Projecten
Producten
Bedrijven
Vacatures
Agenda
Awards
Podcasts
more_horiz
Videos
Magazine
Thema's
Favorieten
Profiel
Uitloggen
Nieuw
Populair
Toon alles
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #11
Scholen
Architectenweb magazine #10
Zorg
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #10
Zorg
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #6
Transformatie en Renovatie
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Architectenweb Awards 2024
Architectenweb Awards 2023
Architectenweb Awards 2022
Architectenweb Awards 2021
Architectenweb Awards 2020
Architectenweb Awards 2019
Architectenweb Awards 2018
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Avond met Office Winhov
Martens, Willems & Humblé Architecten
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
Studio Nauta
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
LEVS architecten
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
De Zwarte Hond
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
Avond met Office Winhov
Martens, Willems & Humblé Architecten
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
Ontwerpen in analogie met het bestaande
Symposium
Studio Nauta
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
De Zwarte Hond
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2024
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
AbyC Architectenbureau
architecture by co-creation
Architect ir. Niek Hilgen
Boeijenjong Architecten
Een ontwerpbureau voor architectuur en bouwkunde
&deBlauw
Lead to Change!
Chameleon
Premium whiteboards en akoestische wandoplossingen
LoyalBrand
Uw Herman Miller Specialist
STREEP Architecten
Maarten van Kesteren architecten
Dijkman Coating
Omdat het altijd beter kan!
&deBlauw
Lead to Change!
SeARCH bv
LoyalBrand
Uw Herman Miller Specialist
Architecten
Architectuur
Mobiliteit en infrastructuur
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Leveranciers
Gevels
Daken
Ramen en deuren
Trappen, liften en balustrades
Binnenwanden
Vloeren
Plafonds
Verlichting
Sanitair
Projectinrichting
Installaties
Constructies
Buitenruimte
Software
Adviseurs
Bestekschrijvers
Bouwmanagement
Installatie adviseurs E
Bouwfysica
Calculators
Installatie adviseurs G/W
Bouwkundig tekenwerk
Constructeurs
Lichtadviseurs
Adviseur beveiliging
Juristen
Intermediairs, Payrolling
Aannemers
Overig
Presentatie
Instellingen / onderwijs
Overig
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Gesprek met Fenna Haakma Wagenaar over woonkwaliteit in hoogbouw
Gesprek met Erik Moederscheim over ruimte laten binnen strategische visies
Gesprek met Christian Rapp over hoogbouw in Berlijn, Den Haag en Antwerpen
Gesprek met Paul van Bergen over de verduurzaming van gebouwen
Gesprek met Ronald Huikeshoven over hoogbouw binnen gebiedsontwikkeling
Gesprek met Fenna Haakma Wagenaar over woonkwaliteit in hoogbouw
Gesprek met Erik Moederscheim over ruimte laten binnen strategische visies
Gesprek met Christian Rapp over hoogbouw in Berlijn, Den Haag en Antwerpen
Gesprek met Ronald Huikeshoven over hoogbouw binnen gebiedsontwikkeling
Gesprek met Paul van Bergen over de verduurzaming van gebouwen
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Nieuwbouw Staring College
Stadhuis den Helder
Rademacher de Vries wint Open Call voor Architectuur en Bouwkunst
Luchtmeetstation Amsterdam
CPO VondelStaete, Amersfoort
Petit Caron
Transformatie Proefboerderij Ruigewind
Community living in het Hamsterhof
ROSA - Uitbreiding rijwoning Bussum
Moderne schuurwoning
Optoppen van een Multi-Residentieel Project
Architectuur
Woningbouw
Zorg
Hotels
Restaurants en café’s
Winkels
Sportgebouwen
Culturele gebouwen
Overheidsgebouwen
Scholen
Kantoren
Bedrijfsgebouwen
Paviljoens en kunst
Overig
Mobiliteit en infrastructuur
Trein- en metrostations
Luchthavens
Busstations
Parkeergarages
Fietsparkeren
Wegen
Bruggen
Water
Energie
Tankstations en laadstations
Waterzuivering en afvalverwerking
Overig
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Regionale visies
Gebiedsvisies
Plannen stedelijk weefsel
Amusementsparken en dierentuinen
Lichtontwerpen
Openbare ruimte
Pleinen
Parken
Tuinen
Speelplaatsen
Uitkijktorens
Overige (bijv. begraafplaatsen)
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Noir FIX-CLIP system voor snelle gevelmontage
Efficiënte, blinde gevel bevestiging dat voldoet aan het bouwbesluit
ORAÉ
Het eerste CO2-arme glas!
