PUUUR BSH: architect als bouwmeester

20 juli 2017, 10:50

Een nauwe samenwerking tussen architect, toekomstige bewoners, bouwer en leveranciers heeft bij het onlangs opgeleverde woongebouw PUUUR BSH in Amsterdam-Noord een veel hogere kwaliteit opgeleverd dan in een traditioneel proces haalbaar was geweest, stelt Atelier PUUUR. De uitgebreide rol die het bureau in het ontwikkel-, ontwerp- en bouwproces speelde, heeft daarbij in tal van innovaties geresulteerd.

“Voor de prijs van een regulier woongebouw, 2.400 euro/m², is hier maatwerk geleverd in hoge kwaliteit”, vertelt architect Furkan Köse van Atelier PUUUR trots. De 32 woningen in het woongebouw, dat PUUUR BSH is genoemd, hebben verschillende groottes en hebben allemaal een eigen, unieke indeling.

Het was een intensief proces, geeft Köse toe, maar de samenwerking met de toekomstige bewoners, bouwer en leverancier ervoer hij als uitermate stimulerend. “Eigenlijk zou iedere architect een dergelijk proces eens mee moeten maken, een project vanaf initiatieffase tot laatste uitvoeringsdetail begeleiden, en overal medeverantwoordelijkheid voor dragen. Net als een bouwmeester dat vroeger was.”

Mede-opdrachtgeverschap
PUUUR BSH maakt onderdeel uit van een groot bouwblok op Buiksloterham in Amsterdam-Noord waarin zes woongebouwen zijn gerealiseerd in CPO of CPO-achtige constructies. Het woonblok wordt aan de zuidzijde afgesloten door BlackJack, aan de noordzijde door PUUUR BSH. Ertussen staan vier kleinere woongebouwen.

Bij PUUUR BSH spreekt Köse het liefst over mede-opdrachtgeverschap. Het initiatief voor het project lag bij Atelier PUUUR, maar Vink Bouw en de 32 bewoners waren mede-opdrachtgever. Die gezamenlijke verantwoordelijkheid gooide de traditionele verhoudingen helemaal om. “In plaats van dat je tegenover de aannemer aan tafel zit, zit je naast hem en bedenk je vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de bouwkosten de beste oplossingen.”

In tegenstelling tot ‘voodoo-architecten’, die een VO en DO ontwerpen en daarna vanaf de zijlijn ‘esthetische begeleiding’ doen, was Atelier PUUUR vanaf initiatieffase tot en met de uitvoering bij het ontwerp betrokken. Dat zie je volgens Köse bijvoorbeeld terug in de fijnzinnige detaillering van de gevel. Die is opgebouwd uit prefab betonnen panelen en voorzien van steenstrips, maar op een heel ander niveau dan we gewend zijn.

“Vanaf het schetsontwerp hebben we nagedacht over hoe we de dilataties, die bij prefab bouwen horen, konden laten ‘oplossen’ in de gevel”, vertelt Köse. Door smalle schijnvoegen in de gevel te ontwerpen, kreeg de gevel een fijnzinnige detaillering, waarin de dilataties eigenlijk wegvallen. Daarnaast zijn geen dunne steenstrips in het beton gezet, maar zijn drie centimeter dikke steenstrips als paneel op het beton gelijmd, waarna ze in het werk zijn afgevoegd. Die extra kwaliteit zie je aan de gevel af, vindt Köse. De bakstenen hebben een unieke kleur en zijn door de leverancier voor dit project in een net iets langer formaat geproduceerd.

Op het zuiden opent de gevel zich over zijn volledige breedte en biedt daar alle appartementen twee meter diepe balkons. Het overstek van de balkons vormt een passieve zonwering, de gesloten delen vormen beschutte plekken waar bijvoorbeeld een buitenkeuken achter gezet kan worden. Door de riante maatvoering van de balkons kunnen bewoners hier echt buiten leven. Omdat een bewoner op de zevende verdieping een jacuzzi op zijn balkon neer wilde zetten, is de eindwand voor de balkons steviger uitgevoerd. Köse: “Omdat die wens al vroeg uitgesproken werd, konden we daar eenvoudig op inspelen.”

