Projecten
Producten
Bedrijven
Vacatures
Agenda
Awards
Podcasts
more_horiz
Videos
Magazine
Thema's
Favorieten
Profiel
Uitloggen
Nieuw
Populair
Toon alles
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #11
Scholen
Architectenweb magazine #10
Zorg
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #10
Zorg
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #6
Transformatie en Renovatie
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Architectenweb Awards 2025
Architectenweb Awards 2024
Architectenweb Awards 2023
Architectenweb Awards 2022
Architectenweb Awards 2021
Architectenweb Awards 2020
Architectenweb Awards 2019
Architectenweb Awards 2018
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Vakwerk Architecten
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025
Sanne van Manen
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025
KSA
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025
KRFT
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025
Joost Ector
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025
Prijsuitreiking Architectenweb Awards 2024
Impressie van een feestelijke avond
Martens, Willems & Humblé Architecten
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
Uitreiking van Architectenweb Awards 2020
Impressie van de prijsuitreiking via Zoom
De Zwarte Hond
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
Avond met De Zwarte Hond
Symposium
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Orange Automatic Doors
Indoorwrap
De specialist in Keukenwrappen
DimLight
Ledverlichting
Digibouw
Anvana Architects
Premium architectuur- en interieurprojecten.
AGORA MAKERS Nederland
Places for the People
Orange Automatic Doors
Karakter Erfgoed
Interior & Co
Spring Studio interieurarchitecten
Interieurarchitectenbureau uit Groningen, geleid door Manon Westmeijer & Jasmijn Buijvoets
Indoorwrap
De specialist in Keukenwrappen
AGORA MAKERS Nederland
Places for the People
Architecten
Architectuur
Mobiliteit en infrastructuur
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Leveranciers
Gevels
Daken
Ramen en deuren
Trappen, liften en balustrades
Binnenwanden
Vloeren
Plafonds
Verlichting
Sanitair
Projectinrichting
Installaties
Constructies
Buitenruimte
Software
Adviseurs
Bestekschrijvers
Bouwmanagement
Installatie adviseurs E
Bouwfysica
Calculators
Installatie adviseurs G/W
Bouwkundig tekenwerk
Constructeurs
Lichtadviseurs
Adviseur beveiliging
Juristen
Intermediairs, Payrolling
Aannemers
Overig
Presentatie
Instellingen / onderwijs
Overig
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Gesprek met Ellen van Bueren over gebiedsontwikkeling en hoogbouw
Gesprek met Ma Yansong over ontwerpen die emotie oproepen
Gesprek met Paul de Ruiter over innovatieve en duurzame hoogbouw
Gesprek met Pi de Bruijn over zijn ontwerpen voor de Tweede Kamer toen en nu
Gesprek met Stijn Steenbakkers over verdichting en hoogbouw in Eindhoven
Gesprek met Ma Yansong over ontwerpen die emotie oproepen
Gesprek met Pi de Bruijn over zijn ontwerpen voor de Tweede Kamer toen en nu
Gesprek met Oresti Sarafopoulos over het ontwerpen van een kantoorgebouw met bijna geen installaties
Gesprek met Paul de Ruiter over innovatieve en duurzame hoogbouw
Gesprek met Stijn Steenbakkers over verdichting en hoogbouw in Eindhoven
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Recreatiewoning met vouwschuif- en vouwhefluiken
Nike Store Rotterdam
Woningupgrade met screens op zonne-energie
Duurzame raamrenovatie Amsterdam met Accoya hout
