Sportcentrum op scharnierpunt in Rotterdam-Zuid opent zijn deuren

21 augustus 2024, 14:40

Aanstaande maandag wordt Sportcentrum Feijenoord in Rotterdam-Zuid in gebruik genomen. Het complex met een sporthal en twee zwembaden is net als de naastgelegen woontoren Huis op Zuid ontworpen door Koen van Velsen architecten. Hoewel het twee verschillende gebouwen voor dito opdrachtgevers zijn, vormen ze een ensemble op het scharnierpunt van de Afrikaanderwijk en de Kop van Zuid. Architectenweb nam dinsdag een kijkje in het sportcentrum en sprak onder meer met architect Koen van Velsen. “Waar het uiteindelijk om gaat, is dat je een gebouw maakt waar je lekker doorheen kunt bewegen.”

Je hebt plekken waarbij één blik in Google Maps al duidelijk maakt dat het een scharnierpunt in een gebied is. Sportcentrum Feijenoord en Huis op Zuid staan op zo'n plek. Centraal gelegen aan de Laan op Zuid vormt de locatie een overgangspunt tussen de Afrikaanderwijk en de Kop van Zuid en de beëindiging van de Brede Hilledijk. Bovendien nemen de gebouwen een prominente plek in binnen de gebiedsontwikkeling Parkstad Rotterdam, die plaatsvindt aan beide zijden van de Laan op Zuid en verder projecten behelst zoals Koer, De Kuil en Overmaas. Het stedenbouwkundig plan voor Parkstad is gemaakt door Palmbout Urban Landscapes.

Een ideale locatie dus om een nieuw sportcentrum te realiseren, ter vervanging van de verouderde zwem- en sporthallen in de Afrikaanderwijk. Een flinke uitdaging ook, volgens de betrokken partijen, vanwege de hoge stedenbouwkundige eisen die de ligging van de gebouwen met zich meebrengt en het grote functies betreft die op een relatief beperkt oppervlak ondergebracht moesten worden. De architecten zagen zich daarnaast voor nóg een uitdaging gesteld, want tijdens het ontwerpproces werd de helft van het programma gewijzigd en viel de oorspronkelijke opdrachtgever weg voor dat deel. “Op een gegeven moment werkten we aan een half project”, vertelt Van Velsen.

Als afzonderlijke delen ontwikkeld
Toen Van Velsens bureau in 2017 de aanbesteding voor het project won, was het de bedoeling dat naast het sportcentrum een basisschool met erboven 25 woningen zou komen. Later werd besloten dat de Nelson Mandelaschool op een andere plek in Parkstad zou worden gebouwd en dat Huis op Zuid, zoals het gehele project inclusief sportcentrum destijds nog heette, als twee afzonderlijke delen werd ontwikkeld. De gemeente Rotterdam fungeerde sindsdien alleen nog als opdrachtgever voor het sportcentrum en het was niet vanzelfsprekend dat Van Velsen ook nog het andere deel zou gaan ontwerpen, zelfs niet toen zich in 2020 met Sychroon een ontwikkelaar aandiende voor wat een woontoren met daarnaast commerciële functies zou gaan worden.

“Ik heb er samen met de gemeente veel energie in gestopt om een partij te vinden die zin had om zich te voegen naar wat we al gedaan hadden, want we hadden dit deel op orde”, zegt Van Velsen. “We hebben stedenbouwkundige modellen gemaakt voor één tot honderd woningen, uiteindelijk zijn het er 104 geworden. Tegelijkertijd moest ik wat aanpassingen aan het sportcentrum doen, om de samenhang tussen beide gebouwen te waarborgen. Ik heb bijvoorbeeld de gevel van de sporthal veranderd, zodat die beter aansluit op de gevel van de woontoren.”

