Café of restaurant in de plint? Houd in het ontwerp rekening met eisen rond geluid en vooral rond muziek

24 april, 9:00

Woongebouwen met cafés of restaurants in de plint: in stedelijke gebieden zien we ze steeds meer. Maar bij het ontwerp van deze woongebouwen wordt niet altijd voldoende rekening gehouden met het geluid dat de functies in de plint genereren, waarschuwt akoestisch adviseur Kaj Tyszka van LPB|SIGHT. Het is voor alle partijen plezieriger, beter en goedkoper om van tevoren de juiste voorzieningen te treffen dan achteraf aanpassingen te moeten doorvoeren.

Tekst: Kaj Tyszka

In een grote Nederlandse stad werd een paar jaar geleden een studentencomplex opgeleverd. Naast een honderdtal appartementen was er in de commerciële plint ruimte voor een kroeg: een mooie kans voor een enthousiaste horeca-uitbater. Helaas stond na een aantal weken handhaving op de stoep vanwege klachten van bewoners over de hoorbaarheid van muziekgeluid. Uit het vervolgonderzoek kwamen dermate kostbare geluidmaatregelen naar voren, dat de horeca-uitbater voor de keuze kwam te staan: een zeer kostbaar pakket met maatregelen uitvoeren – waarna het nog steeds niet mogelijk zou zijn om het café zoals gewenst te exploiteren – of vertrekken.

Helaas ziet Kaj Tyszka we dergelijke situaties vaker langskomen. Woongebouwen met cafés of restaurants in de plint zijn populair: ze dragen bij aan de levendigheid van de buurt en vormen een mooie overgang tussen de openbare ruimtes en de woningen. Maar tijdens de ontwerpfase wordt niet altijd goed nagedacht over de invulling van de bedrijfsvoering in de commerciële plint. Dat, terwijl verschillende bedrijfsvoeringen – zoals restaurants of cafés – andere geluidniveaus met zich meebrengen en daarom andere bouwkundige voorzieningen vragen.

Strenge beoordeling van muziekgeluid
De geluidsregels voor bedrijven in Nederland zijn sinds 1 januari 2024 opgenomen in het omgevingsplan van de gemeente. Hierin staan de grenswaarden voor geluid op de gevels van gebouwen met een geluidsgevoelige bestemming, zoals scholen, kinderdagverblijven, woningen en ziekenhuizen. Is er sprake van een woongebouw met commerciële plint en aangrenzende woningen? Dan heb je ook te maken met de grenswaarden voor in- of aanpandige woningen. Het geluid moet in dat geval bepaald worden volgens meet- en rekenmethode geluid industrie, omschreven in de Omgevingsregeling.

Normaal wordt bij geluidsberekeningen voor elke geluidbron die onderdeel is van de bedrijfssituatie, een bedrijfsduurcorrectie Cb toegepast. De Cb is een correctie voor het percentage van de tijd dat een geluidsbron niet in bedrijf is. Dit wordt verrekend per beoordelingsperiode (dag, avond of nacht). Het geluid wordt als het ware ‘uitgesmeerd’ over de periode. In de avond- en nachtperiode gelden daarbij respectievelijk 5 en 10 dB strengere eisen dan in de dagperiode.

Daarnaast mag de Cb volgens de Omgevingsregeling niet worden toegepast voor muziek. Dit betekent kort gezegd dat het niet uitmaakt of het afspelen van muziek een uur duurt of de hele middag. Naast het achterwege laten van de Cb wordt bij duidelijk herkenbaar muziekgeluid bij de ontvanger het geluid van een inrichting 10 dB strenger beoordeeld. Er is geen objectief criterium voor wat herkenbaar muziekgeluid is: dit wordt beoordeeld door het bevoegd gezag.

Geluid per etmaal
Naast het geluidsniveau is ook het spectrum (de samenstelling van het geluid) van belang. In laagfrequent geluid (de bastonen) zit veel meer energie dan in hoogfrequent geluid. Om het geluid in dit deel van het frequentiespectrum te isoleren, zijn al snel zware maatregelen nodig. Muziek met relatief veel bassen moet dan ook anders beoordeeld worden en vraagt om andere maatregelen dan achtergrondmuziek in een restaurant.

Naast het geluidsniveau en het muziekgeluidsspectrum spelen ook openingstijden een rol. Binnen een etmaalperiode zijn er namelijk andere grenswaarden gedefinieerd. Zo is de toelaatbare geluidsbelasting op de gevel of het toelaatbare geluidsniveau in een ruimte van een in- of aanpandige woning ‘s nachts 10 dB minder dan overdag, dus de eis is 10 dB strenger.

De regels voor muziekgeluid zijn dus een stuk strenger dan voor ander geluid dat bij de bedrijfssituatie van een bedrijf hoort. Dat is ook niet gek. Muziek kan – zelfs bij hele lage geluidniveaus – bij de ontvanger al herkenbaar zijn, onder andere door het ritme en de bas. Dit wordt door mensen als extra hinderlijk ervaren; je kunt er letterlijk van wakker liggen. Het is daarom belangrijk om van tevoren na te denken over het geluidniveau en het bijbehorende geluidspectrum dat past bij de geprojecteerde bedrijfsvoering in de plint. Over het algemeen geldt: wie iets met muziek doet, kan er eigenlijk altijd van uitgaan dat het in de bovenliggende woningen hoorbaar is en moet dus rekening houden met extra voorzieningen.

Vier typen bedrijfsvoering
De wet- en regelgeving rondom muziekgeluid maakt duidelijk dat je goed moet nadenken over de functie van je gebouw. Om ontwerpende partijen hierbij te helpen, onderscheiden we grofweg vier typen bedrijfsvoeringen, elk met een maximaal geluidniveau en bijbehorende benodigde voorzieningen. We zetten ze op een rij:

Eetcafé met achtergrondmuziek

Alleen overdag (tot 19.00 uur) geopend.
Maximaal geluidsniveau: tot 75 dB(A) in de ruimte.
Zeer lichte bouwkundige voorzieningen: Geluidsisolerend plafond, steenachtige gevel, liefst zo min mogelijk glas.

Bruin café met muziek

Overdag en ’s avonds (tot 23.00 uur) geopend.
Maximaal geluidsniveau: tot 85 dB(A) in de ruimte.
Lichte bouwkundige voorzieningen: weinig tot geen glas in de gevel, lichte voorzetconstructie voor de gevel, geluidsisolerend plafond, toegangssluis bij toegangsdeur.

Jongerencafé met dancemuziek

’s Avonds (tot 23.00 uur) geopend
Maximaal geluidsniveau: tot 95 dB(A) in de ruimte.
Medium bouwkundige voorzieningen: geen glas in de gevel, maatwerk ventilatieconcept, zware voorzetconstructies voor de gevel, zwaar geluidsisolerend plafond, geen doorvoeringen (schachten, ventilatie, enzovoort) in de scheidingsconstructies.

Café met dj en dance/housemuziek

’s Avonds en ’s nachts (tussen 23.00 en 07.00 uur) geopend.
Maximaal geluidsniveau: tot 105 dB(A) in de ruimte.
Zware bouwkundige voorzieningen: zeer zware doos-in-doos-constructies aangebracht op zware bouwkundige scheidingsconstructies.

Geluidsoverdracht naar in- en aanpandige woningen
De geluidsoverdracht naar in- of aanpandige woningen is een belangrijke overweging bij het ontwerpen en exploiteren van horecabedrijven. Deze geluidsoverdracht kan op verschillende manieren plaatsvinden: directe overdracht door materialen/constructies heen, indirecte (of flankerende) overdracht via constructies, of omloopgeluid via openingen.

De aanwezigheid van een in- of aanpandige woning kan beperkend zijn voor de maximaal te realiseren geluidisolatie en daarmee het toelaatbare muziekgeluid binnen een horecabedrijf. Dit komt door de indirecte, of flankerende overdracht. Zo houdt een goed geluidsisolerende plafond- of wandconstructie een deel van het geluid tegen, maar niet alles. Een deel van het geluid zal nog steeds in de basisconstructies van het pand terechtkomen. Via deze basisconstructies zoals de vloeren, bouwmuren, gevels, enzovoort, vindt het geluid zijn weg naar de woning.

Komt er geluid in de horecaruimte voor dat minder is of gelijk staat aan een geluidniveau van 70 dB(A)? Dan zijn er geen extra geluidsmaatregelen nodig. Dit is bijvoorbeeld zo bij restaurants of eetcafés zonder dj of optredens en waar achtergrondmuziek ten gehore wordt gebracht. Maar in horeca-inrichtingen waar muziek wordt geproduceerd treden al gauw geluidniveaus op die de 70 dB(A) overschrijden. Denk bijvoorbeeld aan een druk (jongeren)café. Daarom is het goed om in het kader van verhuurbaarheid van een commerciële ruimte voldoende vrije ruimte/hoogte aan te houden in het ontwerp, zodat een toekomstige huurder de mogelijkheid houdt om extra geluidsmaatregelen te voorzien – mocht dat nodig zijn.

Daarnaast wordt voor de verhuur van de ruimten geadviseerd om toekomstige huurders in een verhuurovereenkomst attent te maken op de geluidsvoorwaarden. Hierin kunnen dan ook private eisen worden opgenomen over bijvoorbeeld geluidsisolatiewaarden of over het gebruik van de ruimten, zodat tussen huurders onderling ook geen geluidsklacht ontstaat. Tussen huurders onderling geldt namelijk wettelijk geen geluidseis.

Beter voorkomen dan genezen
Vaak wordt gedacht: eventuele geluidoverlast los ik achteraf wel op. Maar dat is bouwkundig ingrijpender en ook veel duurder dan het vooraf voorkomen. Het achteraf moeten oplossen is ook voor alle partijen vervelend: voor de omwonenden, voor de horeca-uitbater en voor de projectontwikkelaar. Het is veel beter om met de juiste adviseurs tijdens de ontwerpfase goed na te denken over het geluid

Kaj Tyszka is adviseur bouwakoestiek bij advies- en ingenieursbureau LBP|SIGHT.

Trefwoorden

muziek restaurant horecageluid café kaj tyszka lbp|sight horeca geluid

1	Realisatie omvangrijk houten gebouw van Nudus voor Havenbedrijf Rotterdam stap dichterbij woensdag, 20 november
2	Een houten villa genesteld in het bos donderdag, 21 november
3	Museum Kruithuis ’s-Hertogenbosch officieel geopend na zorgvuldige transformatie dinsdag, 19 november
4	Sereen toevluchtsoord hoog boven de stedelijke drukte woensdag, 20 november
5	Team onder leiding van KAAN Architecten ontwerpt geavanceerd onderzoeksgebouw in Lausanne maandag, 18 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Metamorfose naar een bioscoop met brasserie door Studio Modijefsky

19 februari

The Harbour Club is een icoon op Cruquiuseiland

5 april 2022

Een horecagelegenheid met een restaurant per dagdeel

28 november 2022

Studio Modijefsky ontwerpt rijk interieur voor café-restaurant Polly Goudvisch

2 juni 2023

Restaurants en café's gaan volgens ABN AMRO moeilijke tijd tegemoet

15 november 2022

Aantal koffie- en lunchzaken met ruim kwart gestegen sinds 2017

19 augustus 2022

Restaurant Capital Kitchen prikkelt alle zintuigen

17 augustus 2022

'Lifestyle-hotel' The Den in Den Bosch met bar-restaurant op hoogte

9 augustus 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Documentaire: architect Lyongo Juliana op zoek naar hedendaagse Caribische architectuur

44 minuten geleden

De documentaire Kombiná volgt architect Lyongo Juliana, die al 25 jaar werkt in het Caribische deel van Nederland. Op donderdag 23 januari 2025 wordt de film vertoond in Pathé de Munt, Amsterdam.

Bouw EDGE Coolsingel in Rotterdam officieel gestart

1 uur geleden

Het ontwerp van Nudus verwijst naar een kleiner kantoorgebouw dat oorspronkelijk op die plek stond; dat was ontworpen door J.J.P Oud en later door Wim Quist vernieuwd.

Charlotte Dahmen en Marlene Kossmann winnen Euregionale Prijs voor Architectuur

2 uur geleden

Charlotte Dahmen en Marlene Kossmann (RWTH Aachen) hebben de 34e editie van de Euregionale Prijs voor Architectuur gewonnen. Ze krijgen de eerste prijs uitgereikt voor hun afstudeerproject 'Wo Wir Alt Werden'.

Team V maakt ontwerp voor renovatie en uitbreiding Hout- en Meubileringscollege Amsterdam

2 uur geleden

Het bestaande gebouw aan de Arlandaweg in Sloterdijk wordt uitgebreid met een grotendeels uit hout opgetrokken nieuwbouw. Een nieuw atrium in het huidige gebouw gaat beide bouwdelen met elkaar verbinden.

Coalitiepartijen willen nieuw onderzoek naar Lelylijn

3 uur geleden

Coalitiepartijen VVD, NSC en BBB willen een nieuw onderzoek dat de Lelylijn koppelt aan de inrichting van Nederland op de lange termijn en de bouw van nieuwe woningen.

Onderzoek: overwaarde koopwoning klimt tot gemiddeld 220.000 euro

Vandaag, 09:35

De gemiddelde overwaarde op een koopwoning in Nederland is verder gestegen door de aanhoudende stijging van de huizenprijzen. Dit zou blijken uit berekeningen van marktonderzoeker Calcasa.