Low Carbon Glass in RDC Adore Amsterdam
Valckensteyn
Opportuna: toekomstbestendige woontoren
MO*town Track 8
Houtrak
Villa aan het water
Architectuur
Woningbouw
Zorg
Hotels
Restaurants en café’s
Winkels
Sportgebouwen
Culturele gebouwen
Overheidsgebouwen
Scholen
Kantoren
Bedrijfsgebouwen
Paviljoens en kunst
Overig
Mobiliteit en infrastructuur
Trein- en metrostations
Luchthavens
Busstations
Parkeergarages
Fietsparkeren
Wegen
Bruggen
Water
Energie
Tankstations en laadstations
Waterzuivering en afvalverwerking
Overig
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Regionale visies
Gebiedsvisies
Plannen stedelijk weefsel
Amusementsparken en dierentuinen
Lichtontwerpen
Openbare ruimte
Pleinen
Parken
Tuinen
Speelplaatsen
Uitkijktorens
Overige (bijv. begraafplaatsen)
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Nieuw: Prismo brushed white+
Wit geborsteld uiterlijk
LivePicture
Duurzaam en levend schilderij met planten
Pilkington Suncool zonwerende beglazing
Hoogwaardige glasoplossing voor comfort en energie-efficiëntie
Modulaire daklichten van Metaglas
Oneindige oplossingen - een zee van daglicht zonder concessies
Beloopbare Modulaire Daklichten
Loop over licht – met maximale veiligheid én strak design
Accoya Kozijnen
Ultra-hoogwaardig duurzaam hout
GranuFlow gietvloer
Een gietvloer met een unieke minerale uitstraling!
Aluminium raamsystemen in Nationale Milieudatabase
Ecosense TROV L45 & L60
The Smartest, Punchiest TROV Yet
Panda collectie
Een must-have voor jouw duurzame kantoor
Gevels
Gevelbekleding
Vliesgevels
Zonwering buiten
Isolatie
Gevelconstructies
Signing
Overig
Daken
Dakafwerkingen
Dakisolatie
Dakconstructies
Dakranden, dakgoten en HWA's
Dakramen
Lichtkoepels
Lichtstraten
Schoorstenen
Overig
Dakluiken
Ramen en deuren
Raam- en deursystemen / kozijnen
Vliesgevels
Hang- en sluitwerk
Beveiliging en luiken
Dorpels en vensterbanken
Lateien
Roosters
Glas
Dakramen
Dakkoepels
Lichtstraten
Zonwering buiten
Zonwering binnen
Buitendeuren
Binnendeuren
Postvakken en brievenbussen
Overig
Dakluiken
Trappen, liften en balustrades
Trappen
Roltrappen
Liften
Balustrades en hekwerken
Galerijen
Binnenwanden
Binnenwanden
Wandafwerking
Vloeren
Constructieve vloeren
Verhoogde vloeren
Vloerafwerkingen
Overig
Plafonds
Tegels
Lineair
Grill
Open en roosters
Naadloos
Eilanden en baffles
Plafondafwerkingen
Ophangsystemen
Overig
Klimaatplafonds
Verlichting
Binnenverlichting
Buitenverlichting
Sanitair
Kranen en douchesets
Wastafels
Douchewanden en douchebakken
Baden
Waterclosets
Accessoires
Overig
Projectinrichting
Stoelen
Banken
Tafels
Kasten
Balies
Vrijstaande wanden
Keukens
Accessoires
Overig
Cabines
Interieurbeplanting
Stoffering
Installaties
Verwarming, koeling en ventilatie
Elektrotechnische installaties
Schakelmateriaal
Domotica
Deurcommunicatie
Beveiliging
Liften
Onderhoudsinstallaties
Overig
Brandbeveiliging
Constructies
Draagconstructies
Funderingen en kelders
Overig
Brandbeveiliging
Buitenruimte
Bestratingen en verhardingen
Afwateringen
Terreinafscheidingen en geluidsschermen
Buitenmeubilair
Fietsparkeren
Terrassen
Terrasoverkappingen
Bruggen
Accessoires
Overig
Beplanting
Sport- en speeltoestellen
Software
Tekenen 2D
Modelleren 3D / BIM
Visualisatie / rendering
Parametrisch ontwerpen
Bouwfysica
Draagconstructie
Overig
Virtual Reality
Cloudoplossingen
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Foto-expositie Dromen zonder Drempels
In de pergola’s van RAUM, op het Berlijnplein te Utrecht