Natuurgetrouwe houtlook kunststof gevelbekleding
De meest natuurgetrouwe kunststof gevelbekleding ter wereld
Schüco Vliesgevelsysteem FWS 35 PD
Slanke vliesgevel met een aanzichtbreedte van slechts 35 mm
Jansen VISS vliesgevelsysteem
GUTMANN Lara GF
Een modulair vliesgevel systeem - vrijheid voor ontwerpers
Pareti Naturali
Het wow-effect voor uw wand(en) of gevel(s)!
Profiled Window
Dakraam gootstukken voor sandwichdakpanelen
Nieuw: EcoLine duurzame handvorm steenstrips
Karakteristieke handvorm, CO2-arm geproduceerd
Handgrepen van InduDoors
Stijlvol geheel
Gevels
Gevelbekleding
Vliesgevels
Zonwering buiten
Isolatie
Gevelconstructies
Signing
Overig
Daken
Dakafwerkingen
Dakisolatie
Dakconstructies
Dakranden, dakgoten en HWA's
Dakramen
Lichtkoepels
Lichtstraten
Schoorstenen
Overig
Dakluiken
Ramen en deuren
Raam- en deursystemen / kozijnen
Vliesgevels
Hang- en sluitwerk
Beveiliging en luiken
Dorpels en vensterbanken
Lateien
Roosters
Glas
Dakramen
Dakkoepels
Lichtstraten
Zonwering buiten
Zonwering binnen
Buitendeuren
Binnendeuren
Postvakken en brievenbussen
Overig
Dakluiken
Trappen, liften en balustrades
Trappen
Roltrappen
Liften
Balustrades en hekwerken
Galerijen
Binnenwanden
Binnenwanden
Wandafwerking
Vloeren
Constructieve vloeren
Verhoogde vloeren
Vloerafwerkingen
Overig
Plafonds
Tegels
Lineair
Grill
Open en roosters
Naadloos
Eilanden en baffles
Plafondafwerkingen
Ophangsystemen
Overig
Klimaatplafonds
Verlichting
Binnenverlichting
Buitenverlichting
Sanitair
Kranen en douchesets
Wastafels
Douchewanden en douchebakken
Baden
Waterclosets
Accessoires
Overig
Projectinrichting
Stoelen
Banken
Tafels
Kasten
Balies
Vrijstaande wanden
Keukens
Accessoires
Overig
Cabines
Interieurbeplanting
Stoffering
Installaties
Verwarming, koeling en ventilatie
Elektrotechnische installaties
Schakelmateriaal
Domotica
Deurcommunicatie
Beveiliging
Liften
Onderhoudsinstallaties
Overig
Brandbeveiliging
Constructies
Draagconstructies
Funderingen en kelders
Overig
Brandbeveiliging
Buitenruimte
Bestratingen en verhardingen
Afwateringen
Terreinafscheidingen en geluidsschermen
Buitenmeubilair
Fietsparkeren
Terrassen
Terrasoverkappingen
Bruggen
Accessoires
Overig
Beplanting
Speeltoestellen
Software
Tekenen 2D
Modelleren 3D / BIM
Visualisatie / rendering
Parametrisch ontwerpen
Bouwfysica
Draagconstructie
Overig
Virtual Reality
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Archicad 28 is live!
Online
Cradle to Cradle Café: 'Duurzaam ontwerpen: De mens centraal'
Ketelhuis, Ketelhuisplein 1 Strijp S, Eindhoven
Vastgoed en klimaatrisico’s: Wie betaalt de rekening?
Pakhuis de Zwijger, Piet Heinkade 179, 1019 HC Amsterdam
De coöperatieve stad
Keilepand M4H
ARRA #7: De Stad als Collectief Domein
NiCo, Coehoornstraat 17, Arnhem
Archicad 28 is live!
