Zuidzijde van het Langeveld Building met de zonneschachten en venturikappen

Zuidgevel van het Langeveld Building met de zonneschachten

Noordzijde van het Langeveld Building

Een bijzonder duurzaam universiteitsgebouw met een boomhut en natuurlijke ventilatie

30 november 2022, 12:55

Met het Langeveld Building heeft de Erasmus Universiteit Rotterdam niet alleen een nieuw multifunctioneel en flexibel te gebruiken, maar ook een bijzonder duurzaam onderwijsgebouw. Het gebouw is door Paul de Ruiter Architects ontworpen met een groen studielandschap rond een houten trappartij en een innovatief ventilatiesysteem dat gebruik maakt van wind en zonnewarmte. Architectenweb kreeg een rondleiding.

De nieuwbouw maakt deel uit van het programma Campus in Ontwikkeling, dat de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) al een aardig aantal jaren geleden heeft ingezet. Hiermee wil de universiteit ten eerste de campus tot een aangename plek voor studie, werk en ontspanning maken; ten tweede heeft de EUR behoefte aan extra en flexibel in te zetten onderwijsruimte.

Het Polakgebouw op de Campus Woudestein bleek sinds de opening in 2015 bijzonder goed invulling te geven aan die wensen; het gebouw, ontworpen door Paul de Ruiter Architects, wordt al vanaf het begin intensief gebruikt. Toen de EUR een ontwerpcompetitie uitschreef voor nieuwbouw, leek de uitvraag wel een beschrijving van het Polakgebouw, vertelt Paul de Ruiter. “Dat was mijn eer te na.”

Ook De Ruiter nam met zijn bureau deel aan de competitie met een ontwerp voor een gebouw dat in vorm en materialisatie herkenbaar familie is van het Polakgebouw, maar tegelijkertijd duidelijk anders is. Paul de Ruiter Architects won de competitie en zodoende staan er nu twee, in verschijningsvorm verwante gebouwen naast elkaar.

Hoge duurzaamheidsambitie
Vergeleken met het Polakgebouw is de gevelindeling van het Langeveld Building anders en ligt het atrium in het nieuwe gebouw niet centraal in de plattegrond, maar tegen de noordgevel. Opvallendste kenmerk van het Langeveld Building is het ventilatiesysteem. De duurzaamheidsambities voor het project waren groot; het streven was om de hoge BREEAM Outstanding-certificering te halen. “Die is niet makkelijk te halen; dan moet je op veel duurzaamheidsvlakken maximaal punten scoren”, zegt De Ruiter.

Het Langeveld Building is uitgerust met een warmte- en koudeopslag in de bodem in combinatie met warmtepompen. Daarmee is koeling en verwarming duurzaam opgelost, vertelt De Ruiter. Echter, ventilatie vraagt gewoonlijk veel elektriciteit. De universiteit stelde bovendien hoge kwaliteitseisen aan de lucht in het gebouw, waar dagelijks zo’n 3.000 studenten gebruik van maken. De vraag was hoe toch een energieneutraal onderwijsgebouw was te realiseren.

Met windkracht en zonnewarmte
Paul de Ruiter Architects heeft een bouwkundige oplossing gecreëerd met een systeem dat vergelijkbaar is met een zonneschoorsteen. Aan de zuidgevel bezit het pand twee enorme schachten over de volledige hoogte van het gebouw. Aan de gevelzijde zijn de schachten voorzien van transparant glas en aan de achterzijde van zwart glas, waardoor de lucht opwarmt en stijgt.

In combinatie met de speciale venturikappen op het dak wordt de lucht afgezogen, waardoor in een andere schacht frisse lucht wordt aangezogen. Aan deze binnenkomende lucht worden bovenin de schacht minuscule waterdruppeltjes toegevoegd. Naast bevochtiging van de verse instromende lucht, zorgen de toegevoegde druppeltjes voor een versnelling van de vallende koude verse lucht.