1.Lectures BC architects & studies & materials
Academie van Bouwkunst
RiverEvent 2025
Zwolle, Rotterdam en Den Bosch
Ramptoeristen op het IJ: Boottour door de Haven
De opstapplaats is de steiger naast de A’dam Toren in Amsterdam Noord
1.Lectures HouseEurope! Renovate, don’t speculate
Pakhuis de Zwijger
RiverEvent 2025
Zwolle, Rotterdam en Den Bosch
1.Lectures BC architects & studies & materials
Academie van Bouwkunst
Ramptoeristen op het IJ: Boottour door de Haven
De opstapplaats is de steiger naast de A’dam Toren in Amsterdam Noord
Foto-expositie Dromen zonder Drempels
In de pergola’s van RAUM, op het Berlijnplein te Utrecht
Tentoonstelling Bouwen op woongeschiedenis
Arcam
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Toon alles
Design
Duurzaamheid
Gevel
Infrastructuur
Interieur
Kantoren
Leisure
Openbare ruimte
Publieke gebouwen
Scholen
Transformatie en Renovatie
Woningbouw
Zorg
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Toon alles
Architecture Internship at ADS74
Intern(s)
Architectuurstage bij ADS74
Junior Architect
Elephant zoekt Head of Operations / COO (Architect)
Technisch ontwerper
Ervaren architect bij I'M Architecten
Broekbakema zoekt enthousiaste assistent ontwerper
Junior architect
Senior architect / technisch ontwerper (m/v)
medior/senior architect (32-40 uur)
Architect
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Beeldcollage thuiswerkende KAW'ers
Copyright: KAW
Architecten werken vanuit huis: KAW
17 maart 2020, 16:56
Het kabinet heeft werkend Nederland opgeroepen zoveel mogelijk thuis te werken, als een van de maatregelen om de verspreiding van het coronavirus in te dammen. Ook architecten geven gehoor aan deze oproep. Architectenweb vraagt aan verschillende bureaus hoe zij hier vorm aan geven. In deel
drie
van deze serie vertelt
Reimar von Meding
, partner en algemeen directeur bij
KAW
, over het thuiswerken bij dit bureau.
“Ik zou het enorm gepast vinden als Rutte na het indammen van het virus op TV zou vertellen dat er nog steeds sprake is van een levensbedreigende situatie.”
Waren jullie erop voorbereid dat we in Nederland moesten gaan thuiswerken
, zoals bijvoorbeeld
bij De Zwarte Hond
het geval was
?
“Zoals velen waren ook wij er natuurlijk niet op voorbereid dat dit ging gebeuren. Maar achteraf gezien hebben we de afgelopen jaren maatregelen genomen waardoor we nu redelijk goed met de situatie om kunnen gaan. Wij zitten in de vrij uitzonderlijke situatie dat wij als architectenbureau met tegen de honderd medewerkers in drie heel verschillende regio’s werken. Dat organiseren wij zo dat wij vanuit Rotterdam, Groningen, Eindhoven ook echt gezamenlijk aan projecten werken.
Ons werk vergt sowieso een extra inspanning, omdat wij niet alleen als regulier architect werken, maar aan vrij veel bijzondere projecten met maatschappelijke impact. Dit werk is een stuk overleg- en afstemmingsgevoeliger dan wanneer je vooral bent gericht op ontwerpen. Verder mogen onze mensen zo veel als mogelijk eigen verantwoordelijkheid nemen. Onze systemen en middelen moeten dus écht kunnen werken als voor een netwerkorganisatie.
Wij werken al enige tijd volledig ‘in de cloud’ en met flexibele apparatuur. Hierdoor is het voor ons mogelijk dat mensen ook elders kunnen werken en iets gemakkelijker hun thuissituatie kunnen
oplossen
. Op het moment dat de oproep kwam om sociale contacten te beperken om verspreiding van het virus af te remmen, konden wij bijna letterlijk onze notebooks dichtklappen en thuis verder werken.”
