Daan Roosegaarde - Presence

Daan Roosegaarde ontwerpt installaties waarin je weg kunt lopen van je eigen schaduw

21 juni 2019, 12:00

In het Groninger Museum zijn onder de naam ‘Daan Roosegaarde - Presence’ van 22 juni 2019 tot en met 12 januari 2020 een serie van zes interactieve installaties te zien waarin de aanwezigheid van de bezoekers cruciaal is. “Dit is geen kunst die je níet mag aanraken”, aldus Roosegaarde. “Dit is kunst die je juist moét aanraken.”

Het is een vervreemdende ervaring: jouw eigen schaduw blijft vastomlijnd achter, terwijl je zelf verder loopt. In de serie van interactieve installaties die Studio Roosegaarde voor het Groningen Museum heeft ontworpen, is het een van de hoofdthema’s. Roosegaarde bouwt de ervaring zorgvuldig op, beginnend met het zetten van voetafdrukken, dan wordt je gescand, vervolgens ga je als het ware op een kamergrote foto, en tenslotte kun je een afdruk maken met jouw lichaam.

Bij de installaties wordt geen toelichting gegeven, het is aan de bezoekers om met elkaar in iedere zaal uit te vinden wat er precies gebeurt. Dat versterkt het effect ervan. Het zijn installaties die je bewust maken van jouw eigen aanwezigheid in de wereld, in relatie tot anderen. Wat is de voetafdruk die ik, die wij, achterlaten in de wereld? Verdwijnt die ook langzaam, zoals in deze installaties, of is de impact groter?

Naast dit spel van licht en schaduw, die vier zalen in beslag neemt, zijn er ook twee zalen met een ander thema. In een zaal kun je met elkaar slingerende lijnen op de vloer tekenen, door de transparante bollen in beweging te brengen. De lichttekeningen roepen bij Roosegaarde zelf herinneringen op aan primitieve grottekeningen. Het heeft ook wel iets van glinsteringen van water.

Oplichtend duinlandschap
Heb je als kind weleens geprobeerd daglicht te pakken? In de installatie die Roosegaarde in de grootste zaal van zijn tentoonstelling heeft ontworpen, kun je daadwerkelijk een handvol licht pakken. Het gloeit in je handen. Een indrukwekkende ervaring, die op zichzelf al een museumbezoek rechtvaardigt. Je weet niet wat je meemaakt.

In de grootste zaal heeft Roosegaarde een ‘duinlandschap’ ontworpen uit kleine, lichtgevende bolletjes, die door luchtstromen uit de verschillende hoeken ook permanent in beweging is. De ‘duinen’ in dit landschap zijn continu in beweging, net als de ‘kustlijnen’ die je langs de randen kunt ervaren. En als bezoeker mag je erin!

Materiaalonderzoek
“Het onderzoek bij ons in de studio verschuift steeds vaker van technisch onderzoek naar materiaalonderzoek”, vertelt Roosegaarde. In dit geval was dat een onderzoek naar luminescente materialen. Maar de installaties daartoe te reduceren, zou ze tekort doen. Dat materiaalonderzoek vormt slechts de basis voor knap ontworpen ervaringen.

Voor die ervaring was de abstractie van de ruimte cruciaal. Daarvoor heeft Roosegaarde bijvoorbeeld naar het werk van kunstenaar James Turrel gekeken. “Hier hadden we op een bepaald moment discussies over de fel verlichte ‘exit’ bordjes”, vertelt hij. “De ruimtes blijven licht genoeg om de vluchtwegen te zien, dus gelukkig konden die uit.” De tentoonstelling zit vol met dergelijke details. De installaties lopen soms bijvoorbeeld ook net door in de andere zaal.

Omdat de installaties locatiespecifiek zijn en door de gebruikers tot leven komen, heeft Studio Roosegaarde deze wekenlang getuned, ook met proefbezoekers. Na opening zal er ook nog wel wat fijnafstelling plaatsvinden, verwacht hij.

Kunst die je aan moét raken
Voor deze tentoonstelling heeft Roosegaarde de afgelopen periode tal van musea bezocht. “Een aantal dingen was ik op een gegeven moment echt zat”, vertelt hij. “De beamers, de schermen, de lijnen waar je achter moet blijven, en vooral ook de bordjes dat je het niet mag aanraken.” Dan trots: “Dat alles vind je hier dan ook niet terug.”

“Het interessante hier is dat museumbezoekers verwachten het niet aan te mogen raken”, vervolgt hij. “Met die verwachting spelen we. Dat draaien we hier om.”

