Maquette

Conceptueel model

Vergroting diversiteit

Publieke buitenruimte

Ontsluiting

Axonometrie begane grond

Axonometrie eerste verdieping

Winnend plan van Civic Architects, BC architects en AWB voor cultuurcentrum Brussel

14 september 2021, 12:13

Een team van Civic Architects, BC architects en Architecture Workroom Brussels is geselecteerd voor de transformatie van een industrieel gebouwenensemble in de Brusselse Kanaalzone tot cultureel productiecentrum. De winnende visie gaat uit van de aanwezige kwaliteiten om een publiek en laagdrempelig toegankelijk cultuurcomplex te realiseren; de benadering is daarbij zoveel mogelijk circulair en adaptief.

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest schreef in oktober 2020 een Europese aanbesteding uit voor de herontwikkeling van een industrieel gebouwencomplex aan de Manchesterstraat, aan de rand van de wijk Molenbeek. Het complex moet onderdak gaan bieden aan een artistiek, cultureel en creatief productiecentrum.

Een team van Civic Architects en BC architects maakte het winnende plan voor de transformatie en uitbreiding van het complex, dat bestaat uit een aantal historische industriële gebouwen rond twee binnenplaatsen. Het programma omvat onder andere een zaal voor podiumkunsten en evenementen, productie- en kunstateliers en artist-in-residence-woningen. Voorts komen er maatschappelijke voorzieningen en publieke binnen- en buitenruimten, waaronder een openbare lobby en een dakterras. De opgave betreft een totale oppervlakte van 12.529 m² BVO.

Divers complex
De historische gebouwen zijn al in gebruik bij de organisaties Recyclart en Decoratelier voor diverse culturele en sociale initiatieven. Volgens de architecten versterkt hun plan de bestaande kwaliteiten van het gebouwencomplex, onthult het verborgen eigenschappen en vult het plan aan wat nog ontbreekt aan het ensemble.

Door elementen toe te voegen vergroten de architecten de diversiteit die het complex al van zichzelf bezit. Op die manier creëren ze een “stedelijke biotoop” met een afwisseling van “open en besloten, groene en stenige, grote en kleine, hoge en lage” plekken. Gebouwen worden gerestaureerd, maar met behoud van de karakteristieke erfgoedkwaliteiten.

Nieuwe mogelijkheden
De publieke buitenruimten spelen een belangrijke rol in de verwezenlijking van een afwisselende stedelijke omgeving, leggen de architecten uit. De twee binnenpleinen gaan fungeren als plekken voor experiment en productie. Het plan voegt opgetilde groene buitenruimten toe in de vorm van een grote daktuin en een stadsbalkon aan de straatzijde.

De bestaande en de nieuwe gebouwen bieden verschillende ruimtelijke condities voor de diverse activiteiten. Een nieuwe ontsluitingsstructuur, die zich door het ensemble weeft, draagt bij aan nieuwe mogelijkheden voor de bestaande bebouwing en geeft tevens de ruimten achter op het terrein een adres aan de straat.

Ook wordt het industriële erfgoed zichtbaar aan de straat, doordat de architecten de nieuwe plint laag houden. Deze plint is de membraan die de locatie publiek toegankelijk maakt, de structuur die medieert tussen straat en binnenpleinen, zo leggen de architecten uit. Het oude machinegebouw wordt een baken van de locatie, zichtbaar vanaf de overzijde van het Kanaal.

Hergebruik en flexibiliteit
Het plan benadert bovendien het gehele complex als een materialenbank, zeggen Civic Architects en BC architects. Van gebouwdelen die moeten worden gesloopt, worden de bakstenen zorgvuldig teruggewonnen voor hergebruik in de nieuwbouw.

De nieuwe ontsluitingsstructuur werkt in de vorm van een wintertuin tegelijkertijd als een passieve klimaatmachine, aldus de architecten. Ze zorgt voor ventilatie en warmteopwekking, zodat het gebruik van installaties zoveel mogelijk kan worden beperkt.

De architecten benadrukken dat de visie geen gesloten plan maar “een flexibele drager” is. Het open ontwerp wordt in de komende maanden met de gebruikers en de omgeving ingevuld; ook daarna blijft het ontwerp flexibiliteit bieden. Het Productiecentrum zien de architecten als een plek die met de tijd en in het gebruik gecreëerd wordt, “die nooit af is maar altijd in wording”.

Samenwerking
Naast Civic Architects en BC architects als architecten van het plan, is de visie tot stand gekomen in samenwerking met Atelier Arne Deruyter (landschapsarchitectuur) en Callebaut Architecten (expertise restauratie en erfgoed). Voorts waren voor advies betrokken BAS (stabiliteitsstudies), Cenergie (speciale technieken en EPB) en Abesco (coördinatie veiligheid en gezondheid).

