Alexander Pols

‘Instagrammable’

29 oktober 2024, 9:00

Voor een architectenselectie presenteerden we onlangs een schetsontwerp voor een hotel aan een stedelijk plein. De jury bestond uit een groep ontwikkelaars en investeerders. De presentatie verliep goed, maar ik zag een terughoudende beleefdheid en vroeg door: het ontwerp is in slechts een paar weken tijd gemaakt – zonder enige interactie met gemeente of eindgebruikers – zijn er echt geen opmerkingen? Die waren er natuurlijk wel. Grote bedenkingen zelfs over de gevels: die waren echt nog veel te saai. En iemand constateerde: ik zie nog geen enkel Instagram-moment in het plan, hoe zien jullie dat?

Oei, daar had ik geen goed antwoord op. De investeerders in deze selectie willen uiteraard meer en dat begrijp ik ook: er moet geld worden verdiend, het gebouw moet mensen trekken. Als architect denk je misschien de gebruiker of consument te kennen, maar leven we niet te veel in ons eigen wereldje om de leek nog te kunnen overtuigen?

Zelf ben ik redelijk actief op Instagram maar binnen een kleine, internationale bubbel van gelijkgezinde architectuurliefhebbers. Af en toe post ik een serie foto’s van een boeiend gebouw dat op mijn pad komt, in ruil daarvoor zie ik dagelijks een enorm aanbod aan gebouwen en tekeningen voorbijkomen die mij inspireren. Het algoritme werkt goed, ik kan niet meer zonder.

Met het bureau zijn we jaren geleden ook met veel goede moed gestart met social media, maar dat viel al snel weer stil. Te weinig tijd, te weinig nieuws om te melden, er is altijd wel een excuus. Influencers en bedrijven met een slimme marketing houden dat wel vol. Met hun creatieve energie genereren ze beelden die de aandacht trekken, hun investering daarin verdient zich echt wel terug.

De vluchtige wereld van de media en dus ook social media heb ik altijd los gezien van het architectenvak. Want architectuur gaat toch over het ontwerp van robuuste structureren, over culturele continuïteit, over het balanceren tussen het private en het publieke belang… het gaat niet over de waan van de dag. Of toch ook?

Hoe zou dat eruit kunnen zien, een Instagrammable architectuur? Toevallig heb ik dat pas gelezen in het boek ‘How to win work’ van Jan Knikker, die als partner bij MVRDV verantwoordelijk is voor de public relations, business development en strategie. Het boek is een aanrader. Je leest op een vermakelijke manier hoe bureaus als OMA en MVRDV het aanpakken, wat bij hen goed heeft gewerkt, maar bijvoorbeeld ook wat er mis kan gaan. Een serieus project kan wel degelijk op een luchtige manier worden verpakt, stelt Jan Knikker. Met vrolijke, soms zelfs theatrale, elementen in de architectuur kan een positieve, optimistische sfeer worden neergezet rond op zichzelf zeer serieuze opgaven.

Naast suggesties over hoe je jezelf of een ontwerp positief presenteert – op een manier die de beslissers in een project aanspreekt – staan in het boek ook tips voor de visualisaties: maak de beschouwer onderdeel van de enscenering door het juiste perspectief te kiezen, laat interieurs zien die verleiden naar binnen te gaan, gebruik warme accenten zoals de kleur rood. En maak niet de fout alles te willen laten zien en uitleggen in je beeld – de render is een belofte die je ook waar moet kunnen maken in het werkelijke gebouw – maar kies er bijvoorbeeld voor een lifestyle of sfeer neer te zetten die belangrijk is voor jouw ontwerp. En zo nog heel veel meer.

Tja, het boek was ik weer even vergeten tijdens deze architectenselectie, die we trouwens ook niet gewonnen hebben. De ontwikkelaar was zo aardig om uit te leggen hoe we de volgende keer meer kans maken: wees betrouwbaar en degelijk maar ook brutaler. De wow-factor ontbrak in het ontwerp en jullie moeten zelf beter verkopen. Neem de leek mee in je verhaal, focus meer op de vertaling van de beleving, laat in 3D zien wat je bedoelt (lees: sfeervolle renderings). Met zijn boek heeft Jan dus een punt.

Is hier een ‘hack’ voor te verzinnen? Enerzijds het mogelijk zeer vluchtige Instagram-moment inbouwen en anderzijds toch ons eigen serieuze en duurzame ding doen? Ik weet het nog niet, maar we hebben besloten om de volgende keer uit onze comfortzone te stappen: we bouwen dat Insta-moment in. Als dat ene detail het grote geheel tot een succes kan maken, een gebouw of nieuw stuk stad op de mentale kaart van de stedeling kan krijgen, dan is het de moeite waard. Het doel heiligt de middelen!

