Kantongerecht / nieuw kantoor Bedaux de Brouwer Architecten

Kantongerecht / nieuw kantoor Bedaux de Brouwer Architecten, patio

Kantongerecht / nieuw kantoor Bedaux de Brouwer Architecten, doorsnede

Kantongerecht / nieuw kantoor Bedaux de Brouwer Architecten, isometrie

Kantongerecht / nieuw kantoor Bedaux de Brouwer Architecten, plattegrond kelder

Kantongerecht / nieuw kantoor Bedaux de Brouwer Architecten, plattegrond begane grond

Kantongerecht / nieuw kantoor Bedaux de Brouwer Architecten, plattegrond eerste verdieping

Kantongerecht / nieuw kantoor Bedaux de Brouwer Architecten, plattegrond tussenverdieping

Kantongerecht / nieuw kantoor Bedaux de Brouwer Architecten, plattegrond tweede verdieping

Kantongerecht / nieuw kantoor Bedaux de Brouwer Architecten, situatie

Een thuiskomen voor Bedaux de Brouwer Architecten

28 november 2023, 14:30

Na een periode van maar liefst 86 jaar werken en ontwerpen in een villa in de bossen bij Goirle is Bedaux de Brouwer Architecten afgelopen juli verhuisd naar het voormalig Kantongerecht aan het Stadhuisplein in Tilburg.

Net als de villa is ook dit een ontwerp van Jos. Bedaux, de oprichter van het bureau. Maar waar de oorspronkelijke woonvilla, ook na verschillende uitbreidingen en aanpassingen, zich kenmerkte door de oorspronkelijke, ruimtelijke karakteristiek van gangen en kleine kamers, is het Kantongerecht een veel stedelijker gebouw. Zo heeft het meerdere verdiepingen en is het georganiseerd rondom een royale, centrale trappenhal. Voor Bedaux de Brouwer bood het monument de kans om een lang gekoesterde wens om een nieuwe werksfeer te introduceren en zich op een centrale locatie in Tilburg te vestigen. Daarbij kon het bureau de visie op erfgoed en transformatie onder eigen regie in de praktijk brengen. De foto’s die René de Wit in opdracht van het bureau maakte, brengen de historische pracht en aanpassingen, tot zover, goed in beeld.

Bakermat
Een vaak ervaren nadeel van de ruimtelijke indeling van de villa was, volgen het bureau, de steeds lastiger relatie tot de interne, integrale werkpatronen. Door de jaren heen ontwikkelde zich in het bureau steeds meer een balans van ontwerpers en bouwkundigen, die veel meer gingen samenwerken. Deze interne kruisbestuiving en groeiende behoefte aan samenwerking stond op gespannen voet met de gefragmenteerde en organisch gegroeide werkomgeving van de villa in Goirle. Het voormalig Kantongerecht is van geheel andere orde en biedt daarmee de gewenste ruimte en maat. Het is een gebouw met karakter en overmaat waar het bureau kan werken en zich kan ontwikkelen volgens de al ingezette lijn. Er zijn zowel grotere werkvloeren als meer intieme werkplekken waar werknemers zich alleen of met klanten kunnen terugtrekken. Maar er is ook voldoende ruimte om maquettes, tekeningen en monsters uit te stallen. Zo komt het spelende en experimenterende element van ontwerpen, dat het bureau koestert, weer veel meer tot zijn recht. Dat die stap vooruit in de ontwikkeling kan plaatsvinden in een 'eigen' gebouw uit het verleden maakt het allemaal nog eens extra bijzonder.

Het Kantongerecht is zowel een gemeentelijk monument als een van de symbolen van naoorlogse bouwkunst in Nederland. Het gebouw was in de in de jaren '60 een belangrijk onderdeel van de rigoureuze, stedelijke vernieuwing van de Tilburgse binnenstad. Oude en verpauperde wijken rondom het Paleisraadhuis maakten plaats voor hoogstedelijke inbreiding en de auto kreeg een dominante rol in het straatbeeld. Naast nieuwe voorzieningen, zoals wonen, werken en winkelen, werden ook de belangrijke maatschappelijke en culturele instituten rondom het oude Paleisraadhuis gesitueerd. Naast de kerk, het gemeentehuis en de schouwburg hoorde hier ook een nieuw gerechtsgebouw toe.