Hoge duurzaamheid
Een ander aspect waar Köse trots op is, is de hoge duurzaamheid van het complex. PUUUR BSH heeft een EPC van 0,15, met zonnecellen op het dak en overal driedubbel glas. Belangrijker vindt hij dat er bij de WKO ervoor is gekozen om deze samen met een buurpand in te richten. Dan beconcureer je elkaar in de ondergrond niet, maar versterk je elkaar, legt de architect uit. In de winter moet de WKO via vloerverwarming de woningen op temperatuur houden, in de zomer wordt hetzelfde systeem gebruikt om te koelen.

Naast de WKO is met het buurpand ook een SmartGrid ingericht voor de warmtepomp, om eenvoudiger tot een stabieler netwerk daarvoor te komen. Om deze gezamenlijke installaties te beheren is een vereniging opgericht, waar de VVE’s van beide panden in zitten. De installaties zijn op eigen grond van die vereniging geplaatst. “Daarvoor moesten we een stukje van onze kavel weer verkopen”, vertelt Köse: “De notaris en gemeente hadden nog nooit zoiets meegemaakt.”

Voor de ventilatie van de woningen is in PUUUR BSH gekozen voor een centrale warmteterugwin-installatie. De appartementen liggen aan een korte galerij waar in het verlaagde plafond eenvoudig de luchtkanalen hiervoor opgenomen konden worden. Zo’n centraal systeem is toch energiezuiniger en eenvoudiger in onderhoud, denkt Köse.

Alle appartementen in het complex hebben, ook uit het oogpunt van duurzaamheid, net iets meer hoogte gekregen, waardoor eventuele functieverandering in de toekomst eenvoudiger is. En de grotere woningen zijn voorzien van twee meterkasten om splitsing in de toekomst mogelijk te maken, bijvoorbeeld als de kinderen uit huis zijn.

Voor de bewoners zijn zowel in de plint als op het dak gemeenschappelijke ruimtes gerealiseerd. Op het dak gaat het om een groot terras, waar met uitzicht over de stad bijvoorbeeld een BBQ gehouden kan worden. In de plint zijn drie bedrijfsruimtes opgenomen, één daarvan is eigendom van de bewoners en kan door hen een bestemming gegeven worden of door hen verhuurd worden, bijvoorbeeld als koffietentje.

Vooralsnog geen vervolg
“Op allerlei vlakken, van het proces via de hoge duurzaamheid tot aan de detaillering, hebben we hier dankzij dit mede-opdrachtgeverschap kunnen innoveren”, constateert de architect. Net als Dirk Jan Borski van BNB, die samen met B06 vanuit dezelfde constructie BlackJack ontwierp, vindt Furkan Köse van Atelier PUUUR het bijzonder jammer dat de gemeente Amsterdam, net als andere gemeenten, geen nieuwe kavels beschikbaar maken hiervoor.

De gemeente Amsterdam heeft bijvoorbeeld op IJburg wel ruimte gemaakt voor pure CPO’s, maar niet voor hybride constructies zoals die op Buiksloterham zijn toegepast. Köse: “Die ruimte voor CPO’s is belangrijk, maar voor complexere gebouwen zoals dit heb je professionele partijen nodig die de kar trekken.” In zijn optiek wil een grote groep bewoners niet overal voor verantwoordelijk zijn – dat geeft teveel rompslomp – maar wel nauw betrokken worden bij de keuzes die gemaakt worden – echt inspraak hebben. “Dat past juist erg in deze tijd, waarin consumenten steeds vaker precies willen weten waar de producten die ze eten of die ze in huis hebben vandaan komen.”

“In de crisis is vanuit dit mede-opdrachtgeverschap een nieuwe architect ontstaan”, stelt Köse. “Een architect die zelf initiatief neemt, die met alle partijen samenwerkt, en zich intensief bij het maakproces van het gebouw betrokken is. Dat levert veel betere gebouwen op, met appartementen die echt afgestemd zijn op de wensen van bewoners.”

Die kwaliteit laat de gemeente nu liggen, vindt Köse. Terwijl de gebouwen bewezen niet duurder zijn dan traditioneel ontwikkelde gebouwen, misschien zelfs goedkoper zijn, en de doorlooptijd is met drie jaar ook niet langer is geweest dan dat die anders is. Wat hem betreft is het een model dat navolging verdient. “Maar de politiek laat het vooralsnog afweten.”