Online
Architectonen - Luister naar de architectuur in muziek
Laurenskerk, Rotterdam
‘Nature of Hope’, 11e Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam
Nieuwe Instituut, Museumpark 25, Rotterdam
NRP-congres en uitreiking Gulden Feniks
De Vasim, Winselingseweg 41 in Nijmegen
Tentoonstelling ‘Makers on materials’ over zes natuurlijke materialen
Goirkestraat 96, 5046 GN Tilburg
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Toon alles
Design
Duurzaamheid
Gevel
Infrastructuur
Interieur
Kantoren
Leisure
Openbare ruimte
Publieke gebouwen
Scholen
Transformatie en Renovatie
Woningbouw
Zorg
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Toon alles
Kolpa zoekt ervaren technisch ontwerper
purpose company zoekt medior architect
Stagiair Bouwkunde Groningen
Stagiair Bouwkunde Eindhoven
TU Stagiair Bouwkunde Rotterdam
Studio Nauta zoekt projectleider
Assistent ontwerper
assistent ontwerper
Junior ontwerper
Junior Architect
(junior) BIM modelleurs gezocht
Civic zoekt een senior architect / projectleider
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Guaranty Building, Buffalo
Copyright: Alexander Pols
South Michigan Avenue, Chicago
Copyright: Alexander Pols
Guaranty Building, Buffalo
Copyright: Alexander Pols
South Michigan Avenue, Chicago
Copyright: Alexander Pols
Waarom zijn we zo gefixeerd op slanke torens?
2 januari, 9:00
Er is veel kritiek op de hoge torens die de afgelopen jaren in de Nederlandse steden zijn gebouwd. Woontorens boven de 100 meter worden in recensies omschreven als eindeloze herhalingen van dezelfde appartementen voor de allerrijksten met op straatniveau een doodse plint. Inmiddels heeft iedere zichzelf respecterende stad in Nederland een eigen hoogbouwvisie opgesteld. Daarin komt steeds hetzelfde schoonheidsideaal naar voren: een stadssilhouet met slanke torens. Dat ideaal biedt echter geen antwoord op die kritiek, integendeel. Heiligt het doel de middelen?
Even voor de helderheid, wat is de definitie van een ‘toren’ eigenlijk? In een podcast stelde Jan Peter Wingender van Office Winhov dat het Duitse woord Hochhaus, oftewel ‘hoog huis’, beter beschrijft wat een hoog gebouw zou moeten zijn dan het Nederlandse woord ‘toren’. Een toren kan ook 20 twintig meter hoog zijn, de verhoudingen bepalen of een bouwwerk toren genoemd kan worden. De definitie volgens Wikipedia: ‘Een toren is een bouwwerk dat aanmerkelijk hoger is, dan het breed en lang is.’
Veel hoge gebouwen die in de Nederland verrijzen zijn echter ‘maar’ 70 meter hoog. Daarboven gelden extra regels rond brandveiligheid, en wordt het bouwen duurder en het aandeel kern (trappen en liftschachten) groter. Een efficiënte plattegrond voor een woontoren in Nederland is nu eenmaal wat groter, met die 70 meter ontstaat zelden een slank volume. Er worden dus relatief weinig hoge gebouwen in Nederland gebouwd die ook slank zijn en torens kunnen worden genoemd.
De eerste echt hoge huizen verrezen eind negentiende eeuw in Chicago en Buffalo. Ze werden ontworpen door architecten als Louis Sullivan (die van ‘form follows function’) en Burnham&Root. Dat moet een spannende tijd zijn geweest: de lift was net uitgevonden en er waren opeens staalconstructies waarmee je hoger kon bouwen dan ooit tevoren.
Maar hoe ontwerp je een hoog woon- of kantoorgebouw als zoiets nog niet bestaat? De eerste hoge gebouwen waren letterlijk gewone, opgerekte huizen. Alsof er bij een negentiende-eeuws huis 10 of 20 lagen tussen plint en dak werden geschoven, dus met vaak gekke verhoudingen tot gevolg. De hoge en lage gebouwen gedroegen zich hetzelfde, vormden samen een bouwblok en hebben (nog steeds) stedelijke functies in een robuuste plint. Als je niet voortdurend omhoogkijkt, dan zie je geen verschil.
