Oesterriffen Oosterschelde

Deltares: ‘Gebruikmaken van natuurlijke systemen’

1 mei 2014, 15:16

In aanloop naar de IABR-2014 komende zomer, die in het teken staat van het thema 'Urban by Nature', onderzoekt Architectenweb in een serie van tien interviews de wateropgave in Nederland en daarbuiten. In het zevende deel een interview met Hans Groot, projectleider bodem- en grondwaterkwaliteit bij Deltares, het nationale kennisinstituut voor bodem- en watergerelateerde problematiek.

Tekst Kirsten Hannema

Natuurlijke bouwsystemen kunnen vele malen effectiever zijn dan de traditionele constructiemethoden die de mens de afgelopen eeuw ontwikkelde, zegt Hans Groot van Deltares. Samen met stichting Ecoshape en ingenieursbureau Witteveen+Bos werkt hij aan het innovatieprogramma Building with Nature, dat een omslag in het denken over ruimtelijke ontwikkeling wil bewerkstelligen. De eerste resultaten zijn te zien op de Biënnale.

In de Stadswerven van Dordrecht, een voormalig havengebied, worden de stenige kades binnenkort vervangen door groene oevers. Een simpel, typisch voorbeeld van Building with Nature, legt Groot uit. “Het klinkt misschien logisch, maar in het verleden hadden we er andere ideeën over – kijk maar in een willekeurige haven. Terwijl de voordelen van natuurlijke oevers talrijk zijn. Het gebied krijgt een fraai aanzicht, er ontstaat meer ruimte voor biodiversiteit. Uiteraard dien je rekening te houden met golfslag door wind en scheepvaart, getijden en grote stroomsnelheden; de oevers moeten daartegen bestand zijn. Tegelijkertijd helpen de groenconstructies om deze invloeden te dempen, wat bijdraagt aan de leefomgeving voor bijvoorbeeld amfibieën en de veiligheid van recreanten. Daarmee wordt dit een aantrekkelijke locatie voor wonen en vrijetijdsbesteding.”

Building with Nature
De Stadswerven is een van de demonstratieprojecten uit het nationale innovatieprogramma dat in 2008 werd opgezet om kennis te ontwikkelen over bouwen met behulp van natuurontwikkeling. Nu een aantal principeoplossingen in kaart is gebracht, zullen deze de komende jaren in de praktijk getest worden. De betreffende projecten, gesitueerd in stedelijk gebied, moeten als showcases fungeren en laten zien dat het echt werkt.

“Building with Nature raakt aan een veel groter probleem. We hebben op de aardbol slechts een beperkte hoeveelheid grondstoffen en ruimte. We zijn er niet al te zuinig mee omgesprongen. Als we op een prettige manier op de aarde willen blijven wonen, moeten we nu de transitie van een lineaire naar een circulaire economie inzetten. We zullen meer gebruik moeten maken van natuurlijk systemen.”

Zandmotor en Oesterriffen
De afgelopen jaren is onder meer een nieuwe methode voor kustonderhoud ontwikkeld, de zogeheten Zandmotor. Daarbij wordt in één keer een grote hoeveelheid zand voor de kust aangebracht. Golven, stroming en wind zorgen er vervolgens voor dat het zand gedurende vele jaren zodanig wordt verspreid dat de kust op natuurlijke wijze aangroeit.

Een ander voorbeeld is het Oesterriffenproject, tijdens de Biënnale te zien in de Kunsthal. Doel van dit project is een betere bescherming en ecologie van de ondiepe gedeeltes (slikken) in de Oosterschelde. Met de aanleg van de Oosterscheldekering in de jaren tachtig, is het systeem van zandgeulen verstoord. Het zand in de vogelgebieden spoelt weg, diersoorten verdwijnen. De oplossing behelst het opspuiten van 130.000 kuub zand met daaromheen oesterbanken op stalen frames. “Deze frames zullen door corrosie verdwijnen”, vertelt Groot, “zodat natuurlijke riffen ontstaan. Doordat het rif de erosie van de getijdenplaten afremt wordt de biodiversiteit op de slikken en platen veilig gesteld. Tegelijkertijd behouden de slikken hun beschermende functie voor de achterliggende dijken. En het mooiste is: het heeft gewerkt. De natuur keert terug.”

Kennisdeling en vermarkting
De Rotterdamse haven heeft inmiddels ook interesse om groene kades aan te leggen. In Dordrecht wordt een tweede demonstratieproject met een groene ‘dijk’ van wilgen opgezet. De dichte begroeiing heeft een remmende werking op golven, terwijl natuurontwikkeling gestimuleerd wordt. De showcases zullen worden gevolgd worden door hbo-studenten. De uiteindelijke bedoeling is om de kennis over te dragen aan het bedrijfsleven, landschapsarchitecten, waterbeheerders en waterbouwkundig aannemers. “Zodat zij onze rol uiteindelijk overnemen en het programma uitvoeren.”

Groot denkt dat Building with Nature niet alleen een positieve invloed op natuur, leefomgeving, waterveiligheid en waterkwaliteit zal hebben, maar ook een boost aan de economie kan geven. “Wat we nu leren in Nederland, kunnen we straks exporteren, bijvoorbeeld naar Singapore of Amerika.”