Trefwoorden

mede-opdrachtgeverschap cpo buiksloterham puuur bsh amsterdam-noord woningbouw atelier puuur

1	Powerhouse Company ontwerpt nieuw IBM-kantoor in Think District Amsterdam dinsdag, 24 mei
2	J.O.N.G. architecten presenteert houten vakantiewoning Oudemirdum maandag, 23 mei
3	Jaarboek Architectuur in Nederland 2021/2022 gepresenteerd dinsdag, 24 mei
4	Amare dinsdag, 24 mei
5	Mirck Architecture ontwerpt woontoren met modulair bouwsysteem en hybride constructie dinsdag, 24 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Ruimtelijk wonen rond een vide

Bouw demontabel woongebouw Buiksloterham gestart

Atelier PUUUR presenteert CPO-project Centrumeiland

Multifunctioneel gebouw erbij voor Buiksloterham

Arcam toont collectieve architectuur toen en nu

'Drie-generatiehuis' voor één familie in Buiksloterham

Nieuw multifunctioneel gebouw voor Buiksloterham

Waterlooplein krijgt multifunctionele marktboxen

Mei architects ontwerpt kantoorcomplex Buiksloterham

Video: de architect als ontwikkelaar

Woning met 'aaibare' damwandgevel

Amsterdam wil vijfduizend extra woningen in Buiksloterham

Woongebouw met 'buitenkamers' in Amsterdam-Noord

Woningen met fiscaal aftrekbare werkruimte in gebouw The Doors

Eerste grootschalige woongebouw Centrumeiland IJburg klaar

Overeenkomst voor complex met sociale huurwoningen Weespertrekvaartbuurt

Olaf Gipser Architects presenteert opgeleverd woongebouw Stories

Amsterdam tendert multifunctioneel project Buiksloterham

BlackJack: meer kwaliteit voor dezelfde prijs

Tweede zelfbouwproject Atelier PUUUR van start

Volledig houten lofts in Buiksloterham opgeleverd

Andere nieuwsberichten

AM en LOLA Landscape Architects presenteren manifest Geluksvogels

Vandaag, 15:16

Het manifest bevat tien principes waarmee de partijen willen bijdragen om meer natuur in steden en dorpen te realiseren. Dat willen ze doen door bijvoorbeeld meer bomen te planten en ruimte te scheppen voor water en beplanting in straten.

Rotterdam Rooftop Walk geopend voor publiek

Vandaag, 11:36

In het centrum van de Maasstad is een dertig meter hoge installatie met een zeshonderd meter lange ‘oranje loper’ gebouwd die over de daken van verschillende gebouwen voert.

Nieuw Certosa Initiative neemt bezit van industriële hal tijdens Milan Design Week

25 mei, 5:51

Tijden de Milan Design Week presenteren Beyond Space en Organisation in Design een gezamenlijk nieuw initiatief: Certosa Initiative.

‘Zouden gevels op een gegeven moment ook zuurstof kunnen produceren?’

25 mei, 5:28

Een kort gesprek met architect Astrid Piber van UNStudio over het ontwerp van gevels en wat ze verwacht van Gevel 2022 volgende week.

Woningcorporatie Vestia splitst zich op, naam verdwijnt

Vandaag, 13:34

Na de splitsing kunnen de drie zelfstandige corporaties weer meer investeren in onderhoud en verduurzaming van woningen, nieuwbouw en in betere buurten.

Woonminister De Jonge sluit bouwen op terpen en palen niet uit

Vandaag, 10:31

Voor het einde van het jaar komen er aanvullende criteria voor de bouw van woningen die klimaatveranderingen moeten aankunnen.

Experts: energiesysteem moet ruim voor 2050 al CO2-neutraal zijn

Vandaag, 09:49

Het kabinet wil dat Nederland in 2050 volledig klimaatneutraal is, maar om dat te halen moet het energiesysteem al jaren eerder zijn verduurzaamd.

Tentoonstelling over collectief wonen in Delft

25 mei, 11:49

De interactieve expositie toont (Delftse) voorbeelden van collectief wonen en laat de bezoekers met de kwaliteiten van deze woonvorm en de kansen die er liggen.

Design District strijkt weer neer in de Van Nellefabriek in Rotterdam

25 mei, 11:26

Lezers van Architectenweb kunnen het vakevenement voor interieur-design, dat plaatsvindt van 8 tot en met 10 juni, gratis bezoeken na aanmelding.

Amerikaanse milieuprijs voor Urgenda-directeur Marjan Minnesma

25 mei, 9:43

Minnesma ontvangt hem als eerste Nederlander ooit voor de ‘baanbrekende overwinning’ van haar organisatie in de klimaatzaak tegen de Nederlandse overheid.

Ga naar het nieuws-archief