Ruimtelijkheid Stedelijk Museum nog onbenut

19 september 2012, 12:55

Op zondag 23 september opent het Stedelijk Museum Amsterdam, na bijna negen jaar gesloten te zijn geweest, opnieuw zijn deuren voor het publiek. Architectenweb nam alvast een kijkje in het gerenoveerde en uitgebreide museum.

Tekst Michiel van Raaij

Het is allemaal nog wat onwennig. Het weer ontvangen van publiek, het nieuwe gebouw. Richting de officiële opening door de koningin komende zaterdag draait de organisatie van het Stedelijk Museum langzaam warm. De curatoren vertellen nog wat schuchter hun verhaal. Met hun tijdelijke tentoonstellingen verkennen ze voorzichtig de ruimtes in de nieuwbouw van het museum.

Ruimtelijkheid nog onbenut
De nieuwe tentoonstellingsruimtes liggen boven en onder de nieuwe entree van het museum. Wat direct opvalt: de ruimtes zijn groot en vrij indeelbaar. In aanvulling op de kamers in de negentiende-eeuwse oudbouw van architect Adriaan Willem Weissman, biedt de eenentwintigste-eeuwse uitbreiding van architect Mels Crouwel (Benthem Crouwel Architekten) volledig vrij indeelbare ruimtes. De ruimtes, die gebruikt worden voor wisselende tentoonstellingen, bieden de curatoren een hele reeks aan mogelijke indelingen en laten allerhande gebruik toe.

Het is pijnlijk om te zien dat de enorme potentie van de ruimtes in de openingstentoonstellingen nog maar heel voorzichtig worden benut. In de tentoonstelling ‘Beyond Imagination’ op de eerste verdieping, waarin werk van 19 jonge Nederlandse kunstenaars wordt getoond, breken schuin geplaatste wanden de grote ruimte in kleinere delen op. Het tentoonstelde werk blijft wat schaal betreft ook heel bescheiden.

De ontkenning van de ruimtelijkheid van de nieuwbouw gaat in de kelder nog een stap verder. In deze gigantische ondergrondse ruimte is voor de tentoonstelling ‘Works in Place’ een soort gebouw opgetrokken dat allerlei kleinere ruimtes bevat en waarin het plafond op veel plaatsen is verlaagd. De tentoonstelling in de kelder is mede samengesteld door Ann Goldstein, de nieuwe directeur van het Stedelijk Museum. Het is te hopen dat zij bij nieuwe tentoonstellingen meer zal experimenteren met de geboden ruimte. Van de recente kruisbestuivingen tussen de kunst- en architectuurdisciplines is in het Stedelijk Museum nog helemaal niets te zien. Een gemiste kans.

Nieuwe entree
De uitbreiding van het Stedelijk Museum in Amsterdam draait uiteindelijk om de nieuwe entree aan het Museumpark. “We wilden eigenlijk gewoon een grote entree maken”, vertelt Mels Crouwel. “De grote luifel, de speciale materialisering… het staat allemaal ten dienste van het maken van de entree. Je zou bijna vergeten dat er ook nog nieuwe museumruimtes zijn bijgekomen.”

Crouwel vertelt dat hij geen los paviljoen in het park wilde maken, maar het museum aan het Museumplein wilde leggen. “Dat is goed gelukt”, zegt Crouwel, “en stelt het museum in staat naar buiten de treden.” Op het plein voor het Stedelijk kunnen, naast het terras, ook evenementen georganiseerd worden.

Het exterieur van het museum laat een groot contrast zien tussen de oudbouw en de nieuwbouw. In het interieur komt dit verschil op de begane grond terug. Op de verdiepingen is dit verschil echter geminimaliseerd. De tentoonstellingsruimtes uit de oudbouw zijn wat betreft materialisering en belichting niet te onderscheiden van die in de nieuwbouw. Dit was een bewuste keuze van Crouwel. Voor de curatoren zal er – op de grootte van de ruimtes na dan – geen verschil zijn tussen exposities in de oudbouw en de nieuwbouw. Het is één museum.