Architectenweb is mediapartner van de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam (IABR). De biënnale vindt plaats van 29 mei tot en met 24 augustus 2014 en heeft de (onlangs gerenoveerde) Kunsthal als thuisbasis. Het thema ‘Urban by Nature’ wordt onder leiding van curator en landschapsarchitect Dirk Sijmons via talrijke tentoonstellingen en evenementen uitgewerkt.

Trefwoorden

iabr hans groot deltares stadshavens ecoshape rotterdam building with nature dordrecht

1	Zwanenburg heeft nieuw huis met de contouren van een dorp woensdag, 21 oktober
2	Van Wijnen en architectenbureaus tonen plannen Dirkzwagerterrein Schiedam dinsdag, 20 oktober
3	De knik maakt het verschil in woontoren The Muse maandag, 26 oktober
4	Amsterdam schrijft eerste tender uit voor kavel in Sluisbuurt vrijdag, 23 oktober
5	Pieter Sprangers en Tom Bokkers richten samen bureau op dinsdag, 20 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

Drie natuurprojecten bij Oisterwijk afgerond

Video: introductie IABR-2014-

'Ontwerper moet meer weten van waterveiligheid'

S&P waarschuwt voor klimaatverandering

TU Delft organiseert Delta Design Dagen

'Eerst kijken waar de waterdreiging vandaan komt'

Geuze: ‘Op de hoger gelegen grond blijken de rijken te wonen’

Druk programma tijdens IABR-2014-

IABR-2014: landschap als ecologisch medicijn

Schultz wil hulp bij waterproblemen leiden

Aboutaleb wil belasting waterveiligheid

‘Meer aandacht voor gevolgen overstromingen’

Maarten Hajer hoofdcurator IABR-2016-

Eerste woningen Stadswerven in aanbouw

Europese Commissie publiceert programma groene steden

Deltawerk gaat groene stroom leveren

Campus Deltares wordt heringericht door De Urbanisten

Singapore krijgt 'Nederlandse' polder

IABR maakt projecten hoofdtentoonstelling bekend

Vier winnaars Call for Projects bekend

Het Nieuwe Instituut bouwt Yourtopia-paviljoen

Royal HaskoningDHV: Wateropgaven zijn vakoverstijgend

LOLA: ‘Dijk is belangrijkste uitvinding BV Nederland’

Luiten: ‘Water wordt steeds vaker omarmd'

‘Dijkverzwaring als aanjager stedelijke ontwikkeling’

Contract Schieblock minstens vijf jaar verlengd

Ovink: ‘Rebuild by Design is vooral cultureel proces’

De Urbanisten: Klimaat en leefbaarheid tegelijk aanpakken

Andere nieuwsberichten

De knik maakt het verschil in woontoren The Muse

Gisteren, 15:57

Een gesprek met Caro van de Venne, bureaupartner bij Barcode Architects, over de dit jaar in gebruik genomen woontoren in het Rotterdamse Wijnhavenkwartier.

Kantoorpand voor PGB gemoderniseerd door M+R interior architecture

Gisteren, 15:15

M+R interior architecture heeft een flexibele en gevarieerde werkomgeving gerealiseerd, met als blikvangers twee nieuwe, open trappen in de atria.

Volglazen kantoorgebouw met ferme luifels

Gisteren, 11:26

Langs de N272 bij Gemert is een nieuw kantoorgebouw voor Van Dijk Groep gerealiseerd naar ontwerp van Denkkamer.

Video: Hungry for Design

23 oktober, 2:42

In een videoserie in het kader van de Dutch Design Week maken topkoks een gerecht op basis van het werk van een bepaalde ontwerper en gaan de kok en designer met elkaar in gesprek.

Winnaars Dutch Design Awards 2020 bekend

Gisteren, 17:08

Onder de winnaars Forum Groningen van NL Architects, het programma Water As Leverage van de Rijksoverheid en een ontwerper die zijn gezichtsvermogen verloor.

Negentien gemeenten kunnen aan de slag met aardgasvrije wijken

Gisteren, 16:21

Het kabinet wil met het programma leren op welke wijze het aardgasvrij maken van wijken het beste kan worden ingericht en opgeschaald.

Bestuurders enthousiast over plan 'zonne-eilanden' in IJsselmeer

23 oktober, 1:33

Het opwekken van duurzame energie en het versterken van de beschermde natuur in het gebied rond Medemblik kunnen goed samengaan, staat in een rapport.

Ombudsman: betrek Groningers meer bij versterkingsoperatie huizen

23 oktober, 9:37

"Het is mijn huis en mijn leven; mijn geld, mijn verleden en toekomst zitten daarin, daar wil ik zelf zeggenschap over", vertelden Groningers tegen ombudsman Van Zutphen.

Branche: CO2-taks strop voor productie oer-Hollandse baksteen

22 oktober, 2:21

De heffing zal de behoefte aan bakstenen en dakpannen niet laten afnemen, maar het kleine aantal Nederlandse fabrikanten zal 'ernstig verzwakken', aldus de Vereniging Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek.