Experts in brief aan Kamerleden: maak optoppen juridisch makkelijker
14 maart, 15:00
In een brief aan Kamerleden dringen juridische en bouwexperts aan op versoepeling van de wetgeving voor optopprojecten. Het toevoegen van woningen op daken van bestaande appartementencomplexen is volgens hen namelijk een snelle manier om tienduizenden woningen te realiseren.
Optoppen heeft meerdere voordelen, zo betogen de experts in hun brief aan de Kamerleden. Het toevoegen van extra bouwlagen op bestaande appartementsgebouwen is een snelle manier om aan de grote vraag naar woningen tegemoet te komen. Daarbij wordt bestaande bouwgrond voorzieningen en infrastructuur als het ware hergebruikt, wat minder financiële investeringen vraagt dan het realiseren van een nieuwbouwwijk.
Ook voorkomt optoppen het volbouwen van gebieden waar bouwen ongewenst is en verlicht het de druk op groene gebieden. Verder stimuleert de noodzaak van lichte constructies het biobased, wat weer bijdraagt aan de opslag van CO2. Tot slot, aldus de experts, kan de opbrengst van de nieuwe woningen worden aangewend voor verduurzaming van de onderliggende woningen en het wegwerken van achterstallig onderhoud.
Belemmerende wet- en regelgeving
De briefschrijvers wijzen dat het stimuleren van optoppen één van de initiatieven is, die Hugo de Jonge, demissionair minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, heeft ontplooid. De focus van de politieke initiatieven ligt echter vooral op woningcorporaties, stellen ze. Appartementencomplexen met Verenigingen van Eigenaars (VvE’s) hebben vooralsnog weinig aandacht gekregen, terwijl die volgens CBS-gegevens uit 2023 samen 1.438.570 woningen vertegenwoordigen.
Daar zien de experts een kans voor een snelle uitbreiding van de woningvoorraad via optoppen; er is echter “één structurele en belemmerende factor die deze potentie dwarsboomt.” Zo moet minimaal vier vijfde van de VvE-leden met een wijziging van de bestaande bouw – dus ook een optopproject – instemmen. In de praktijk blijkt het veelal een langdurig en tijdrovend proces en in het ergste geval een onhaalbaar project.
“Met de beperkte aanpassing van enkele wetsartikelen zou de drempel kunnen worden verlaagd naar bijvoorbeeld twee derde (van het aantal uitgebrachte stemmen, red.)”, aldus de experts in de brief. De brief hebben zij naar alle Tweede Kamerfracties gestuurd.
Biobased optoppen
De brief is ondertekend door Rueben Kieffer, oprichter en CEO van Boom (specialist in hout- en biobased bouw) en advocaat Benjamin den Butter (specialist appartementsrecht). Zij voeren een team aan, dat het potentieel van optoppen voor met name VvE’s onderzoekt. Deze groep experts maakt samen met andere expert-teams deel uit van het netwerk Biobased Optoppen.
De verschillende teams omvatten bijvoorbeeld juristen, technici, adviseurs, mensen uit bouwondernemingen, onderwijs en corporaties. Het netwerk is ontstaan vanuit interesse bij de provincie Zuid-Holland in grootschalige toepassing van biobased optoppen middels samenwerking tussen publieke en private partijen.
Uit het team van Kieffer en Den Butter kwam de analyse dat het appartementsrecht een knelpunt is, waarvoor een wetswijziging nodig is, zoals die in de gestuurde brief wordt voorgesteld. Een ander knelpunt dat het team probeert aan te pakken is de financiering van optoppingen.
Het potentieel van optoppen is niet alleen groot in Zuid-Holland, zegt Kieffer. Ook in provincies als Noord-Holland, Utrecht en Noord-Brabant kan het bijdragen aan het oplossen van de toenemende vraag naar woonruimte, zonder gebruik te maken van groengebieden of onwenselijke locaties.