In
downtown
Buffalo staat een prachtig voorbeeld van zo’n vroege ‘wolkenkrabber’, de Guaranty Building van Sullivan uit 1896. Een terracotta gevel op een staalconstructie: hypermodern en volledig geprefabriceerd. De verticale ribben proberen het te verhullen, maar het gebouw is niet veel hoger dan het breed is. Toch wordt het gebouw gekoesterd, door zowel architecten als gebruikers.
Vooral grondprijs en te genereren opbrengst waren bepalend voor de hoogte en de vorm van een gebouw, zoals mooi omschreven in het boekje ‘Form Follows Finance’ (Carol Willis, 1995). Regelgeving voor hoogbouw in de Amerikaanse steden ontstond pas later, in het begin van de twintigste eeuw. De zogenaamde
zoning laws
zijn daarbij vooral faciliterend en waarborgen daglichttoetreding en zonlicht op straat. In Chicago was er ook lang een maximale bouwhoogte, wat veel ‘dikke’ hoge gebouwen voortbracht. In Manhattan zijn de kavels smaller en moeten torens terugspringen boven bepaalde hoogtes, waardoor er juist veel slanke torens werden gebouwd.
Veel steden in Nederland hebben tegenwoordig ook slankheidsregels zoals in New York. Maar de grondprijzen en de opbrengsten in Nederland zijn niet te vergelijken met die in Amerikaanse steden. Hier gaat het veel meer om een esthetisch ideaal. Den Haag heeft bijvoorbeeld de ‘Eyeline en Skyline’, een hoogbouwvisie waarin onder andere maximale diagonalen in de plattegrond zijn gekoppeld aan bouwhoogtes. Hoe hoger je bouwt, hoe slanker de toren moet zijn.
Het doel van dit soort regels is het regisseren van een silhouet van de stad met slanke torens. Maar het gevolg is dat veel torens te duur worden en met de huidige hoge bouwkosten helemaal niet worden gebouwd. Waar de
zoning laws
een balans zoeken tussen leefbaarheid en kosten/baten, hebben slankheidsregels in Nederland een tegengesteld effect: hoge torens kosten meer dan ze opleveren en woningen in hoogbouw worden onbetaalbaar.
Kwaliteit definiëren met regels over afmetingen en verhoudingen is niet zinvol. Vergeet de discussie over hoogte en slankheid. En zon en wind, dat moet gewoon goed geregeld zijn. Maak liever een plomp en super-efficiënt hoog huis dat goed landt op het maaiveld. Dan is er wat geld over voor levendige functies op straat, materialen in de plint die tegen een stootje kunnen en –
last but not least
– betaalbare woningen!
Alexander Pols is architect-directeur van
Kollhoff&Pols architecten
. Hij is architectlid in de Welstands- en Monumentencommissie van Den Haag, gastdocent en commissielid voor de beroepservaringsperiode en examencommissie van het Architectenregister.
Trefwoorden
hoogbouw
hoog huis
alexander pols
column
Best gelezen
1
Superuse ontwerpt tiny house in gondel afgeschreven windturbine
vrijdag, 18 oktober
2
ZUS over sloop Luchtsingel: ‘Dit noemen we sociaalkapitaalvernietiging’
dinsdag, 22 oktober
3
Rotterdamse Luchtsingel goeddeels afgebroken om houtrot
vrijdag, 18 oktober
4
Woonhuis Bedaux de Brouwer geïnspireerd op hooischuren en langgevelboerderijen Blaricum
maandag, 21 oktober
5
Voormalige telefooncentrale in centrum Den Bosch getransformeerd door Voss Architecture
maandag, 21 oktober
Gerelateerde nieuwsberichten
'New Yorks zoning-model kan ook Nederlandse hoogbouw vooruit helpen'
9 januari
Blijft er ruimte voor stenige gebouwen?
30 april
Tako Postma: geen dikke maar waardevolle torens graag!
11 januari
Architectuur uit de jaren tachtig: behouden of niet?
2 juli
Durven we in onze stedenbouw nog op de lange termijn te denken?
