzijds en licht en transparant anderzijds, vertellen de architecten. Op die manier scheppen ze zowel een contrast als een analogie met de sterke transparantie van de door Atelier Kempe Thill getransformeerde flatgebouwen.

Het ontwerp voor Veld 15a in de wijk Rozemaai is gemaakt opdracht van de Antwerpse woningcorporatie Woonhaven.

Trefwoorden

antwerpen belgië bogdan & van broeck shift architecture urbanism stedenbouw rozemaai woningbouw

1	OMA ontwerpt woontoren The Martin in Bajeskwartier als 'Japanse puzzel' donderdag, 28 november
2	Waldorp Four wordt grootste prefab woningbouwproject van Nederland donderdag, 28 november
3	Bouw van landschappelijke woonbuurt in Nijmegen-Noord gestart donderdag, 28 november
4	Appartementen samengevoegd tot een naadloos geheel donderdag, 28 november
5	Knelpunten en oplossingen natuurinclusieve gebiedsontwikkeling belicht in boek vrijdag, 29 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Rigoureuze renovatie van brutalistische flats in Antwerpen

22 oktober 2019

Buro Lubbers wint Open Oproep Rozemaai

30 juli 2014

Ontwerp voor opvangcentrum drugsgebruikers in Brusselse kanaalzone onthuld

13 oktober 2021

Wooncomplex Domus Houthaven van Shift architecture krijgt veel collectieve faciliteiten

7 december 2020

Multifunctioneel gebouw van Bogdan & Van Broeck verbindt Molenbeek en de kaai

14 september 2022

Bogdan & Van Broeck ontwerpt brandweerkazerne met buurtsporthal in Anderlecht

26 november 2020

Voorstel voor 'hyperlokale micromarkten' in lockdownsituaties

1 april 2020

Eerste fase transformatie klooster Oude Dijk afgerond

9 januari 2020

Bureau B+B en Shift maken plan voor groene wijk in Rotterdamse Schiehaven-Noord

22 juni 2022

Molenbeek krijgt met Truss een multifunctioneel en ruimtelijk gebouw

29 april 2019

Shift stelt ruimtelijke verkenning op voor museum Batavialand

26 maart 2019

Een winnende transformatie en trage architectuur

22 juli

Posad, Shift en LOLA ontwerpen Beach City

10 oktober 2017

Shift maakt verwaarloosd pand tot matroesjkahuis

15 maart 2017

Shift en Powerhouse Company winnen tender 5TRACKS

15 juli 2016

Hoogste punt bereikt bij gebouwenensemble 5Tracks in Breda

5 april 2023

Zes teams geselecteerd met ontwerpvoorstel voor nieuw MuHKA

7 mei

Leo van Broeck wordt Vlaams Bouwmeester

8 juli 2016

Team GROUP A bekijkt mogelijkheden nooit gebruikte metrostations Antwerpen

25 januari 2021

Brugge krijgt tentoonstellingshal met transparantie en hoge zalen

28 januari 2021

Robbrecht en Daem architecten ontwerpt ontvangstgebouw voor Rubenshuis

25 maart 2021

Trojka is een ensemble van drie woongebouwen met collectieve tuin

6 april 2021

Team Atelier Kempe Thill mag Droogdokkensite Antwerpen herontwikkelen

25 januari 2022

Glazen wand verbindt woontorens langs Antwerpse Ring

30 augustus 2022

Leo Van Broeck treedt terug uit Bogdan & Van Broeck

24 januari 2023

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Gesprek met Oana Bogdan en Jan Peter Wingender over de lage honoraria in België en de wankele cao in Nederland

1 februari

Andere nieuwsberichten

Bouw 215 appartementen op oude kantoorlocatie in Amersfoort gestart

4 uur geleden

In het Amersfoortse Hoefkwartier is de bouw het project Plot26, goed voor 215 woningen, officieel gestart. De twee woongebouwen zijn ontworpen door HFB Architectuur en maken deel uit van de transformatie van de kantorenwijk naar een woon-werkwijk.

Woningbouwcomplex Kop Dakpark geïnspireerd op winnend ontwerp Europan

Vandaag, 10:36

Dinsdag wordt in Rotterdam gestart met de bouw van appartementencomplex Kop Dakpark. Het ontwerp van INBO en h3o architects is gebaseerd op een winnend plan voor Europan 15 van het laatstgenoemde bureau.

Tentoonstelling Unravel in Stedelijk naar ontwerp van Donna van Milligen Bielke & Ard de Vries

Vandaag, 09:40

Momenteel toont het Stedelijk Museum Amsterdam de expositie ‘Unravel’, die eerder in de Barbican in Londen te zien was. Voor beide exposities maakte Studio Donna van Milligen Bielke & Ard de Vries Architecten het ruimtelijk ontwerp.

Dak Maritiem Museum verandert tijdens Dakendagen in Rotterdam Rooftop Roetsj

Gisteren, 12:10

Tijdens de Rotterdamse Dakendagen komend voorjaar speelt het dak van het Maritiem Museum een centrale rol. Er is een tentoonstelling op het dak van het gebouw en bezoekers kunnen via een glijbaan van het dak ‘roetsjen'.