En hoe bevalt dat?
“Onderling kiezen wij er bewust voor om veel contact op afstand te hebben. Als je veel bij elkaar op kantoor werkt, is thuiswerken even wennen qua workflow, afstemmen, enzovoorts. Maar het heeft ook voordelen, bijvoorbeeld voor mensen die geconcentreerd aan iets moeten werken. Mits de thuissituatie dat natuurlijk toelaat. Wat ik erg gaaf vond om direct te zien, is dat er enorm snel tips & tricks worden uitgewisseld en dat medewerkers elkaar direct helpen en op zaken wijzen. Doordat iedereen extra alert is, krijg je na een vraag binnen een paar seconden een heleboel interessante inzichten uit alle hoeken van het land.
In principe draait nu alles volledig door, de videosystemen werken goed, ook het omgaan met zware bestanden blijkt geen echte bottleneck te zijn. Wij ervaren af en toe belemmeringen bij services om ons heen als er bijvoorbeeld storingen optreden door het sterk toegenomen gebruik van alle online faciliteiten. Een ander issue is dat je door de aangescherpte privacy wetgeving bij opdrachtgevers, corporaties en overheden soms tegen net wat te zware firewalls en controles aanloopt, waardoor bijvoorbeeld
video conferencing
niet altijd in te richten is. Wij bieden onze klanten dan zelf service aan, via onze IT-mensen, om tot oplossingen te komen.
Wij hebben ook veel werk waarbij met een groep mensen op een tekening wordt gekeken. Dat blijkt wat lastiger, vooral bij uitvoering en bouwplaatssituaties. Het is dan zo dat wij eerst kijken of het niet op afstand in te regelen is. Als het nodig is, gaan wij ook naar besprekingen om werk op gang te houden. Dat doen we dan wel met inachtneming van alle aanbevelingen.”
Hoe staat het met andere activiteiten waarbij fysieke aanwezigheid is vereist?
“Er is natuurlijk een deel van ons werk dat wij niet zomaar op afstand kunnen doen. Ik heb net een lezing voor een groep ouderen moeten afzeggen en een keynote bij een congres in Boedapest. Dat is nu eenmaal zo. Wij hebben ook regelmatig bewonersavonden, die kunnen nu niet doorgaan. Ook zien wij dat veel gemeenten niet vergaderen, waardoor besluitvorming stokt.
Voor onze initiatieven waar wij één op één bewoners spreken, zoals bij ons werk in het Groningse aardbevingsgebied of verduurzaming met
Reimarkt
, zijn wij voorlopig gestopt. We gaan vrij snel een plan uitrollen om mensen online te spreken. Op zich hebben de meeste mensen begrip voor de situatie en velen beschikken over Facetime of Skype. Daar valt altijd een mouw aan te passen.”
Hoe lang denken jullie maximaal op de huidige manier te kunnen werken, zonder dat het echt problemen op gaat leveren?
“Wij zien dat wij het werk goed op peil kunnen houden, maar ik heb ook al bewust klanten gebeld om te vragen of wij werk dat minder overleggevoelig is naar voren kunnen trekken. Wij hebben immers extra capaciteit door uitval van overleg- en reisuren.
Wat ons betreft is het nu de opgave om het werk slim anders te faseren. Daarbij gaat het niet alleen om ons bedrijf. Het gaat er ook om dat als deze situatie langer duurt toch echt een modus operandi moet ontstaan waarmee we door kunnen. En al duurt het korter, dan nog zal er een prop in het werk ontstaan, die later voor problemen kan zorgen met planning van projecten en capaciteit bij bijvoorbeeld bouwpartijen. Wij zijn al half vergeten dat er een behoorlijke opgave ligt voor verduurzaming, de aanpak van wijken en niet te vergeten de situatie op de woningmarkt. Die opgave zal niet minder omvangrijk worden als er eenmaal een vaccin is gevonden.”
