Doorsnede

Begane grond

Eerste verdieping

Tweede verdieping

Derde verdieping

Situatie

Het universiteitsgebouw als Rubiks kubus

28 maart 2024, 11:15

Powerhouse Company ontwierp in opdracht van Tilburg University een nieuw gebouw met collegezalen en studieruimten. Het Marga Klompé Building is vorige week vrijdag, 22 maart, feestelijk geopend. Voorafgaand wandelde Architectenweb met projectarchitect Janneke van der Velden rond en door het gebouw.

Tilburg University was bij het Marga Klompé Building een prettige opdrachtgever, vertelt Janneke van der Velden. Een opdrachtgever die ook heel goed wist wat hij wilde: een nieuw onderwijsgebouw met een tijdloze esthetiek, licht en strak, met diepe neggen, refererend aan het Cobbenhagen-gebouw. Dit gebouw, ontworpen door Jos. Bedaux en opgeleverd in 1962, is niet alleen het eerste maar ook een referentiepunt voor menig ander gebouw op de campus.

Zoals Jos. Bedaux met het hoofdgebouw van de Tilburgse universiteit een eigen interpretatie van modernistische architectuur gaf, zo heeft Powerhouse Company met het recente ontwerp een eigen draai aan het Cobbenhagen-gebouw gegeven. Een typerende keuze is bijvoorbeeld het gebruik van Portugees natuursteen als gevelbekleding. “Bij het Cobbenhagen-gebouw en een aantal andere panden op de campus is muschelkalksteen toegepast”, legt Van der Velden uit. “Dat vergrijst in de loop der tijd tot een beton-achtige uitstraling, terwijl wij een blijvend licht en wat chiquer gebouw wilden neerzetten.” De ongepolijste natuursteen, wit met grijze aderen, geeft het gebouw bij verschillende weersomstandigheden een verschillend voorkomen.

Verspringend gevelpatroon
Het Marga Klompé Building is een bijna volledige kubus met een grondvlak van 35 x 35 meter. De gevels vertonen een groot verschil in openheid; daarbij is de noordgevel, waarachter de grootste collegezaal ligt, het meest open en de westgevel het meest gesloten. Mede omdat de raamopeningen diep in de gevel liggen kan de natuurstenen kubus enigszins hermetisch en massief ogen; om daar tegenwicht aan te bieden heeft Powerhouse Company de gevel ontworpen met een grote variatie in grootte van de panelen en daarmee steeds verspringende verticale en horizontale lijnen. Ook de gevelopeningen zijn zowel uitgelijnd als sterk variërend in afmetingen en verhoudingen. Het resulteert in een strak maar nooit monotoon aanzicht.

Het strakke en tegelijkertijd onregelmatige patroon voor de gevelpanelen maakte het ontwerp geen sinecure, vertelt Van der Velden. “Om diversiteit in de gevel te kunnen maken moesten we op zoek naar een steen met een hoge uitbreekwaarde zodat we sterk konden variëren in afmeting. De positie van de gevelopeningen lag al vast toen het nadenpatroon werd uitgewerkt werd met de gekozen gevelsteen, lua cinza. De gevel met panelen in heel veel verschillende formaten was een logistieke puzzel voor de natuursteenleverancier.”

Hout in het zicht
De universiteit wenste ook een grote aandacht voor duurzaamheid in het ontwerp. Powerhouse Company stelde voor om het gebouw in hout op te trekken: licht, demontabel, met een hernieuwbaar materiaal dat CO₂ vasthoudt. De opdrachtgever ging akkoord, mits het streven meetbaar zou zijn zodat extra uitgaven konden worden verantwoord. De inzet werd om het gebouw dan ook energieneutraal te maken en een zo hoog mogelijke BREEAM-score te behalen. Het gebouw is uiteindelijk bijna energieneutraal (BENG), is gecertificeerd als BREEAM Outstanding en het binnenklimaat voldoet aan voldoet aan Frisse Scholen Klasse A.