Even terug naar de naam van de gebouwen. Voorheen heette zowel het sportcentrum als de woontoren Huis op Zuid, alleen heeft exploitant Sportbedrijf Rotterdam ervoor gekozen om het sportcentrum een naam te geven die meer herkenbaarheid oproept bij sporters. Daardoor heet alleen de woontoren nog Huis op Zuid. Sportcentrum Feijenoord bestaat uit een sporthal (die kan worden opgesplitst in meerdere hallen), twee zwembaden, een café en een fietsenstalling. In de woontoren zijn naast 104 middeldure huurwoningen, kantoren en winkels collectieve voorzieningen voor de bewoners ondergebracht, waaronder een kookstudio.

Afwijkende gebouwen
Vanwege de bijzondere plek en functie wijken de gebouwen qua vorm en materialisatie af van de andere panden in de directe omgeving. Waar het sportcentrum is ontworpen als een alzijdige doos, vormt de toren een vijftig meter hoge markering. De gevels van beide gebouwen onderscheiden zich van de omgeving, doordat ze in plaats van het gangbare metselwerk zijn gematerialiseerd in beton (het sportcentrum) en aluminium (de woontoren). In de gesloten gevel van de sporthal is bovendien een tekening van kunstenaar Wouter Stips gezandstraald, die op abstracte wijze ‘sport en sporten’ verbeeldt. Het belangrijkste uitgangspunt voor het ontwerp was om openheid en verbinding te creëren, om het gebouw uitnodigend te maken naar de omgeving en van binnenuit zicht te bieden op zowel de buitenwereld als de functies in het gebouw. Vandaar de doorlopende glazen plint en de subtiele, patrijspoort-achtige openingen in de gesloten delen van de gevel.

Wie via de hoofdentree aan de Laan op Zuid het sportcentrum binnen loopt, zal zich niet meteen in een gebouw wanen waar wordt gezwommen en ‘gezaalsport’. De entree met receptiebalie oogt vrij generiek en de rest van de ruimte verraadt ook niet waar de aanwezige trappartijen de bezoekers naartoe voeren. Dat was ook de bedoeling, zegt Van Velsen. “Waar het uiteindelijk om gaat, is dat je een gebouw maakt waar je lekker doorheen kunt bewegen en waar je je vrij voelt om te lopen waar je wilt. Er was een relatief kleine hal gevraagd, maar door deze uit te strekken over de gehele gevel konden we ook dubbele functies realiseren. Zo vormt de trap die naar het café op de verdieping loopt ook het dak van de hellingbaan naar de ondergrondse fietsenstalling.”

De dubbele functie van elementen als de genoemde trap geeft ook aan dat de verdeling van functies in het sportcentrum een ware puzzel is geweest. Toch is de positie van de twee hoofdfuncties logisch en afleesbaar; de zwembaden liggen beneden, waarvan een direct aan de straat. De sporthal bevindt zich in het gesloten deel boven de plint. Via een grote raampartij tussen het café en het zwembad en kleinere vensters op andere plekken wordt de gebruikers zicht geboden op de sportactiviteiten. De grootste ruimtelijke verrassing bevindt zich achter de tribune van de sporthal; een buitenruimte met plantenbakken en een aansluitingsmogelijkheden voor een bar.

Woontoren
Anders dan de entreehal ademen de hoofdfuncties wel de sfeer die je erbij zou verwachten, al zijn ze mede dankzij toegepaste materialen als sipohout hoogwaardiger dan de gebruikers gewend waren van hun oude sporthal en zwembad. Die kwaliteit wilde Van Velsen ook doortrekken in de woontoren, die uit relatief kleine woningen van 50 tot 75 vierkante meter bestaat.

“Het zijn misschien kleine woningen, maar wel allemaal met een gevel van 7,80 meter en een fantastisch uitzicht. Daarnaast was het voor mij een absolute voorwaarde dat we de kwaliteit van de publieke ruimten zouden doortrekken in die van de woontoren. De kwaliteit van binnenkomen moest hoog zijn, zeker bij de kleinste woningen. Niet dat je van die dubbelhard gebakken tegels, spuitwerk op de wand en een paar lampen hebt. Dat is zo armoedig, daar begin ik niet aan. We konden vandaag niet in de woontoren kijken, maar je mag gerust van mij aannemen dat de kwaliteit van de publieke ruimten gelijk is aan het sportcentrum. Ze zien er niet hetzelfde uit, maar zijn wel net zo hoogwaardig.”

