Toen ze bij XOOMlab nog 'gewoon' op kantoor werkten

Architecten werken vanuit huis: XOOMlab

23 maart 2020, 16:27

Het kabinet heeft werkend Nederland opgeroepen zoveel mogelijk thuis te werken, als een van de maatregelen om de verspreiding van het coronavirus in te dammen. Ook architecten geven gehoor aan deze oproep. Architectenweb vraagt aan verschillende bureaus hoe zij hier vorm aan geven. In deel 10 een gesprek met Harvey Otten van XOOMlab, een collectief van onder meer architecten en ontwikkelaars. “Als kleine zelfstandige heet je kwetsbaar te zijn, maar in een crisis moeten de grote ondernemingen als eerste worden geholpen.”

XOOMlab bestaat uit veertien zzp-ers. Kun je kort uitleggen hoe deze organisatie precies werkt en hoe de omslag naar thuiswerken verliep?
“Halsoverkop ben ik vorige week ook thuis gaan werken. Wij hebben een beroep waarbij dat makkelijk kan. Normaal neem ik al mijn laptop mee naar mijn werk en plug ik daar in op een scherm en toetsenbord, nu werk ik vanuit huis in dezelfde Dropbox-mappen. Wij zijn bij XOOMlab met veertien zelfstandigen, maar we werken heel veel samen. Vorige week maandag heb ik direct acht collega’s aan de lijn gehad om projecten te bespreken, inmiddels ben ik heel wat conference calls en telefoontjes verder. Thuis hebben we onze slaapkamer ingericht als ‘conference room’, omdat in dit architectenhuis met open verbindingen over drie verdiepingen anders alle gesprekken door het trappenhuis galmen.

Bij XOOMlab hebben we nog meer dan reguliere bureaus allemaal onze eigen expertise. Interieur, stedenbouw, projectontwikkeling, technisch tekenwerk, projectorganisatie; dat maakt die samenwerking ook zo interessant. Omdat we altijd al zelfstandig werken is het thuiswerken een kleine stap. Vooralsnog lopen opdrachten gewoon door. De bouwsector is ook nog aan de slag.

Het is natuurlijk wel de vraag hoe lang corona ons in de greep houdt en wat de gevolgen zijn daarna. De economische crisis die altijd volgt op jaren van hoogconjunctuur lijkt nu versneld. Gelukkig zijn veel van mijn opdrachten eigen initiatieven. In crisistijd worden mensen die initiatief nemen meer gewaardeerd, dus wat dat betreft blijf ik optimistisch.”

ZZP-ers zijn een extra kwetsbare beroepsgroep nu. Hoe spelen jullie in op eventueel stilvallen van bouwprojecten en opdrachten? Gaan jullie een beroep doen op de hulpregeling vanuit de overheid?
“Niemand van ons hoeft gebruik te maken van de hulpregeling. En dat terwijl de overheid gratis geld geeft. Of hoogopgeleide zzp-ers kwetsbaar zijn, waag ik dan ook te betwijfelen. Ik denk dat je als zelfstandige mét personeel heel wat slechter af bent. Dat niet één van ons de dertien anderen hoeft uit te betalen, blijkt andermaal een voordeel. De afgelopen jaren hebben wij allemaal heel goed geld verdiend. Mochten projecten plotseling tot stilstand komen, dan kunnen we de eerste jaren heel wat klappen opvangen. Daarnaast zitten we bijna allemaal in een Broodfonds voor onze arbeidsongeschiktheid en hebben we ons pensioen veelal in vastgoed gestoken. Adel verplicht.

Ons model is ontstaan na de crisis van 2008. We doen dit al ruim tien jaar zo met eenzelfde kern van deelnemers. Tijdens de vorige crisis hebben we geleerd dat we er ook voor elkaar zijn, door elkaar opdrachten te gunnen en door samen nieuwe kansen te grijpen. Als het over zzp-ers gaat wordt teveel gekeken naar mensen die nauwelijks zelfstandig zijn. Ik denk dat de echte zzp-er de maatschappij heel veel geld oplevert. Ons model als samenwerkende zzp-ers laat heel veel ruimte voor eigen initiatieven en blijkt daardoor al meer dan tien jaar innovatief en efficiënt.”