De constructie en de interieurafwerking zijn uitgevoerd in massief hout. “We wilden in het interieur het hout laten zien: in de zalen, de trappen, de kozijnen”, vertelt Van der Velden. Op sommige punten is de constructie versterkt met stalen balken. “Het uitgangspunt was: hout waar het kan, staal waar het moet.”

Rubiks kubus
De grote overspanningen waren in combinatie met de hoge akoestische eisen een technische uitdaging. “In verband met de geluidstrillingen wil je een gebouw met dergelijke overspanningen zo stijf mogelijk maken”, legt ze uit. “Hier hebben we de CLT-vloerdelen stijfheid gegeven met houten ribben. Bij de afstand tussen de ribben is er rekening gehouden dat installaties er precies tussen konden worden geplaatst.”

Boven de grote grote zaal is een installatievloer gerealiseerd tussen de stalen vakwerken en de ruimte boven het plafond in de circulatieruimte is volgepakt met installaties. “Een uitdaging voor de BAM. Het gebouw is een echte Rubik’s cube geworden.”

Licht en uitzicht
De omvang van het gebouw was door Tilburg University al bepaald. Daardoor is het gebouw ontworpen als de compacte kubus die er nu staat. Het gebouw voelt, met name in de verkeersruimten, ook compact aan. Collegezalen zijn dan weer verrassend ruimtelijk. “We hadden graag in dit gebouw ook binnentuinen ontworpen, zoals die ook in het Cobbenhagen-gebouw en andere gebouwen op de campus voorkomen”, zegt Van der Velden. “Daar was hier geen ruimte voor; daarom hebben we dit vertaald naar twee atria, waarvan de bovenste ruim daglicht vangt via het transparante dak.”

Mede dankzij het ruim binnenvallend licht en de houten wanden voelen de studieruimten prettig, soms zelfs intiem aan. De ruimten zijn goed bezet door studenten, op deze dag van de opening. De ramen in studieruimten en collegezalen brengen niet alleen ruim daglicht in het interieur, maar kaderen ook de blik op de buitenruimte. Het ene raam kadert straks, als de bomen groener worden, het gebladerte; bij een ander groot raam gaat de houten onderverdeling een dialoog aan met de boomstammen. Het terrein rond het Marga Klompé Building wordt sterker vergroend en krijgt een licht golvend graslandschap, zodat het – net als het Cobbenhagen-gebouw – ligt in een natuurlijke omgeving.

Lees hier meer over het Marga Klompé Building, ontworpen door Powerhouse Company.

Trefwoorden

janneke van der velden gevel universiteitsgebouw houtbouw tilburg university universiteitscampus interieur tilburg powerhouse company

1	Duitsland slokt Nederlandse bouwkracht op maandag, 13 oktober
2	David Chipperfield landt in Antwerps Nieuw Zuid woensdag, 15 oktober
3	Kantoorgebouw door Arthur Staal aan de Schinkel gerenoveerd en uitgebreid woensdag, 15 oktober
4	Nieuw shortstayhotel door Houben / Van Mierlo in stationsgebied Den Bosch maandag, 13 oktober
5	Gezicht van de tijd woensdag, 15 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

Tilburg University neemt uit hout opgetrokken Marga Klompé-gebouw in gebruik

4 maart 2024

Powerhouse Company presenteert ontwerp circulair universiteitsgebouw voor Tilburg

19 januari 2022

Powerhouse Company presenteert winnend ontwerp The Harmony

14 maart 2024

Powerhouse Company ontwerpt hotel nabij Noors regeringskwartier

24 juni 2024

Bouw KJ Den Haag officieel gestart

13 december 2023

Team van vijf architectenbureaus maakt winnend ontwerp voor Havenstraat Amsterdam