Eenduidig
Het ontwerp van Jos. Bedaux is een autonoom en alzijdig volume. Het perceel is nagenoeg vierkant en de ruimtelijke opzet is ontworpen als een L-vorm rondom een grote patio aan de zuidoostzijde. Binnen de L-vorm is een ruimtelijke afwisseling aangebracht van hoog en laag, ruim en smal en licht en donker. Het gebouw is georganiseerd rondom een royale centrale trappenhal. Deze hal geeft op de eerste verdieping toegang tot de grote zittingszaal die qua maat en schaal een inpandige tegenhanger van de patio vormt. Aan de buitenzijde oogt het gebouw als een massief en eenduidig volume. Het gebouw is grotendeels bekleed met lichtgrijze Muschelkalksteen. De gevels zijn afwisselend gesloten of heel transparant, maar altijd dynamisch en ritmisch. Aan de zuidoostzijde, ter plaatse van de patio, ligt de natuursteen wat hoger, waardoor de bakstenen binnenwereld zichtbaar wordt. Dit metselwerk is verfraaid met een monumentaal bakstenen kunstwerk ontworpen door kunstenaar Luc van Hoek.

Steenachtig
In het interieur is het gebruik van steenachtige materialen doorgezet. De hoofdcirculatieruimtes zijn vormgegeven met dezelfde, gelige baksteen. Op de vloer ligt Noorse leisteen met daarop een raster van wit marmer. Op het plafond is wit akoestisch spuitwerk aangebracht. De aan de gangen en centrale hal grenzende kantoren zijn sober terwijl de grote zittingszaal juist een indrukwekkend en monumentaal karakter heeft. Dit dankzij de zwarte marmoleum vloer en het zwartgeverfde, houten lattenplafond. De ontwerpvisie van Jos. Bedaux zet zich voort tot in de kleinste details. Dat is zichtbaar in de zorgvuldig vormgegeven deurkrukken, balustrades, smeedwerk en lichtarmaturen. Voor het huidige bureau is dit een feest van herkenning omdat het aansluit bij de huidige praktijk van het ontwerpen vanuit een ruimtelijke context en met de kracht van eenvoud. Met minimalistische details, in combinatie met ambachtelijke materialen, worden veel ontwerpen verder verfijnd.

Meebewegen
Het 'nieuwe' kantoorgebouw van Bedaux de Brouwer is onderdeel van een grotere, stedelijke transformatie die in het omringende gebied is ingezet. Zo wordt de aanwezigheid van auto's teruggedrongen en ontstaat meer ruimte voor voetgangers en vergroening. Het gebouw ligt daardoor op termijn aan een nieuw ingericht en autoluw plein. Naast Bedaux de Brouwer gaat het gebouw ook plaats bieden aan andere bedrijven. Zo wordt een kruisbestuiving met andere disciplines beoogd. De centrale hal en de patio lenen zich bovendien goed voor collectief gebruik. Ook zal er gebruik gemaakt blijven worden van één hoofdentree. In de plint is verder horeca met een terras aan het plein én in de patio voorzien.

Bij de aanpassingen in het interieur vormde het oorspronkelijke ontwerp, het bestaande materialenpalet en de specifieke ruimtelijke toepassing daarvan het uitgangspunt. De ingrepen staan steeds in dienst van het originele monumentale en steenachtige karakter van het gebouw. Veel installaties, systeemplafonds en lichte scheidingswanden zijn verwijderd of op subtielere wijze geïntegreerd. Ook is het aantal installaties op het dak teruggebracht en is een duurzamer en vraag gestuurd koeling- en verwarmingssysteem toegevoegd. Waar mogelijk zijn wanden, vloeren en daken voorzien van extra isolatie. Alle verdere toevoegingen en aanpassingen vinden steeds plaats vanuit de filosofie van meebewegen en nooit contrasteren. De belangrijkste toevoegingen zijn (daarom) vormgegeven in hout dat mooi aansluit bij het bestaande palet van baksteen, beton en natuursteen. Zo is het nieuwe balkon in de grote zittingszaal, dat zorgt voor nieuwe visuele verbinding tussen de eerste en tweede verdieping, uitgevoerd in zwarte, houten latten die aansluiten bij het al aanwezige zwarte lattenplafond. Ook de akoestische wanden in de vergaderruimtes en de systeemplafonds zijn van hout dat afwisselend zwart of lichtgrijs gebeitst is.

Ontwikkeling
Bedaux de Brouwer heeft de tweede verdieping, de oude archiefvloer en de grote zittingszaal op de eerste verdieping betrokken. Deze verdiepingen zijn door een nieuwe, nauwkeurig geïntegreerde houten trap met elkaar verbonden. Op de tweede verdieping bevinden zich de vaste en flexibele werkplekken en op de tussenvloer is ruimte voor ontwerp en experiment. Hier bevinden zich de bibliotheek, (digitale) overlegruimtes, de materialen- en monsteropslag en de maquettewerkplaats. Verder heeft het bureau ervoor gekozen om het meubilair uit de villa niet te vervangen maar mee te verhuizen. Het past en functioneert wonderwel goed in de nieuwe context en staat daarmee misschien wel symbool voor het bureau zelf. Hoewel de aanpassingen aan en in het gebouw nog wel even zullen voortduren voelt Bedaux de Brouwer Architecten zich als een vis in bekend en vertrouwd water.