Zo zorgt het systeem met gebruikmaking van windkracht en zonnewarmte voor de verversing van een enorm volume aan lucht. Daarbij verbruikt dit natuurlijk aangedreven systeem 85% minder energie dan traditionele ventilatiesystemen en levert het, zo legt het architectenbureau uit, tegelijkertijd veel meer frisse lucht dan gebruikelijk. Een dergelijk systeem is niet eerder in een onderwijsgebouw toegepast.

Intieme studieplekken
Een in het oog springend onderdeel van het gebouw is ook de trappartij in het atrium, aangeduid als ‘de boomhut’. Echte houten boomstammen dragen de constructie. “We hebben samen met Staatsbosbeheer de meest rechte stammen uitgezocht in speciale productiebossen”, vertelt De Ruiter. “De toepassing van de ronde boomstammen vraagt meer rekenwerk van de aannemer dan een recht gezaagde kolom, maar een boom in de vorm waarin hij is gegroeid heeft een veel hogere draagkracht.”

De trappen verspringen telkens ten opzichte van elkaar, net zoals de aanliggende studie-eilanden steeds anders zijn geplaatst en gevormd. De royale toepassing van hout en beplanting maakt het atrium tot een warme, prettige omgeving; de heel verschillende invulling van de studieplekken draagt nog verder bij aan een intiem en bijna huiselijk gevoel; op de willekeurige doordeweekse dag dat Architectenweb het gebouw bezoekt, zijn alle plekken gevuld met gezamenlijke studerende jongeren.

Met oog op de toekomst
In een U rond het atrium liggen de met glazen wanden afgesloten lesruimten. Door gebruik te maken van ruime overspanningen heeft het architectenbureau grote open vloervelden zonder kolommen gerealiseerd. De indeling is hierdoor helder, overzichtelijk en aanpasbaar. Het verschuiven van tussenwanden maakt een multifunctioneel gebruik mogelijk, maar zelfs in de databekabeling is al rekening gehouden met eenvoudige aanpasbaarheid van de ruimten in de toekomst.

Verder is het nieuw universiteitsgebouw voorzien van zonnepanelen op het dak, is met grote aandacht voor circulariteit gebouwd. Er is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van gerecyclede materialen. Bijvoorbeeld is sloopmateriaal van andere panden – waaronder EUR-gebouwen – hergebruikt. Het materiaal dat in het Langeveld Building is verwerkt, is vastgelegd in een materialenpaspoort. Ook op dat vlak is rekening gehouden met de toekomst van het gebouw.

Trefwoorden

rotterdam erasmus universiteit woudestein-campus duurzaamheid onderwijsgebouw universiteitsgebouw erasmus universiteit rotterdam ventilatie natuurlijke ventilatie paul de ruiter architects hout

1	Duitsland slokt Nederlandse bouwkracht op maandag, 13 oktober
2	David Chipperfield landt in Antwerps Nieuw Zuid woensdag, 15 oktober
3	Kantoorgebouw door Arthur Staal aan de Schinkel gerenoveerd en uitgebreid woensdag, 15 oktober
4	Nieuw shortstayhotel door Houben / Van Mierlo in stationsgebied Den Bosch maandag, 13 oktober
5	Gezicht van de tijd woensdag, 15 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

Polak-gebouw brengt Het Nieuwe Studeren in praktijk

16 oktober 2015

Nieuw multifunctioneel onderwijsgebouw voor Erasmus Universiteit

3 februari 2021

Paul de Ruiter Architects en LAP winnen tender woningbouw Fietsznfabriek Haarlem

18 oktober 2022

Bedrijfsgebouw van Paul de Ruiter met herbruikbare en hergebruikte materialen

28 april 2022

Twee nieuwe partners voor Paul de Ruiter Architects

13 april 2022

Paul de Ruiter Architects ontvangt cerficaat NEN Veiligheidsladder

25 februari 2022

Een vernieuwd centrumgebied voor Overvecht start met DeBuurt

20 december 2021

Nieuw sportpark en clubhuis AFC in gebruik genomen

6 september 2021

Restauratie en uitbreiding van Vlietermonument op Afsluitdijk gestart

13 april 2023

Sluisbuurt Amsterdam krijgt met Horizons 'een internationaal duurzaamheidsicoon'