De economie staat op het moment zo goed als stil en het is nog onduidelijk hoe we er voor staan als de coronacrisis straks is bezworen. Hebben jullie al gedachten over hoe het in de toekomst verder zou moeten, mede met het oog op de situatie op bijvoorbeeld de woningmarkt?
“De noodstop die we nu moeten maken, zal nog wel even doorwerken. De kredietcrisis van 2008 had vrijwel direct invloed op de bouw en het vastgoed. Dat zal nu wat langzamer gaan. Uiteindelijk is het onvermijdelijk dat de gekte van de laatste jaren stopt. Vaak wordt dan gekeken naar de hoge prijzen die voor koopwoningen in met name Amsterdam worden gevraagd. Ongetwijfeld zullen de excessen verdwijnen, maar de komende jaren zal er veel vraag naar woningen blijven.

Ook tijdens de kredietcrisis groeide Amsterdam met 10.000 inwoners per jaar, terwijl er nauwelijks woningen bij kwamen. Het is daarom maatschappelijk van belang dat er wordt doorgebouwd. Eerlijk gezegd maak ik me meer zorgen om een ontwikkeling die al voor de corona-uitbraak was ingezet. In het vierde kwartaal van 2019 werden in Amsterdam nauwelijks nog vergunningen voor woningen aangevraagd. Dat had tal van oorzaken, maar de meest pijnlijke is dat het huidig stadsbestuur daar een grote rol in speelt.”

Arrogantie van de gemeente
“Rond de laatste gemeenteraadsverkiezingen in 2018 brak Amsterdam bouwrecords. Het nieuwe college van wethouders had de arrogantie om te denken dat marktpartijen toch wel zouden bouwen, ongeacht de voorwaarden die zij zouden stellen. Bij meer dan tien woningen moet je al ontheffing vragen van de verplichting minstens veertig procent sociale huurwoningen binnen je project te realiseren. Er zijn intervisie- en supervisieteams, voordat je een aanvraag mag doen.

Als je dan eindelijk toestemming hebt om de vergunning voor een woning aan te vragen, dan mag je nog een keer langs welstand, behandelt de bibob-dienst je of je een crimineel bent en krijg je van bouw- en woningtoezicht een bericht dat de beslissing over de omgevingsvergunning ‘vanwege grote drukte (andermaal) wordt uitgesteld’.

Ondertussen zagen we de bouwprijzen iedere maand stijgen en deed het gemeentebestuur, dat de mond vol had van betaalbare woningen, daar volop aan mee door de grondprijzen soms zelfs te verdubbelen.

Na twee jaar restrictief beleid is het aantal aangevraagde vrije sectorhuurwoningen nul en daalde het aantal aangevraagde koopwoningen naar zestien. Wij vragen ons bij XOOMlab nog altijd af hoe die woningen geteld worden, want het zou zomaar eens kunnen dat wij de meeste van die aanvragen voor onze rekening hebben genomen. Wij hebben namelijk ongeveer zoveel aanvragen ingediend.”

Corporaties niet slagkrachtig
“De corporatiesector kan het gat dat marktpartijen in Amsterdam achter laten niet vullen. Al jaren is de woningproductie vanuit de corporatiesector aanmerkelijk lager dan die van marktpartijen. Nu door corona een crisis dreigt, zie ik dat corporaties als eerste projecten on hold zetten. Ik vraag me dan ook af of grote institutionele partijen geschikt zijn om de risico’s aan te gaan die horen bij het initiëren en ontwikkelen van projecten. Grote beleggers laten het ontwikkelen tenslotte ook over aan anderen. Dat zou voor corporaties, die hun vermogen belegd hebben in sociale huurwoningen, ook een prima model zijn.