In de geschiedenis zijn genoeg voorbeelden te vinden van geweldige gebouwen die tijdelijk waren – voor één spectaculair moment gebouwd, volgens de laatste mode – en het soms nog tot monument schopten ook. Denk bijvoorbeeld aan al die prachtige paviljoens voor de wereldtentoonstellingen en expo’s die behouden zijn gebleven. Of die in stedelijke pleinen en parken zijn gebouwd. Juist door iets als tijdelijk te betitelen, kan bij alle betrokken partijen ruimte ontstaan om eens iets heel anders te realiseren. Iets dat ook Instagrammable is.

Dit zou misschien kunnen werken: een degelijk stedelijk plan met bijvoorbeeld ergens een tijdelijk paviljoen dat een actueel maatschappelijk thema adresseert, aansluiting zoekt bij de populaire cultuur of een interieur waar we de grenzen van het vakgebied opzoeken. Misschien dat we er wel een kunstenaar bij betrekken. Want ergens gaat bouwkunst dan ook over in kunst en dat herinnert weer aan voorbeelden uit het modernisme en prachtige toegepaste kunst in en op gebouwen in de eeuwen daarvoor. Voorwaarde moet zijn, denk ik, dat het tijdelijke insta-moment genoeg kwaliteit belooft om permanent te worden. We gaan het zien!

Alexander Pols is architect-directeur van Kollhoff&Pols architecten. Hij is architectlid in de Welstands- en Monumentencommissie van Den Haag, gastdocent en commissielid voor de beroepservaringsperiode en examencommissie van het Architectenregister.

Trefwoorden

column kunst alexander pols instagram instagrammable

1	Eerste grootschalige houten woongebouw van Rotterdam opgeleverd dinsdag, 13 mei
2	Office Winhov en Office Haratori herinterpreteren wederopbouw in ontwerp woontoren Opportuna woensdag, 14 mei
3	Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML vrijdag, 16 mei
4	Fenix, kunstmuseum over migratie, opent zijn deuren donderdag, 15 mei
5	Parametrisch ontworpen lattengevel golft rond Wolder Huus voor Sport en Cultuur maandag, 12 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Durven we in onze stedenbouw nog op de lange termijn te denken?

27 augustus 2024

Column

Minerale steenstrips

29 april

Architectuur uit de jaren tachtig: behouden of niet?

2 juli 2024

Blijft er ruimte voor stenige gebouwen?

30 april 2024

Tako Postma: geen dikke maar waardevolle torens graag!

11 januari 2024

'New Yorks zoning-model kan ook Nederlandse hoogbouw vooruit helpen'

9 januari 2024

Waarom zijn we zo gefixeerd op slanke torens?

2 januari 2024

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML

16 mei, 2:00

ASML, gemeente Eindhoven, Nudus en Sweco Architects hebben het Voorlopig Ontwerp Stedenbouwkundig Plan gepresenteerd voor een mogelijke uitbreiding van ASML aan de noordzijde van de Brainport Industries Campus.

Antonia Schreiber wint Kazerne Design Award 2025 met circulair pleistermateriaal

15 mei, 12:15

Wat als koeienmest geen probleem is, maar een waardevolle grondstof? Ontwerper Antonia Vincenza Schreiber zette die gedachte om in een concreet project en is nu met ‘Local Shit’ aangewezen als winnaar van de Kazerne Design Award 2025.

Nai010 presenteert architectuurgids Gebouwen door Vrouwen in Rotterdam

15 mei, 11:31

Op zaterdag 7 juni wordt de architectuurgids Gebouwen door Vrouwen: Rotterdam gepresenteerd. In het boek zijn vijftig Rotterdamse gebouwen te zien die door vrouwen zijn ontworpen, of waar ze een flinke bijdrage aan hebben geleverd.

AFFR biedt voorpremière van film Universal Language tijdens Rotterdam Architectuur Maand

15 mei, 10:15

In de film staat de Canadese stad Winnepeg centraal, maar dan in een setting dat Perzisch naast Frans de dominante taal van Canada is.

Ministerie onderzoekt oorzaak van daling nieuwbouwvergunningen

15 mei, 1:29

Het CBS meldde donderdag dat het aantal nieuwbouwvergunningen begin dit jaar met 3500 is gedaald tot 12.500 ten opzichte van het eerste kwartaal van 2024.

PBL: klimaatplannen Hermans onvoldoende voor klimaatneutraal 2050

15 mei, 10:04

Dat constateert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een zogenoemd position paper over het klimaatbeleid dat eind april is aangekondigd.

MOB erkent noodzaak Binnenhofrenovatie, maar hekelt geitenpaadjes

14 mei, 5:51

De milieuorganisatie is echter klaar met “geitenpaadjes” die de overheid volgens haar gebruikt om onder de eigen stikstofregels uit te komen.

Aantal vergunningen voor tijdelijke woningen weer fors gestegen

14 mei, 9:39

Om het woningtekort tegen te gaan komen er in Nederland steeds meer tijdelijke huizen bij. Vorig jaar is voor 6.166 van deze woningen een vergunning verstrekt, meldt het CBS.