Om de grote zaal onder de entree onlosmakelijk onderdeel te laten zijn van de route door het museum, heeft Crouwel deze direct met lange roltrappen vanaf de eerste verdieping ontsloten. Hoewel de bezoekers met de roltrappen feitelijk door de entreehal bewegen, voorkomt een gele buis rondom de roltrappen een uitwisseling tussen beide sferen. De levendigheid van de entree blijft zo slim gescheiden van de rust van het museum.

Economische spin off
Bij de persopening van het museum afgelopen dinsdag 18 september benadrukte Carolien Gehrels, wethouder kunst en cultuur van de Gemeente Amsterdam, het belang van de heropening van het Stedelijk Museum voor de stad Amsterdam. Het culturele aanbod is volgens haar een belangrijke factor in de aantrekkelijkheid van de stad voor bezoekers, inwoners en bedrijven. Met de opening van het Stedelijk Museum en straks ook het Rijksmuseum zal die aantrekkelijkheid van de stad een boost krijgen. Gehrels: “Je ziet nu al dat de uitbreiding van het Stedelijk Museum nieuwe investeringen uitlokt, zoals de vernieuwing van het Conservatorium Hotel.”

De renovatie en uitbreiding van het museum is betaald van het geld dat in de jaren tachtig en negentig is verdiend met de ontwikkeling van nieuwe woon- en werkgebieden, zo vertelde Gehrels. Met dat geld is de nieuwe bibliotheek op het Oosterdokseiland gebouwd en is de Stadsschouwburg verbouwd. Gehrels: “Het Stedelijk Museum is de kroon op dit werk.”

“Ja, het heeft langer geduurd en duurder geworden dan we van tevoren hadden bedacht”, stelde Gehrels: “Maar we hebben het eindbeeld steeds voor ogen gehouden. De opening is een geweldig moment voor Amsterdam.”

Goldstein: “We zijn open!”

De getoonde foto's zijn gemaakt door Matthijs Borghgraef van Kwikzilver.

Trefwoorden

stedelijk museum amsterdam carolien gehrels mels crouwel benthem crouwel architekten ann goldstein

1	Het Binnenhof – Gebouw C krijgt onder houten dakspanten extra werkplekken woensdag, 18 juni
2	Rijksmonumentale Schiedamse branderij krijgt herbestemming als boetiekhotel woensdag, 18 juni
3	Het Binnenhof – voormalig Ministerie van Koloniën krijgt extra werkplekken op zolder maandag, 16 juni
4	Archiprix 2025 kent vier winnaars en twee eervolle vermeldingen dinsdag, 17 juni
5	Arons en Gelauff en Civic Architects presenteren ontwerp The Emerald in Bajeskwartier dinsdag, 17 juni

Gerelateerde nieuwsberichten

'Kritiek op Stedelijk teken van betrokkenheid'

24 september 2012

Architectuurjaar 2012 (9): heropening Stedelijk

20 december 2012

New York Times vernietigend over 'badkuip' Stedelijk

2 januari 2013

Rem Koolhaas en andere betrokkenen over totstandkoming Stedelijk BASE

15 december 2017

Half miljoen bezoekers voor Stedelijk Museum

28 maart 2013

100.000 bezoekers voor vernieuwd Rijksmuseum

26 april 2013

Van Gogh Museum dicht voor renovatie

24 september 2012

Rijksmuseum telt af naar heropening

4 januari 2013

Benthem Crouwel realiseert AM3 datacenter

9 oktober 2012

Stedelijk Museum op een postzegel

25 september 2012

Speeltoestellen Van Eyck in tuinen Rijksmuseum

21 juni 2013

Koolhaas richt nieuwbouw Stedelijk opnieuw in

6 september 2016

Winkelcentrum op centraal plein Koblenz geopend

26 september 2012

Expositie over architecten Rijksmuseum in OBA

7 maart 2013

Uitbreiding Stedelijk wint Materia Co-Creation Award

7 februari 2013

Rekening Rijksmuseum is nog niet rond

20 januari 2014

Rijksmuseum gepresenteerd voor het publiek

5 april 2013

Stedelijk Museum opent nieuwe collectieopstelling in december

13 september 2017

Akkoord voor nieuwe entree Van Gogh Museum

25 juli 2013

AMO en Stedelijk Museum creëren een ‘Stedelijk weefsel’