Zijn er volgens jou al lessen te trekken uit de coronacrisis?
“Het is best bijzonder om te zien hoe je als land in een extreme situatie allemaal klaar gaat staan en gewoon doet wat gedaan moet worden. We krijgen nu een spiegel voorgehouden van hoe kwetsbaar we zijn. Doordat de gevolgen van het virus direct voelbaar zijn, er getallen van geïnfecteerden en doden in het nieuws komen, gaan we mee in strenge maatregelen. Het is bijzonder dat het lukt zonder dat de noodtoestand wordt uitgeroepen.
Dit soort strenge maatregelen nemen lukt ons gek genoeg niet bij problemen en opgaven die grotere gevolgen hebben op de lange termijn, zoals klimaatverandering en het radicaal terugdringen van CO2- en stikstofuitstoot. Ik zou het enorm gepast vinden als Mark Rutte na het indammen van het virus ’s avonds op TV vertelt dat er nog steeds sprake is van een zeer ernstige en levensbedreigende situatie en dat daarom hele strenge maatregelen genomen worden om de CO2-uitstoot terug te dringen. En dat alle burgers opgeroepen worden zich daar streng naar te gedragen.”
Trefwoorden
reimar von meding
kaw
coronavirus
Best gelezen
1
Nominaties Woongebouw van het Jaar 2025 bekend
woensdag, 3 september
2
Vijf nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025
maandag, 1 september
3
Woontoren De Vrijheid door Atelier Kempe Thill in Bajeskwartier opgeleverd
maandag, 1 september
4
's-Hertogenbosch selecteert acht ontwerpteams voor volgende ronde Citadelpoort
woensdag, 3 september
5
D66 wil stad bouwen in nieuwe polder tussen Amsterdam en Almere
woensdag, 3 september
Gerelateerde nieuwsberichten
Groningse Oosterpark-projecten van KAW illustreren 'wijkvernieuwing 3.0'
20 januari 2021
KAW ontwerpt woonzorgomgeving met landelijke sfeer
31 mei 2021
Architecten werken vanuit huis: De Zwarte Hond
17 maart 2020
Architecten werken vanuit huis: Vakwerk Architecten
16 maart 2020
Architecten werken vanuit huis: LIAG
18 maart 2020
Architectenweb gaat ‘gewoon’ door
16 maart 2020
Architecten werken vanuit huis: Het Nieuwe Instituut
18 maart 2020
Architecten werken vanuit huis: KCAP
19 maart 2020
BNA: vanuit onze collectieve kracht kunnen we deze crisis te lijf
19 maart 2020
Architecten werken vanuit huis: Rijnboutt
20 maart 2020
Architecten werken vanuit huis: KettingHuls
20 maart 2020
Architecten werken vanuit huis: XOOMlab
23 maart 2020
Architecten werken vanuit huis: Common Affairs
25 maart 2020
Architecten werken vanuit huis: actuele tips van een coach
26 maart 2020
Architecten werken vanuit huis: LOLA Landscape Architects
27 maart 2020
Architecten werken vanuit huis: Inbo Shanghai gaat weer naar kantoor
27 maart 2020
Groningse Oosterpark-projecten van KAW illustreren 'wijkvernieuwing 3.0'
20 januari 2021
KAW ontwerpt woonzorgomgeving met landelijke sfeer
31 mei 2021
Architecten werken vanuit huis: De Zwarte Hond
17 maart 2020
Architecten werken vanuit huis: Vakwerk Architecten
16 maart 2020
Architecten werken vanuit huis: LIAG
18 maart 2020
Architectenweb gaat ‘gewoon’ door
16 maart 2020
Architecten werken vanuit huis: Het Nieuwe Instituut
18 maart 2020
Architecten werken vanuit huis: KCAP
19 maart 2020
BNA: vanuit onze collectieve kracht kunnen we deze crisis te lijf
19 maart 2020
Architecten werken vanuit huis: Rijnboutt
20 maart 2020
Architecten werken vanuit huis: KettingHuls
20 maart 2020
Architecten werken vanuit huis: XOOMlab
23 maart 2020
Architecten werken vanuit huis: Common Affairs
25 maart 2020
Architecten werken vanuit huis: actuele tips van een coach
26 maart 2020
Architecten werken vanuit huis: LOLA Landscape Architects
27 maart 2020
Architecten werken vanuit huis: Inbo Shanghai gaat weer naar kantoor
27 maart 2020
Toon alles
Andere nieuwsberichten
Limburgse bessenplantage uitgebreid met (on)opvallende groepsaccommodatie
Gisteren, 14:47
Op de bessenplantage Blankwater in Swalmen is naar ontwerp van Jasper Smits Architecten in samenwerking met Raumkultur een groepsaccommodatie opgeleverd.
