Raad van State ziet risico’s bij verhogen stikstofgrens
26 mei, 16:47
De Raad van State concludeert dat het verhogen van de stikstofgrens “niet geringe risico’s” met zich meebrengt. In een advies over het voorstel om de ‘rekenkundige ondergrens’ te verhogen met een factor 200, noemt het adviesorgaan dit voorstel “kwetsbaar”.
Landbouwminister Femke Wiersma wil de grens ophogen, zodat boeren en bedrijven met een kleine stikstofimpact makkelijker een vergunning kunnen krijgen. De adviesafdeling van de Raad van State noemt het “allerminst zeker” dat deze vergunningen bij de rechter stand houden.
De Raad van State vermoedt dat de bestuursrechter het veranderen van de grenswaarde als een beleidskeuze zal beschouwen, en niet als een rekenkundige kwestie. De drempelwaarde moet in dat geval voldoen aan eerdere uitspraken over het stikstofbeleid.
Ongeldig volgens hoogste bestuursrechter
Onder het vorige stikstofbeleid, het PAS, bestond een drempelwaarde met dezelfde grenshoeveelheid als de minister nu wil invoeren. De hoogste bestuursrechter verklaarde dit beleid ongeldig in 2019. De hoogste rechter zei toen onder andere dat de overheid de natuur beter moet beschermen en moet zorgen voor minder stikstof. Het soepeler omgaan met kleine hoeveelheden zou zorgen voor juist meer stikstof.
In haar rol als belangrijkste adviseur van de overheid waarschuwt de Raad van State nog maar eens dat de minister met beleid moet komen om de stikstofuitstoot te verminderen en de natuur te herstellen. BBB, de partij van minister Wiersma, kondigde het plan in februari aan als “het openbreken van het stikstofslot”, waarmee boeren en bouwers weer perspectief voor de toekomst moesten krijgen.
Wiersma: herkenbare aandachtspunten
Wiersma ziet “een aantal herkenbare aandachtspunten” in de kritiek van de Raad van State op haar voorstel om de stikstofgrens te verhogen. De bewindsvrouw zegt zorgvuldig naar de kritiek te gaan kijken. “We willen daar op een verantwoorde wijze mee omgaan”, zegt ze. Een meer inhoudelijke reactie op de kritiek van het adviesorgaan heeft Wiersma binnen een paar weken, schrijft ze in een Kamerbrief.
In een post op X voegt ze daaraan toe: “We gaan nu kijken hoe de rekenkundige ondergrens op een verantwoorde wijze kan worden ingevoerd.” De nieuwe grens kan volgens Wiersma ingesteld worden, omdat “de stikstofneerslag onder die grens zo gering is, dat het model daar geen betrouwbare uitspraken meer over kan doen.”
De BBB ziet in het advies van de Raad van State mogelijkheden om de bekritiseerde stikstofgrens in te voeren. De coalitiepartij leest in het advies juist dat het ‘juridisch mogelijk is’ om de grens 200 keer hoger te leggen dan nu het geval is. BBB zegt dat het verhogen van de grens “voorkomt dat ondernemers worden afgerekend op modeluitkomsten die niet meer toetsbaar zijn aan de werkelijkheid.”
Bouwend Nederland kritisch op kabinet
Branchevereniging Bouwend Nederland uit nieuwe kritiek op het kabinetsbeleid na de waarschuwing van de Raad van State over de voorgenomen verhoging van de stikstofgrens. “De Raad van State is glashelder: de rekenkundige ondergrens veranderen zonder vermindering van stikstofuitstoot gaat simpelweg niet. Extra stikstof is een probleem, ongeacht waar het neerslaat”, laat voorzitter Arno Visser weten in een reactie.
“Het uitblijven van een stikstofaanpak die daadwerkelijk de uitstoot omlaag brengt, zorgt ervoor dat de vergunningverlening niet op gang komt”, zegt Visser. “In dit land wordt geen huis gebouwd zonder vergunning, dus met 22 procent minder vergunningen afgegeven dit kwartaal kun je nagaan hoe onmogelijk het wordt om het woningtekort op te lossen.”
“Ook de broodnodige uitbreiding van het stroomnet en de aanleg van infrastructuur wordt geblokkeerd door stikstof. Naast het onopgeloste stikstofprobleem heeft de coalitie een tweede kwestie gecreëerd met grote negatieve gevolgen voor de bouw, namelijk de huurbevriezing. Deze politieke keuzes maken het onmogelijk het woningtekort op te lossen. Het is daarom zaak dat Kamer en kabinet bij de Voorjaarsnota keuzes maken die wél bijdragen aan woningbouw en infra”, aldus Visser.
Herhalen van fouten
Het advies van de Raad van State over de stikstofondergrens maakt volgens Natuur & Milieu pijnlijk duidelijk dat het kabinet “leunt en steunt op juridisch drijfzand”. “Het stikstofbeleid mist een stevig fundament en dreigt de fouten uit het verleden een-op-een te herhalen.” Ook Urgenda wijst op het herhalen van fouten door het kabinet.
“Het is frustrerend dat het kabinet vasthoudt aan juridische trucs die keer op keer sneuvelen, in plaats van te kiezen voor structurele oplossingen, die allang bekend en doorgerekend zijn”, zegt Natuur & Milieu. “Wat nodig is, weet iedereen: forse stikstofreductie. Alleen dan ontstaat er ruimte voor natuurherstel, woningbouw en toekomstperspectief voor boeren en ondernemers.”
Duurzaamheidsorganisatie Urgenda vindt dat het sleutelen aan de ondergrens “een heel slecht idee” is en was. “Het is een herhaling van fouten, namelijk meer uitstoten om dat in de toekomst te compenseren. Precies waarom het PAS misging.”
Bron: ANP, Architectenweb