Trefwoorden

koen van velsen architecten synchroon huis op zuid rotterdam zwembad parkstad rotterdam koen van velsen palmbout sporthal sportcentrum parkstad palmbout urban landscapes sportcentrum feijenoord rotterdam-zuid

1	Vernieuwd winkelpand markeert hoek tegenover Hoog Catharijne dinsdag, 26 augustus
2	Vijf nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025 maandag, 1 september
3	Verbouwd kantoorpand Breda weerspiegelt identiteit specialist in koelhuizen woensdag, 27 augustus
4	Woontoren De Vrijheid door Atelier Kempe Thill in Bajeskwartier opgeleverd maandag, 1 september
5	Architectenweb Sportzomer: Richard Proudley zet zijn hoofd ‘op stil’ tijdens krachttraining woensdag, 27 augustus

Gerelateerde nieuwsberichten

Hoogste punt van woningbouwproject Koer in Rotterdam-Zuid bereikt

5 maart 2024

Rotterdam Architectuurprijs 2024 naar Grondstoffenstation Afrikaanderplein en Metrostation Strand

14 juni 2024

Eerste fase woningbouwproject Hof op Zuid in Rotterdam opgeleverd

5 december 2024

Politieteam Feijenoord krijgt nieuwe thuisbasis op Rotterdam-Zuid

9 juli 2024

KCAP deelt bouwupdate van woontoren Piekstraat in Rotterdam-Zuid

17 juni 2024

Planuitwerking Station Stadionpark Rotterdam gestart

28 april

Raad Rotterdam wil helderheid over al jaren braakliggend pretpark

19 februari 2024

Raad Rotterdam stemt in met nieuwe stadsbrug op Oostflank

2 januari 2024

Kabinet trekt 280 miljoen euro uit voor kwetsbare wijken

13 december 2023

Noodroep KNVB aan politiek om sportaccommodaties te redden

30 juni

Realisatie onderwijs- en sportcluster Stadionpark Rotterdam start deze zomer

3 juli 2023

Diederendirrix wint architectenselectie nieuwbouw poppodium Baroeg

20 juni 2023

Tien nominaties voor Rotterdam Architectuurprijs 2025

22 april

Architecten cpo-project Overmaat schrijven essay 'architectuur in het midden'

31 maart 2023

Pastors: bewoner nog meer betrekken bij verbeteren Rotterdam-Zuid

9 maart 2023

Cepezed ontwerpt onderwijscomplex Laan op Zuid Rotterdam

1 september 2022

Open Kaart aan de slag met particuliere woningverbetering Fazantstraat

25 maart 2022

Woonblok Malieklos in Rotterdam-Zuid opgeleverd

24 maart 2022

Jaarboek Architectuur in Nederland 2024/2025 gepresenteerd

22 mei

Definitief ontwerp voor vernieuwing Centrale Bibliotheek Rotterdam is klaar

26 november 2024

Toon alles

Gerelateerde bedrijven

TG Lining

Making places and spaces accessible

Andere nieuwsberichten

Woontoren De Vrijheid door Atelier Kempe Thill in Bajeskwartier opgeleverd

Gisteren, 14:14

Het gebouw, dat deel uitmaakt van het centrale hoogbouwcluster in de nieuwe wijk, biedt plek aan 140 appartementen, commerciële ruimte en een fietsenstalling. De naastgelegen gevangenismuur is geïntegreerd in het ontwerp.

Kunstenaars en architecten bouwen 'nomadisch monument' voor slachtoffers Gaza

Gisteren, 10:58

Volgende week wordt in het Haagse Theater aan het Spui het Nomadisch Monument voor Gaza geopend. De reizende kunstinstallatie bestaat uit drie meter hoge vilten pilaren, opgesteld in de vorm van Gaza.

Vijf nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025

Gisteren, 09:00

De nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025 zijn: Joost Ector, KSA, KRFT, Sanne van Manen en Vakwerk Architecten. Bekijk nu de video’s waarin de genomineerden zich voorstellen en breng jouw stem uit!