De tentoonstelling zal vanaf begin volgend jaar een internationale tour gaan maken langs andere musea. “De tentoonstelling zal zich daarbij verder ontwikkelen”, verwacht Roosegaarde. “Ik heb daar nog wel een aantal ideeën voor.”

https://vimeo.com/343623997

Trefwoorden

groninger museum presence daan roosegaarde

1	Grafisch ontwerpbureau Thonik realiseert eigen kantoor aan Wibautstraat dinsdag, 11 augustus
2	Woontoren De Helix in Groningen geeft uitdrukking aan jonge bewoners donderdag, 13 augustus
3	Archetypisch huis biedt zicht op weinig toegankelijke natuur woensdag, 12 augustus
4	MeesVisser ontwerpt transparant bedrijfsgebouw in Amsterdam maandag, 10 augustus
5	Ensemble door LEVS aan rand van nieuwe hart Schalkwijk dinsdag, 11 augustus

Gerelateerde nieuwsberichten

Rol van vormgeving in het Derde Rijk bij Design Museum Den Bosch

Daan Roosegaarde ontwerpt lichtmonument voor bevrijding Auschwitz

Solotentoonstelling Daan Roosegaarde in Groninger Museum

Roosegaarde wil ruimteafval opruimen door er vallende sterren van te maken

Video: Space Waste Lab

Innovatieve benaderingen en producten centraal op drukbezocht Architect@Work

Daan Roosegaarde: “Grootste opgaven van deze tijd zijn architectonisch van aard”

Lezingen rond ‘Architectuur en Licht’ op Architect@Work

Video: 32 KM

Lichtpoort, Windvogel en Glowing Nature – Studio Roosegaarde voegt lichtkunst toe aan Afsluitdijk

Roosegaarde presenteert Space Waste Lab bij KAF

Roosegaarde werkt aan 'smogvrije fiets'

Smog Free Project geopend in Beijing

Ontwerpen Icoon Afsluitdijk onthuld

Lange 'wolkenwand' in vertrekhal Schiphol

Roosegaarde loopt weg tijdens tv-uitzending

Daan Roosegaarde is 'kunstenaar van het jaar'

Rotterdam heeft eerste Smog Free Tower

'Virtuele overstroming' op Museumplein

Kunst van Roosegaarde creëert waterbewustzijn

Lichtkunstwerk Rainbow Station onthuld

Flonkerend Van Gogh-fietspad geopend

Eerste 'glowing lines' slimme snelweg geopend

Lotus Dome van Roosegaarde in Rijksmuseum

Andere nieuwsberichten

Expositie met luchtfoto's toont ontwikkeling Almere

1 uur geleden

Almere is een van de zeer weinige steden in Nederland die luchtfoto’s heeft vanaf het prille begin.

Woontoren De Helix in Groningen geeft uitdrukking aan jonge bewoners

Gisteren, 14:52

In het noorden van de stad Groningen is recent woontoren De Helix opgeleverd. Het gebouw is 70 meter hoog en telt 222 appartementen voor jongeren.

Archetypisch huis biedt zicht op weinig toegankelijke natuur

12 augustus, 2:30

Omdat het intergemeenschappelijke samenwerkingsverband Leiedal in Zuid-West-Vlaanderen zestig jaar bestaat, is deze zomer een kunstenparcours uitgezet in een groot gebied. Te zien is onder meer een kunstwerk van de Nederlandse architect Rick Abelen.

Waddenkust gastregio Landschapstriënnale 2023

12 augustus, 1:12

Onder de titel ‘Dynamische delta’ wordt dit gebied in de schijnwerpers gezet.

Rotterdam lanceert actieplan voor speeltuinen

Gisteren, 16:02

De gemeente zet in op moderne en goed toegankelijke speelterreinen, waar jonge en oudere kinderen kunnen spelen.

'Grote vervuilers buiten schot bij verduurzaming industrie'

Gisteren, 09:01

Dat stelt Milieudefensie op basis van informatie die het met een beroep op de Wet openbaarheid bestuur (wob) verkreeg.

Bayern München eert eigen stadion in Champions League-tenue

12 augustus, 11:04

In het shirtontwerp zijn de beeldbepalende ruiten uit de gevel van de Allianz Arena verwerkt. De club speelt inmiddels vijftien jaar in het stadion, dat is ontworpen door Herzog & De Meuron.

'Kwart Nederlanders ontevreden over koophuis'

12 augustus, 9:32

De ontevredenheid komt overwegend door een (te) hoge aankoopprijs. Van de 1028 ondervraagden vindt een tiende dat ze achteraf te veel hebben betaald voor hun huis.

RIVM: scholen kunnen veilig open als ventilatie op orde is

11 augustus, 3:01

Als de scholen weer opengaan, is het belangrijk dat ze zich houden aan de voorschriften voor ventilatie, zegt RIVM-baas Jaap van Dissel. "Zorg dat je voldoet aan het bouwbesluit, daarin staat hoe vaak je de lucht moet verversen."