Trefwoorden

bedaux de brouwer architecten jos. bedaux tilburg kantongerecht

1	College Rotterdam stelt gebiedsambitiedocument Hart van Overschie vast vrijdag, 2 mei
2	MVRDV en Mecanoo bij finalisten in architectuurcompetitie voor ‘landmark’ woensdag, 7 mei
3	Tijdelijke remise Museumtramlijn Amsterdam met verrassende ornamentiek dinsdag, 6 mei
4	Evenwichtige woonomgeving op voormalig fabrieksterrein Van Besouw Goirle dinsdag, 6 mei
5	Cityförster en Atelier Gram ontwerpen woontoren met collectieve voorzieningen voor Tirana woensdag, 7 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Bedaux de Brouwer Architecten uitgeroepen tot Architect van het Jaar 2022

12 oktober 2022

Architectenweb organiseert Avond met Bedaux de Brouwer

10 mei 2023

Eerste editie van Tilburg Architectuurprijs gelanceerd

20 februari 2024

Bedaux de Brouwer Architecten ontwikkelt concept voor modulaire buurt

3 januari 2023

Renovatie en uitbreiding Singer Laren verkozen tot BNA Beste Gebouw van het Jaar

12 mei 2022

Tilburg University neemt uit hout opgetrokken Marga Klompé-gebouw in gebruik

4 maart 2024

Vernieuwd Singer Laren biedt heldere en samenhangende museumervaring

9 maart 2022

Nominaties NRP Gulden Feniks 2024 bekend

22 juli 2024

Bedaux de Brouwer: monografie met onverstoorbare architectuur

25 november 2021

Woonhuis Bedaux de Brouwer geïnspireerd op hooischuren en langgevelboerderijen Blaricum

21 oktober 2024

Evenwichtige woonomgeving op voormalig fabrieksterrein Van Besouw Goirle

6 mei

Elf lessen uit symposium rond ontwerpen in analogie met het bestaande

23 oktober 2023

Jacq. de Brouwer ontvangt koninklijke onderscheiding

15 januari

Toon alles

Gerelateerde video's

Avond met Bedaux de Brouwer

Andere nieuwsberichten

Video: het MIX-paviljoen in zijn groene omgeving

Gisteren, 15:24

Het omliggende landschap maakte integraal deel uit van het ontwerp, dat MIX architectuur voor zijn kantoor maakte. Na een paar jaar begint dat landschap te groeien en bloeien; Stijn Poelstra legde het paviljoen met landschap vast in een video.

De Hemelse Tuin van Studio Valkenier is een veelzijdige stadslandbouwboerderij

Gisteren, 13:41

In Amsterdam-Oost heeft Studio Valkenier een voormalige kinderboerderij getransformeerd tot een educatieve, duurzame en inclusieve stadslandbouwboerderij voor iedereen : De Hemelse Tuin.

Gevel Sombra-paviljoen door MVRDV beweegt mee met de zon

Gisteren, 10:51

Op de tentoonstelling Time Space Existence in Venetië opent zaterdag het Sombra-paviljoen. De gevel van het door MVRDV ontworpen paviljoen beweegt mee met de zon; de panelen openen of sluiten zich afhankelijk van de stand van het hemellichaam.

Het Nederlands paviljoen in Venetië als inclusieve sportbar

Gisteren, 10:16

Hoe kan architectuur sociale normen uitdagen en ruimten creëren voor nieuwe vormen van samenleven? Dat is de vraag die het Nieuwe Instituut stelt met ‘Sidelined: A Space to Rethink Togetherness’, de inzending voor de Architectuurbiënnale in Venetië.

Woningcorporaties dreigen met juridische stappen om kabinet aan afspraken te houden

Gisteren, 16:20

Het bevriezen van de huren van sociale huurwoningen heeft grote gevolgen juist voor woningzoekenden en huurders, stelt vereniging voor woningcorporaties Aedes.

Kamernet: studentenkamer is ruim zes procent duurder dan vorig jaar

Gisteren, 12:27

Amsterdam is de duurste studentenstad om in te wonen.

Herstel ‘onveilige’ vloer waterschapskantoor kost ruim tien miljoen

Gisteren, 11:24

Het Waterschap Rijn en IJssel heeft besloten alle vloeren van het hoofdkantoor in Doetinchem te renoveren, omdat ze onveilig zouden zijn.

Nationale Parken: kabinet laat ons vallen met schrappen financiering

7 mei, 4:18

De Nationale Parken vinden dat het kabinet “alle grenzen van redelijkheid en fatsoen overschrijdt” door de financiële bijdrage vrijwel volledig in te trekken.

Aedes: zo’n 140 corporaties schrappen investeringen

6 mei, 4:59

Meer dan de helft van de woningcorporaties moet een deel van de investeringen schrappen als gevolg van de huurbevriezing die het kabinet heeft aangekondigd. Dat verwacht corporatiekoepel Aedes.