Van Bergen Kolpa architecten levert innovatiecentrum voor metropolitane tuinbouw in Hengshui op
Gisteren, 13:00
In de Chinese stad Hengshui is een innovatiecentrum voor metropolitane voedselproductie naar ontwerp van het Nederlandse bureau gebouwd. De zogeheten Vertical Farm is gebouwd op het Hengshui International Horticultural Park.
NEXT architects ontwerpt onderwijs- en sportcomplex in nieuwe wijk Voorhout
Gisteren, 10:40
Het gebouw gaat onderdak bieden aan twee basisscholen, een kinderdagverblijf, een sportzaal en de maatschappelijke voorzieningen voor de nieuwe wijk. Het complex wordt gerealiseerd van hout en andere biobased materialen, meldt NEXT.
D66 wil stad bouwen in nieuwe polder tussen Amsterdam en Almere
3 september, 2:36
IJstad, zoals D66 de nieuwe stad voorlopig heeft genoemd, moet ruimte bieden aan 60.000 woningen.
Huizenprijzen in het tweede kwartaal gestegen in alle gemeenten
1 uur geleden
In heel Nederland stegen de prijzen van bestaande woningen in het afgelopen kwartaal gemiddeld met 9,7 procent.
Kenniscentrum: veel studenten zoeken niet meer naar kamer
Gisteren, 12:08
Steeds minder studenten gaan op kamers, constateert Kences.
Ronald Schleurholts gestart als hoogleraar Heritage & Design aan TU Delft
Gisteren, 11:22
Met het oog op de klimaatdoelen bepleit de partner bij cepezed een herwaardering van alle bestaande gebouwen, ook de niet-monumenten.
Energiekosten huishoudens Randstad lager dan in rest van het land
3 september, 12:27
In Groningen betaalt een gezin gemiddeld 105 euro meer per maand aan energie dan een vergelijkbaar huishouden in Utrecht.
ING en Rabobank stoppen 200 miljoen euro in Nationaal Warmtefonds
2 september, 11:58
Het fonds verwacht dat de bijdrage 12.500 huishoudens helpt bij het energiezuiniger maken van hun woning. Met een lening kunnen ze bijvoorbeeld een warmtepomp aanschaffen of hun vloeren isoleren.
Steeds meer vakantiewoningen aan de kust, vooral in Zeeland
1 september, 3:27
Het aantal vakantiewoningen aan de Nederlandse kust is de afgelopen jaren gestegen, constateert het Kadaster.
Ga naar het nieuws-archief
Ronnie Weessies
Redacteur
0
0
0
0
Voor een optimale gebruikservaring plaatst Architectenweb functionele cookies. Wat de verschillende cookies precies doen leggen we uit in een
overzicht
. Cookies van social media kun je optioneel
aanzetten
.
Akkoord
Instellingen
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan
Feedback
Feedback
Wij horen graag jouw feedback. Laat je reactie achter en eventueel jouw e-mail adres.
Reactie
Verstuur