11 april 2024

Bouw van The Baan Tower nu echt van start

28 november 2023

Çanakkale Antenna-toren: zendmast en publieke voorziening in één

7 september 2023

Powerhouse Company transformeert wederopbouwkerk naar Muziekwerf

19 juli 2023

Gemeenteraad Rotterdam akkoord met voorlopig ontwerp verbouwing bibliotheek

23 juni 2023

Muziekwerf in voormalige Rotterdamse kerk opent officieel de deuren

13 september 2024

Hoogste punt bereikt bij gebouwenensemble 5Tracks in Breda

5 april 2023

Emma Scholten benoemd tot partner bij Powerhouse Company

17 april

Nanne de Ru en Hans Ibelings lanceren nieuwe uitgeverij

31 maart 2023

De brutalistische Bunker en zijn 'Maaskantse' toren

23 januari 2023

Eerste grootschalige houten woongebouw van Rotterdam opgeleverd

13 mei

Floating Office Rotterdam verkozen tot Kantoorgebouw van het Jaar 2022

12 oktober 2022

Jakoba Mulderhuis – terrassen nodigen uit tot samenwerking en cross-overs

31 augustus 2022

Ontwerp bezoekerscentrum en omliggend park Koekamp Den Haag gepresenteerd

15 juli 2022

Powerhouse Company, Atelier Oslo en Lundhagen geselecteerd voor vernieuwing Centrale Bibliotheek in Rotterdam

27 juni 2022

Winnaars Rotterdam Architectuurprijs 2022 bekend

22 juni 2022

Realisatie project THIS. in Amsterdam-Noord van start

9 juni 2022

Powerhouse Company ontwerpt nieuw IBM-kantoor in Think District Amsterdam

24 mei 2022

Een stoel als een dragende schelp

20 mei 2022

Gebalanceerd interieur voor advocatenkantoor door Powerhouse Company

24 februari 2022

Bouw van houten woongebouw de Koffiefabriek in Amsterdam gestart

11 december 2024

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Gesprek met Nanne de Ru over Construction Company

30 maart 2023

Andere nieuwsberichten

CPO meer&deel grote winnaar Dirk Roosenburgprijs 2025

Gisteren, 15:37

Het project naar ontwerp van Tom van Tuijn Stedenbouw, Werkstatt en Volle Grond kreeg zowel de vakjury- als publieksprijs.

Gedetailleerde 3D-geprinte maquette toont ruimtelijke ontwikkeling Amsterdam

Gisteren, 14:56

In het WTC op de Amsterdamse Zuidas is een gedetailleerde maquette van de stad Amsterdam geplaatst. In de 3D-geprinte en interactieve maquette zijn bekende plekken en gebouwen te zien, maar ook gebieden die tussen nu en 2030 worden ontwikkeld.

Woongebouwen door VdpArchitecten vormen nieuwe 'voorkant' Groningse Oosterparkwijk

Gisteren, 13:48

Aan de Oosterhamrikkade in Groningen is dit jaar woongebouw Talent opgeleverd. Het complex, dat net als het naastgelegen gebouw Karaat is ontworpen door VdpArchitecten, bestaat uit 108 middeldure huurwoningen.

Het Cultuurfonds kent subsidie toe aan biobased paviljoen voor Amsterdamse Bos ontworpen door Space Encounters

Gisteren, 11:07

Het Cultuurfonds stelt € 100.000 beschikbaar voor het Amsterdamse Bosnest. Het paviljoen is ontworpen door Space Encounters en wordt volledig gebouwd met biobased materialen uit het Amsterdamse Bos.

Sweco neemt groot Belgisch architectenbureau over

Gisteren, 16:23

Het 150 medewerkers tellende assar architects ontwierp onder meer het nieuwe hoofdkantoor van de NAVO in Brussel.

IMF: geen forse huizenprijsdaling bij einde hypotheekrenteaftrek

Gisteren, 12:14

Een mogelijke afschaffing van de hypotheekrenteaftrek in Nederland heeft waarschijnlijk een prijsremmende werking, stelt de Nederlandse bestuurder van het IMF Marnix van Rij

EIB: 75.000 nieuwe voltijdse arbeidskrachten nodig in de bouw

Gisteren, 10:11

Volgens het instituut wordt het tekort aan vakmensen in de bouw steeds groter, vooral omdat de energietransitie een enorme extra vraag naar arbeid creëert.