10 augustus 2021

Amsterdamse Poort aan vooravond grootschalige vernieuwing

13 juli 2021

Team onder leiding van VORM wint selectie woningbouwplan Roots

22 april 2021

Floradôme is nieuw kantoorgebouw voor kwekerscoöperatie

3 maart 2021

Architecten presenteren geopende Rotterdamsebaan en Victory Boogie Woogietunnel

22 februari 2021

Duurzame en aangename thuisbasis voor Rotterdam Business School

15 februari 2024

Start verbouwing van monumentale toren aan Coolsingel Rotterdam

26 maart

Onderwijsgebouw en paviljoen op vernieuwde Nova Campus Haarlem

18 december 2020

Beeldbepalend hoofdkantoor in groene omgeving

29 juli 2020

Circulaire vernieuwing schouwburg Ogterop in Meppel krijgt groen licht

26 mei

Entreegebouw van Paul de Ruiter Architects voor duurzaam en zelfvoorzienend Pampus

16 juni 2020

Paul de Ruiter Architects ontwerpt nieuwbouw voor Hogeschool Rotterdam

7 mei 2020

'Who's Ugly Now' – visueel essay rond Rotterdam door Riccardo de Vecchi

21 december 2022

Geluidsluw wonen en studeren achter een glazen scherm

4 januari 2023

Villa door Paul de Ruiter Architects voegt zich in groen duinlandschap

24 maart 2023

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Toren van Babel

Gesprek met Paul de Ruiter over innovatieve en duurzame hoogbouw

19 juni

Andere nieuwsberichten

CPO meer&deel grote winnaar Dirk Roosenburgprijs 2025

17 oktober, 3:37

Het project naar ontwerp van Tom van Tuijn Stedenbouw, Werkstatt en Volle Grond kreeg zowel de vakjury- als publieksprijs.

Gedetailleerde 3D-geprinte maquette toont ruimtelijke ontwikkeling Amsterdam

17 oktober, 2:56

In het WTC op de Amsterdamse Zuidas is een gedetailleerde maquette van de stad Amsterdam geplaatst. In de 3D-geprinte en interactieve maquette zijn bekende plekken en gebouwen te zien, maar ook gebieden die tussen nu en 2030 worden ontwikkeld.

Woongebouwen door VdpArchitecten vormen nieuwe 'voorkant' Groningse Oosterparkwijk

17 oktober, 1:48

Aan de Oosterhamrikkade in Groningen is dit jaar woongebouw Talent opgeleverd. Het complex, dat net als het naastgelegen gebouw Karaat is ontworpen door VdpArchitecten, bestaat uit 108 middeldure huurwoningen.

Het Cultuurfonds kent subsidie toe aan biobased paviljoen voor Amsterdamse Bos ontworpen door Space Encounters

17 oktober, 11:07

Het Cultuurfonds stelt € 100.000 beschikbaar voor het Amsterdamse Bosnest. Het paviljoen is ontworpen door Space Encounters en wordt volledig gebouwd met biobased materialen uit het Amsterdamse Bos.

Sweco neemt groot Belgisch architectenbureau over

17 oktober, 4:23

Het 150 medewerkers tellende assar architects ontwierp onder meer het nieuwe hoofdkantoor van de NAVO in Brussel.

IMF: geen forse huizenprijsdaling bij einde hypotheekrenteaftrek

17 oktober, 12:14

Een mogelijke afschaffing van de hypotheekrenteaftrek in Nederland heeft waarschijnlijk een prijsremmende werking, stelt de Nederlandse bestuurder van het IMF Marnix van Rij

EIB: 75.000 nieuwe voltijdse arbeidskrachten nodig in de bouw

17 oktober, 10:11

Volgens het instituut wordt het tekort aan vakmensen in de bouw steeds groter, vooral omdat de energietransitie een enorme extra vraag naar arbeid creëert.