Als kleine zelfstandige heet je kwetsbaar te zijn, maar zowel in de vorige als in de huidige crisis zien we dat de grote bedrijven als eerste door de overheid geholpen moeten worden. Dat de overheid voorkomt dat de grote werkgevers door een plotseling veranderend economisch tij in financiële problemen komen en werknemers moeten ontslaan, is natuurlijk heel mooi. Maar dat er ondertussen heel veel kleine ondernemers zijn die zichzelf prima kunnen redden, mag wel eens voor het voetlicht komen.

Wij barsten nog van de plannen voor Amsterdam en ver daar buiten. Er is genoeg te doen. Daarvoor vragen we geen hulp, wel medewerking. Ik hoop dat deze crisis er aan bij draagt dat overheid en marktpartijen elkaar beter gaan waarderen.”

Trefwoorden

harvey otten coronavirus xoomlab thuiswerken corona

1	Nominaties Publiek gebouw van het Jaar 2025 bekend woensdag, 8 oktober
2	Realisatieovereenkomst voor hoogbouwcomplex De Sax op Wilhelminapier getekend maandag, 6 oktober
3	We verdienen betere pers dinsdag, 7 oktober
4	Woontoren Cunabula naast Thialfstadion bereikt finish dinsdag, 7 oktober
5	Vier genomineerden voor de Abe Bonnema Architectuurprijs 2025 woensdag, 8 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

XOOMlab ontwikkelt en ontwerpt woongebouw High End op Buiksloterham

15 november 2022

Architecten werken vanuit huis: KettingHuls

20 maart 2020

Architecten werken vanuit huis: Rijnboutt

20 maart 2020

BNA: vanuit onze collectieve kracht kunnen we deze crisis te lijf

19 maart 2020

Architecten werken vanuit huis: KCAP

19 maart 2020

Architecten werken vanuit huis: Het Nieuwe Instituut

18 maart 2020

Architecten werken vanuit huis: LIAG

18 maart 2020

Architecten werken vanuit huis: KAW

17 maart 2020

Architecten werken vanuit huis: De Zwarte Hond

17 maart 2020

Architecten werken vanuit huis: Vakwerk Architecten

16 maart 2020

Wiegerinck: zes discussiepunten voor een nog betere gezondheidszorg

24 maart 2020

Amsterdam bezorgd over gevolgen coronacrisis voor bouwproductie

25 maart 2020

The Vital House: tijdelijke zorgcentra voor virusuitbraken

25 maart 2020

Architecten werken vanuit huis: Common Affairs

25 maart 2020

Architecten werken vanuit huis: actuele tips van een coach

26 maart 2020

Architecten werken vanuit huis: LOLA Landscape Architects

27 maart 2020

Architecten werken vanuit huis: Inbo Shanghai gaat weer naar kantoor

27 maart 2020

Zelfbouwwoning met 'glazen gordijn'-gevel voor architect Harvey Otten

6 oktober 2020

Eerste woongebouw Rijnhaven in Alphen aan den Rijn klaar

4 maart 2021

Boek biedt inspiratie om thuiskantoor in te richten

20 september 2021

Architect Harvey Otten schijft roman over ridder Virmundt

8 maart 2022

Architecten over twee jaar corona: XOOMlab

14 maart 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

ONE Architecture & Urbanism werkt mee aan masterplan transformatie havengebied New York

1 uur geleden

ONE Architecture & Urbanism werkt mee aan de transformatie van een vijftig hectare omvattend havengebied in New York tot een maritieme haven en een woonwijk.

Plan voor nieuwe buurt op plek hoofdkantoor ABN AMRO op de Zuidas

3 uur geleden

Vastgoedinvesteerder Victory Group heeft plannen gepresenteerd voor de herontwikkeling van het hoofdkantoor van ABN AMRO op de Amsterdamse Zuidas.

Gortemaker Algra Feenstra voegt zorggebouw toe aan buurtschap

Vandaag, 11:52

Met het nieuwe expertisecentrum en servicegebouw ’t Spant komen zorg, ondersteuning en landschap samen.

‘Alexander Straub zet grote groep vakgenoten weg als niet-relevant’

Vandaag, 10:05

Alexander Pols reageert op het opiniestuk van collega-architect Alexander Straub over het congres ‘The Art of City Building: return to the Human Scale’.