15 december 2017

Stedelijk Museum opnieuw dicht

9 september 2011

Wandkleed Stedelijk Museum geplaatst

23 mei 2012

Geen zwaar onderzoek naar Stedelijk Museum

30 november 2011

Koningin opent vernieuwd Stedelijk

14 augustus 2012

Oudbouw Stedelijk witter en ruimer dan ooit

9 juli 2010

Stedelijk kan kunst kwijt in nieuw depot

1 juli 2009

‘Opnieuw uitstel opening Stedelijk Museum’

20 november 2009

Museumplein moet internationale allure krijgen

17 december 2008

Badkuip Stedelijk Museum nu nog groen

20 juli 2011

Wethouder onder druk om Stedelijk Museum

29 november 2011

Stedelijk Museum gaat tijdelijk open

14 mei 2010

Stedelijk Museum bouwkundig opgeleverd

3 februari 2012

Stedelijk heeft geld voor verbouwing binnen

5 juli 2004

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Team aan de Schie geselecteerd voor volgende fase binnenstadscampus Erasmus MC

Gisteren, 09:34

De aanbesteding voor de volgende fase van de binnenstadscampus van Erasmus MC in Rotterdam is gewonnen door Team aan de Schie, een combinatie van Vakwerk Architecten en Cepezed.

Transformatie kantoor naar woongebouw Het Veem in Hengelo voltooid

19 juni, 3:54

Het voormalige UWV-kantoor, gelegen in de spoorzone van Hengelo, onderging een transformatie naar ontwerp van Bloot Architecture. Het nieuwe woongebouw Het Veem biedt plaats aan 93 appartementen en commerciële ruimte op de begane grond.

Definitief ontwerp voor raadzaal gemeente Amsterdam door De Twee Snoeken

19 juni, 10:45

De Twee Snoeken heeft vorige week zijn definitief ontwerp voor de raadzaal in het stadhuis van de gemeente Amsterdam gepresenteerd. Toegankelijkheid, het duale stelsel, duurzaamheid en de Amsterdamse identiteit staan centraal in het ontwerp.

Voormalige telefooncentrale herbestemd tot woon-werkgebouw met optopping

18 juni, 4:15

Een oude telefooncentrale aan de Kamerlingh Onneslaan in Amsterdam is naar ontwerp van Ronald Janssen Architecten herbestemd tot woon-werkcomplex. Het project betreft transformatie, optopping en functiemenging, met behoud van het bestaande casco.

Prominente ontwikkelaars committeren zich aan bouw biobased woningen

19 juni, 9:42

Acht ontwikkelaars hebben afgesproken dat in 2028 minstens dertig procent van hun nieuwbouwwoningen tot vijf bouwlagen biobased zal zijn.

BoogieWood winnaar van de eerste Gouden Hijskraan

18 juni, 5:31

Op de vastgoedbeurs Provada heeft de gemeente Den Haag de Gouden Hijskraan 2025 uitgereikt aan het woningbouwproject BoogieWood.

Den Haag wil eigen warmtebedrijf oprichten

18 juni, 10:09

Het warmtebedrijf moet inwoners van de Hofstad helpen om te stoppen met het gebruik van aardgas.

OVV: ontwerpfout en gebrek aan controle bij ingestorte parkeergarage

17 juni, 11:43

Dat concludeert de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV), die heeft onderzocht hoe het kon gebeuren dat alle hellingen op 26 mei 2024 inzakten.

Nieuwegein wist niet van veranderingen in bouw ingestorte parkeergarage

17 juni, 10:59

De gemeente wist niet dat de bouw van de vorig jaar ingestorte parkeergarage op sommige punten anders was uitgevoerd en deed daarom geen extra controles.