Postel: 'Een stapeling van drie gebouwtypen'

2 oktober 2014, 16:07

De gebruikersgroepen betrekken eind deze week het nieuwe Stadskantoor Utrecht. Het gebouw, ontworpen door Dirk Jan Postel van Kraaijvanger met Christian Müller, is vanaf 7 oktober open voor publiek. Architectenweb wandelde met de architect door het gebouw.

door Robert Muis

Het Stadskantoor staat op een spannende, maar complexe locatie, vertelt Dirk Jan Postel, partner bij Kraaijvanger. Aan de Jaarbeurszijde van Utrecht Centraal verrijst het witte Stadskantoor naast en deels boven de nieuwe stationshal (Benthem Crouwel Architecten). Zowel stationshal als stadskantoor dienden toegankelijk te worden gemaakt vanaf een plateau boven de sporen. Bovendien is op maaiveldniveau nog een vervoersknoop van bus- en sneltramverbindingen gepland.

Boven de stationshal
Drie bouwlagen, bestemd voor parkeren en technische voorzieningen, vormen een podium waarop de stationshal en het Stadskantoor staan. Op dit publieke niveau, 7,5 meter boven het maaiveld, ligt de entree tot het stadskantoor aan een centrumboulevard. De boulevard loopt langs de nieuwe stationshal en verbindt de gebieden aan beide zijden van de sporen.

Het Stadskantoor, zo legt Postel uit, is een stapeling van drie gebouwtypen. Vanaf het plateau vormen de eerste vijf lagen de publiekshal en -vloeren, dan volgt het omlopende, rechthoekige bouwdeel dat boven de stationshal oversteekt en daarop verrijzen twee torens. Constructief gaat de opzet uit van weinig steunpunten met grote krachten. Het overstekende deel - met daarop de zuidertoren - draagt af op slechts drie punten en lijkt vanuit bepaalde gezichtshoeken boven de stationshal te zweven.

Zichtlijnen
De contouren van het Stadskantoor volgen de complete bouwenvelop. Daarin zijn op verschillende plaatsen uitsneden gemaakt in de vorm van vides en binnentuinen. Daarmee zorgt Kraaijvanger voor variatie en optimale lichtinval in het interieur. De publieke functies zijn gesitueerd op de eerste vijf niveaus rond een grote, ruimtelijke vide.

De verdiepingen liggen niet recht boven elkaar, maar vertonen verspringingen. Er ontstaat een visuele verbinding tussen de hal en de vloeren; "Het gebouw opent zich voor het publiek", zegt Postel, "Wat bijvoorbeeld wenselijk is omdat de gemeente zich toegankelijk en transparant wil opstellen."

De centrale hal vangt rijkelijk daglicht door het glazen dak. De hal heeft tevens een vier verdiepingen hoge vliesgevel, die via de centrumboulevard en de glazen wand van de stationshal een visuele verbinding creëert tussen het Stadskantoor en het station. "We zagen in de maquettes al dat dit verband zou ontstaan; daarom hebben we de glazen gevel zo transparant mogelijk gehouden." Constructief is om die reden gekozen voor een bolle gevel, die de drukzone vormt; de straalconstructie erachter kan daardoor veel slanker blijven.

Verschil in plattegronden
De verdiepingen met publieke functies zijn via verschillende routes verbonden. Een grote stenen trap voert vanaf de begane grond naar de eerste verdieping; verder zijn er twee roltrappenhuizen en een liftgroep. Meest spectaculair is een lange roltrap - "De langste die we konden krijgen", zegt Postel - die over drie verdiepingen voert naar de zesde etage. Deze verdieping is de eerste (van zes lagen) die beide torens verbindt.

Drie verdiepingen (6, 11 en 21) zijn ingericht op verschillende vormen van ontmoeting (restaurant, representatieve ruimtes voor bijvoorbeeld ontvangsten en recepties, en dergelijke) en hebben een merkbaar grotere hoogte. De overige verdiepingen zijn ingericht als kantoren. Koninklijke Ahrend heeft speciaal voor de gemeente meubilair op maatwerk gemaakt om aan alle eisen van het moderne werkconcept te voldoen.

Door de verschillende daglichtuitsneden is er grote variatie in plattegronden en indelingsmogelijkheden van de vloeren. Nu al zijn bijvoorbeeld in de zones voor ontspanning verschillende sferen herkenbaar.

Gevarieerde gevel
Als een baken rijst het Stadskantoor Utrecht boven het station uit, opvallend door zijn grootte maar ook de witte gevel. De façade bestaat uit lichtgewicht composietpanelen, waarbij elk paneel is gemaakt door de kunststof in een keer in een mal te trekken. Daardoor zijn de panelen naadloos, wat de architect wenste vanuit zowel esthetisch als duurzaam oogpunt.

Alle gewenste functionaliteiten, zoals brandwerendheid en warmte-isolatie, zijn daarbij direct in het paneel verwerkt. Een consequentie is dat de panelen niet doorboord mogen worden. De gevel behaalt een warmte-isolatiewaarde van Rc 11. Door een anti-vervuilingscoating moeten de panelen in elk geval de komende decennia wit blijven.

Duidelijk zichtbaar in de gevel is de constructie; het stabiliteitsverband tekent zich af in de gevormde panelen. Kraaijvanger heeft geen standaardkruisverbanden willen toepassen, maar heeft gekozen voor 'intuïtief-constructieve' verbanden, wat bijdraagt aan een gevarieerd gevelbeeld.