Trefwoorden

brussel transformatie industrieel erfgoed civic architects belgië cultuurcomplex architecture workroom brussels bc architects & studies

1	Eerste grootschalige houten woongebouw van Rotterdam opgeleverd dinsdag, 13 mei
2	Office Winhov en Office Haratori herinterpreteren wederopbouw in ontwerp woontoren Opportuna woensdag, 14 mei
3	Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML vrijdag, 16 mei
4	Fenix, kunstmuseum over migratie, opent zijn deuren donderdag, 15 mei
5	Parametrisch ontworpen lattengevel golft rond Wolder Huus voor Sport en Cultuur maandag, 12 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Ontwerp voor opvangcentrum drugsgebruikers in Brusselse kanaalzone onthuld

13 oktober 2021

Civic maakt geslaagde verbinding van historie met heden in Schoenenkwartier

12 juli 2022

Nautisch baken voor Buiksloterham

26 juni 2023

MVRDV presenteert masterplan voor grootschalige woningbouw Tour & Taxis

30 oktober 2023

Civic Architects vormt oud abattoir in Luxemburg om tot cultuurhal

19 september 2023

Civic Architects – genomineerd voor prijs Architect van het Jaar 2024

9 september 2024

Een hergebruikt en duurzaam thuis voor geowetenschappers

27 september 2023

Civic Architects

1 september 2024

Oproep voor ontwerp grootschalige studentenhuisvesting in Elsene

9 april 2024

Brussel schrijft aanbesteding uit voor cultureel centrum Molenbeek

5 oktober 2020

Realisatie nieuw faculteitsgebouw van Universiteit Twente gestart

7 juni 2021

Civic Architects maakt ontwerp voor herbestemming Centrale Markthal Amsterdam

2 februari 2021

Onderzoeksvoorstel BURA en Civic wint Highrise Innovation Award

26 januari 2021

Civic Architects: ‘Publieke plekken zijn belangrijker dan ooit’

10 september 2020

LocHal onderscheiden met Europa Nostra Award

8 mei 2020

Ontwerpteam voor herbestemming Rijkswachtschool Elsene gekozen

2 oktober 2018

Betoncentrale wordt beter geïntegreerd in de stad

28 april 2017

Aarlen-Triergebouw in Brussel krijgt ingrijpende renovatie met behoud architectuur

15 juni 2021

OKRA en BRUT ontwerpen nieuw stadspark in Brussel

16 april 2021

Appartementengebouw in hsb frist hart van Marollenwijk op

30 maart 2021

B-architecten en VELD winnen competitie OCMW Brussel

11 november 2020

Neutelings Riedijk verandert Gare Maritime in overdekte 'stad'

12 oktober 2020

Binst Architects en Snøhetta winnen transformatieproject in centrum Brussel

24 maart 2020

Nieuwe invulling voor historisch theatergebouw in Brussel

3 maart 2020

Voormalig kantoorgebouw getransformeerd tot gemeentehuis Ukkel

25 maart 2022

Proximus-torens in Brussel herontwikkeld door team met Neutelings Riedijk

15 juli 2022

Multifunctioneel gebouw van Bogdan & Van Broeck verbindt Molenbeek en de kaai

14 september 2022

Groen licht voor transformatie historisch pand aan Beursplein Brussel

22 november 2022

Collegezalengebouw Gorlaeus-laboratoria Leiden ondergaat vernieuwing

2 januari 2023

Editie TIAFF 2023 focust op de elementen en collectiviteit

27 februari 2023

Toon alles

Gerelateerde video's

Civic Architects

Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024

Andere nieuwsberichten

Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML

16 mei, 2:00

ASML, gemeente Eindhoven, Nudus en Sweco Architects hebben het Voorlopig Ontwerp Stedenbouwkundig Plan gepresenteerd voor een mogelijke uitbreiding van ASML aan de noordzijde van de Brainport Industries Campus.

Antonia Schreiber wint Kazerne Design Award 2025 met circulair pleistermateriaal

15 mei, 12:15

Wat als koeienmest geen probleem is, maar een waardevolle grondstof? Ontwerper Antonia Vincenza Schreiber zette die gedachte om in een concreet project en is nu met ‘Local Shit’ aangewezen als winnaar van de Kazerne Design Award 2025.

Nai010 presenteert architectuurgids Gebouwen door Vrouwen in Rotterdam

15 mei, 11:31

Op zaterdag 7 juni wordt de architectuurgids Gebouwen door Vrouwen: Rotterdam gepresenteerd. In het boek zijn vijftig Rotterdamse gebouwen te zien die door vrouwen zijn ontworpen, of waar ze een flinke bijdrage aan hebben geleverd.

AFFR biedt voorpremière van film Universal Language tijdens Rotterdam Architectuur Maand

15 mei, 10:15

In de film staat de Canadese stad Winnepeg centraal, maar dan in een setting dat Perzisch naast Frans de dominante taal van Canada is.

Ministerie onderzoekt oorzaak van daling nieuwbouwvergunningen

15 mei, 1:29

Het CBS meldde donderdag dat het aantal nieuwbouwvergunningen begin dit jaar met 3500 is gedaald tot 12.500 ten opzichte van het eerste kwartaal van 2024.

PBL: klimaatplannen Hermans onvoldoende voor klimaatneutraal 2050

15 mei, 10:04

Dat constateert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een zogenoemd position paper over het klimaatbeleid dat eind april is aangekondigd.

MOB erkent noodzaak Binnenhofrenovatie, maar hekelt geitenpaadjes

14 mei, 5:51

De milieuorganisatie is echter klaar met “geitenpaadjes” die de overheid volgens haar gebruikt om onder de eigen stikstofregels uit te komen.

Aantal vergunningen voor tijdelijke woningen weer fors gestegen

14 mei, 9:39

Om het woningtekort tegen te gaan komen er in Nederland steeds meer tijdelijke huizen bij. Vorig jaar is voor 6.166 van deze woningen een vergunning verstrekt, meldt het CBS.