27 augustus
Powerhouse Company en MVRDV bij finalisten van de Internationale Hochhaus Preis
21 oktober
'New Yorks zoning-model kan ook Nederlandse hoogbouw vooruit helpen'
9 januari
Blijft er ruimte voor stenige gebouwen?
30 april
Tako Postma: geen dikke maar waardevolle torens graag!
11 januari
Architectuur uit de jaren tachtig: behouden of niet?
2 juli
Durven we in onze stedenbouw nog op de lange termijn te denken?
27 augustus
Powerhouse Company en MVRDV bij finalisten van de Internationale Hochhaus Preis
21 oktober
Toon alles
Gerelateerde podcasts
Gesprek met Jan Peter Wingender over hoogbouw als een ‘hoog huis’
31 augustus 2023
Gesprek met Carolien Schippers over hoogbouw in New York
4 april
Andere nieuwsberichten
Hotelketen Mama Shelter bouwt eerste Nederlandse vestiging in Buiksloterham
Gisteren, 15:39
In Amsterdam-Noord is vorige maand gestart met de bouw van het Mama Shelter-hotel. Een bestaande loods in Buiksloterham wordt hiertoe gerenoveerd en uitgebreid met een acht verdiepingen tellende nieuwbouw.
Overeenkomst getekend voor herontwikkeling RAI-terrein
Gisteren, 13:25
De RAI en de gemeente Amsterdam hebben een overeenkomst getekend voor een grootschalige herontwikkeling van het gebied rond het beurs- en congrescentrum. Volgens de partijen kan het terrein ruimte bieden aan woningbouw en een mobiliteitshub.
Dutch Daylight Award 2024 naar Huis onder de Grond en Paleis Het Loo
Gisteren, 12:22
Woensdagmiddag zijn in Haags Hoog, in een kas bovenop een voormalig kantoorgebouw midden in Den Haag, de winnaars bekendgemaakt van de Dutch Daylight Award 2024.
Kantoorpand in Buitenveldert verbouwd en uitgebreid door Dam & Partners Architecten
Gisteren, 11:44
In de Amsterdamse wijk Buitenveldert is de verbouwing en uitbreiding van kantoorpand BVL148 afgerond. Dam & Partners Architecten heeft het gebouw in opdracht van Kroonenberg Groep een opener karakter en een duurzaamheidsupgrade gegeven.
Madlener ziet niets in alternatief plan A27 bij Amelisweerd
Gisteren, 14:33
Op vrijwel alle vlakken scoort het slechter dan het tracébesluit van het kabinet, schrijft de minister in een brief aan de Tweede Kamer.
Snel effectiever klimaatbeleid nodig, waarschuwt Raad van State
Gisteren, 10:27
De klimaatdoelen voor 2030 en verder dreigen uit zicht te raken als het kabinet niet snel met effectieve maatregelen komt en daarna ook koers houdt.
DNB-baas Klaas Knot pleit voor terugdraaien wet betaalbare huur
23 oktober, 1:45
Volgens Knot is het aanbod aan huurwoningen sinds de invoering in juli dit jaar fors geslonken, terwijl de huurprijzen zijn toegenomen.
Zuid-Holland akkoord met bouw duizenden woningen in Lansingerland
23 oktober, 9:21
Op een open terrein langs de A12 nabij treinstation Lansingerland-Zoetermeer worden 5000 woningen gebouwd.
(On)geluk van bewoners centraal tijdens de Dag van de Stad 2024
21 oktober, 1:31
Op maandag 4 november vindt in Apeldoorn de Dag van de Stad plaats.
Utrecht wil grotere milieuzone en verbod rookkanaal nieuwbouwhuis
21 oktober, 9:29
De gemeente Utrecht wil extra stappen zetten om de luchtkwaliteit in de Domstad te verbeteren.
Ga naar het nieuws-archief
Alexander Pols
Architect
2
0
0
0
Voor een optimale gebruikservaring plaatst Architectenweb functionele cookies. Wat de verschillende cookies precies doen leggen we uit in een
overzicht
. Cookies van social media kun je optioneel
aanzetten
.
Akkoord
Instellingen
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan
Feedback
Feedback
Wij horen graag jouw feedback. Laat je reactie achter en eventueel jouw e-mail adres.
Reactie
Verstuur