Trefwoorden

utrecht stadskantoor utrecht stationsgebied utrecht kraaijvanger publiek gebouw

1	Plan voor nieuwe buurt op plek hoofdkantoor ABN AMRO op de Zuidas vrijdag, 10 oktober
2	Flat Amsterdam-Noord 'aangekopt' met 53 seniorenwoningen donderdag, 9 oktober
3	‘Alexander Straub zet grote groep vakgenoten weg als niet-relevant’ vrijdag, 10 oktober
4	bureau SLA ontdekt, transformeert en gebruikt rijksmonumentale werkplaats donderdag, 9 oktober
5	Duitsland slokt Nederlandse bouwkracht op maandag, 13 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

Martin van Kessel geeft stokje K-support door aan Erwin Spuybroek

15 november 2018

Dirk Jan Postel teruggetreden uit directie Kraaijvanger Architects

7 april 2022

Helmond kiest team Kraaijvanger Architects en abcnova voor Huis voor de Stad

17 september 2019

Twee nieuwe associate partners voor Kraaijvanger

16 januari 2019

Utrechtse singel is weer rond

14 september 2020

Project Spark op Smakkelaarsveld in Utrecht kan definitief starten

4 december 2024

Laagdrempelige politiepost in stadhuis Maassluis

1 februari 2018

Utrecht krijgt WTC aan Jaarbeursplein

24 maart 2015

OV-terminal Utrecht Centraal officieel geopend

7 december 2016

Bouw OV-terminal Utrecht Centraal gestart

21 januari 2011

Bouw stadskantoor Utrecht van start

15 april 2011

Kraaijvanger ontwerpt Stadskantoor Utrecht

13 september 2006

Stadhuis en stadskantoor Vlaardingen geopend

10 juli 2014

Voorlopig grootste stalling Utrecht geopend

26 mei 2014

Koning opent muziekcentrum TivoliVredenburg

2 juli 2014

cepezed presenteert masterplan Jaarbeurs

2 mei 2016

Bouw WTC Utrecht officieel van start gegaan

30 juni 2016

Eerste selectie ‘Healthy Urban Quarter’ Utrecht bekend

22 februari 2017

Kraaijvanger ontwerpt school en mfc Moskou

2 juli 2015

Negentig meter hoge woontoren op Van Sijpesteijnkade

15 juli 2016

Kantoorconcepten gepresenteerd als 'verhaal'

26 augustus 2015

Expositie over historie Utrechts stationsgebied

6 september 2016

Zecc maakt wand van gebroken stoeptegels

4 maart 2015

Slapen in hotel om bouwherrie Utrecht CS

6 februari 2015

Overeenkomst voor 'microcity' bij Utrecht Centraal

25 november 2015

MoederscheimMoonen ontwerpt gebouw naast Utrecht CS

21 november 2014

Arcadis en Fokkema renoveren NS-kantoor Utrecht

11 oktober 2016

Noordkant stationshal Utrecht Centraal opent

30 juli 2015

Definitief ontwerp Het Paviljoen gepresenteerd

24 maart 2016

Architectenweb houdt Het Grote Interieurcongres

21 oktober 2014

WTC Utrecht officieel geopend

14 september 2018

Verbouwd stadhuis Utrecht officieel heropend

14 mei 2019

Central Park-toren Utrecht klaar voor ingebruikname

21 oktober 2021

Toon alles

Andere nieuwsberichten

David Chipperfield landt in Antwerps Nieuw Zuid

Vandaag, 16:04

Het duurzame kantoorproject Orchard van David Chipperfield Architects is de meest recente toevoeging aan de ontwikkeling van de wijk Nieuw Zuid aan de Antwerpse Schelde.

Daan Zandbelt wordt nieuwe Spoorbouwmeester

Vandaag, 14:31

Per 1 januari volgt hij Marianne Loof op in die rol. Zandbelt is partner bij architectenbureau De Zwarte Hond en was van 2016 tot 2020 Rijksadviseur Stad en Infrastructuur.

Kantoorgebouw door Arthur Staal aan de Schinkel gerenoveerd en uitgebreid

Vandaag, 11:58

Het bestaande gebouw is naar ontwerp van Office Winhov zoveel mogelijk gerestaureerd, nieuwe toevoegingen zijn zichtbaar gemaakt door hedendaagse materialen en proporties.

Architect@Work strijkt 30 en 31 oktober neer in De Kromhouthal in Amsterdam

Vandaag, 10:00

Op donderdag 30 en vrijdag 31 oktober 2025 vindt Architect@Work plaats in De Kromhouthal in Amsterdam-Noord. Het wordt de tweede editie van het event in de metropoolregio Amsterdam en Architectenweb organiseert er weer een sprekersprogramma.

Afaina de Jong wint Amsterdamprijs voor de Kunst 2025

Vandaag, 15:19

De architect en oprichter van Afarai won de belangrijkste kunstprijs van de hoofdstad in de categorie Bewezen Kwaliteit.

Pararius: huurmarkt zit op slot, huren stijgen verder

Vandaag, 10:49

De vrije sector huurmarkt zit nog altijd ‘compleet op slot’, meldt woningplatform Pararius op basis van cijfers over het derde kwartaal.

PBL: Ook nieuw plan voor circulaire economie is niet genoeg

Gisteren, 14:42

In de nieuwe versie van het zogeheten Nationaal Programma Circulaire Economie staan ‘vooral veel intenties en plannen’, schrijft het planbureau.

Bossen en bodems in zwaar weer, klimaatraad maakt zich zorgen

Gisteren, 10:24

De klimaatverandering versnelt en de biodiversiteit gaat hard achteruit, terwijl er volgens de WKR steeds meer van de bossen en bodems wordt gevraagd.