Rotterdam Architectuurprijs 2024 naar Grondstoffenstation Afrikaanderplein en Metrostation Strand
14 juni, 20:00
De vakjuryprijs van de Rotterdam Architectuurprijs is naar Grondstoffenstation Afrikaanderplein gegaan, de publieksprijs naar Metrostation Strand. Dat is bekendgemaakt tijdens de feestelijke prijsuitreiking op vrijdag 14 juni 2024. Beide projecten laten zien hoe een regeneratieve houding, kennis en toewijding zich manifesteren in architectuur en daarmee een positieve bijdrage leveren aan het stedelijk landschap.
Uit de veertig inzendingen voor de prijs had de jury onder leiding van landschapsarchitect Maike van Stiphout eerder al tien nominaties gekozen. De jury heeft die tien projecten bezocht, het publiek kon op een top drie stemmen. De Rotterdam Architectuurprijs wordt georganiseerd door AIR en gemeente Rotterdam.
Juryprijs: Grondstoffenstation Afrikaanderplein
‘Het Grondstoffenstation Afrikaanderplein belichaamt systeemdenken, optimisme, toekomstgerichtheid en ontwerpintelligentie.’
Het Grondstoffenstation Afrikaanderplein is een ontwerp van Superuse Studios in opdracht van Afrikaanderwijk Coöperatie, gerealiseerd door Aannemingsbedrijf Mostert. Superuse Studios spant zich al jaren in voor systeemverandering in de architectuur. De nieuwste aanwinst voor Rotterdam is het Grondstoffenstation Afrikaanderplein.
Dit intelligente bouwwerk biedt een centrale plek voor inzameling, scheiding en hergebruik van een jaarlijkse 700 ton aan afvalstromen van de Afrikaandermarkt. Het Grondstoffenstation is gebouwd uit geoogste materialen, waarvan vooral de grote kunststof bulkcontainers (IBC-tanks) het beeld bepalen. Het bouwwerk vangt regenwater op voor de schooltuintjes op het dak en de nabijgelegen buurttuin en ondersteunt zo de biodiversiteit ter plaatse. Aan de zijde van het aangrenzende sportveld vormt het een tribune en rond het afgiftepunt is plek voor ontmoeting en gezelligheid.
De jury is onder de indruk van de alomvattende wijze waarop het Grondstoffenstation inhoud en architectonische expressie geeft aan een regeneratieve manier van omgaan met de stad. In het Grondstoffenstation Afrikaanderplein ziet zij een optimistische manifestatie van het grotere stedelijke systeem van Rotterdam waarin ‘menselijke en niet-menselijke levenden’, de natuurlijke en gecreëerde omstandigheden van een plek en alle stromen die daar doorheen voeren, samenkomen. Het markeert een omslag in de architectuur.
Publieksprijs: Metrostation Strand
‘Rotterdam is Rotterdam aan Zee geworden dankzij Metrostation Strand.’
Metrostation Strand is een ontwerp van Marc Verheijen en Architectenploeg Stadsontwikkeling Rotterdam in opdracht van Gemeente Rotterdam, gerealiseerd door aannemerscombinatie Boskalis Swietelsky. Een voormalige spoorlijn werd omgebouwd tot metrolijn om een directe openbaar vervoersverbinding te bieden met het strand van Hoek van Holland. Dit betekent niet alleen minder files, minder vervuiling en minder auto’s in Hoek van Holland, maar Rotterdam heeft er ook voor íedereen een toegankelijke bestemming bij om te wandelen in de duinen, een duik te nemen of te genieten van de zonsondergang.
Direct gelegen aan het strand vormen station en plein één geheel dat in samenhang met het omliggende landschap is uitgevoerd in zandkleurig beton. Met zijn rood geschilderde grafische wanden ensceneert Metrostation Strand de aankomst op het strand.
Voor Metrostation Strand is een veelvoud van technische uitdagingen met betrekking tot zand en wind opgelost in een iconisch ontwerp dat de kwetsbare ecologie ontziet en toch ruimte biedt voor grote bezoekersstromen. Het resultaat is een in-en-in publiek bouwwerk. ‘Het strand dichtbij voor álle Rotterdammers. Waar de stad nu eindigt opent zich de zee. Aan het einde van de dag keer je om en begint Rotterdam alweer op het zand.’
Tweede plaats publieksprijs: Prinsessenflats
De noodzaak om verzakking in de balkons en galerijen van de drie Prinsessenflats te verhelpen, werd aangegrepen voor een liefdevolle renovatie in opdracht van Woonstad, ontworpen door A3 Architecten en gerealiseerd door Smits Vastgoedzorg.
Corporatie Woonstad maakte de principiële keuze om de drie Prinsessenflats te behouden voor de doelgroep van senioren in de sociale huursector. Met een beperkt budget werden niet alleen constructieve en energetische problemen opgelost maar ook uitstraling en woonplezier wezenlijk verbeterd. De Nieuwe Margriet, een vierde Prinsessenflat die al jaren geleden voorbeeldig werd gerenoveerd, diende daarbij als leidraad.
Aan beide zijden van de flats is een extra draagconstructie toegevoegd die het mogelijk maakte om de galerijen te verbreden en ook de balkons die nu een volwaardige buitenruimte bieden. “Ik ben 93 jaar. Ik woon al jaren in deze flat en het is werkelijk prachtig geworden. Het was allemaal goed geregeld voor de bewoners. Nu ben ik blij met mijn nieuwe huisje en wil er nog lang van genieten!”
Derde plaats publieksprijs: Babel
Babel is de uitkomst van een Open Oproep, uitgeschreven door de gemeente Rotterdam om ontwikkelaars en architecten uit te dagen nieuwe woonvormen te ontwikkelen voor gezinnen. Architect Laurens Boodt en opdrachtgever AM sloegen de handen ineen voor dit baanbrekende project, gerealiseerd door bouwcombinatie Kroon & de Koning en Boele & van Eesteren. De getrapte woontoren is geïnspireerd op het schilderij ‘De toren van Babel’ van Pieter Bruegel. Een omhoogdraaiende straat voert buitenom langs de entrees van rijtjeshuizen, twee-onder-één-kap-woningen en een villa op hoogte. Samen vormen ze een verticale woonbuurt met terrassen en zitjes voor ontmoeting, waar men ‘woont als in een bergdorp’.
Het gebouw is niet alleen een architectonische maar ook een sociale constructie, een ware innovatie die stad en bewoners onverwachte kwaliteiten te bieden heeft. “Als ik naar dit gebouw kijk, dan zou ik onmiddellijk willen verhuizen naar zo’n gezinswoning in de stad die meteen een ‘wij-gevoel’ geeft.”
Eervolle vermeldingen
Metrostation Strand en de Prinsessenflats ontvingen naast de eerste en tweede plaats publieksprijs ook een eervolle vermelding van de vakjury.