Achteraanzicht

Vooraanzicht, met duidelijk de proportionele relatie tussen raamopeningen van monument en nieuwbouw

Conceptschema

Situatie

FAAM architects wint tender met dialoog tussen monument en nieuwbouw

1 februari 2024, 10:51

Met de inzending ‘The living monument’ heeft FAAM architects de aanbesteding van de gemeente Eindhoven gewonnen voor de transformatie van een karakteristiek schoolgebouw naar woongebouw. Naast de transformatie omvat de opgave nieuwbouw, waarbij het architectenbureau een dialoog tussen beide panden creëert door massaopbouw, proporties en materiaal- en kleurgebruik. Ook wil FAAM architects de locatie ecologisch versterken.

Het schoolgebouw is gerealiseerd in 1914 en ingepast in de lintbebouwing aan de Woenselsestraat. De school ligt met de voorgevel aanzienlijk terug ten opzichte van de rooilijn van de overige bebouwing aan het historische lint. Die situering toont mede de belangrijke functie aan van de school als baken voor de wijk, vertelt FAAM architects. “Het verhaal van de historische stad is hier nog zichtbaar en ervaarbaar”, aldus het bureau.

Het gebouw heeft een representatieve voorgevel en ondergeschiktere kopgevels en achtergevel, die soms zelfs nauwelijks zijn uitgetekend. Ook het ongelijke dakvlak toont het verschil in belang van de voor- en achtergevel. In tegenstelling tot het schoolgebouw is de onderwijzerswoning uitgelijnd met de andere woningen van het lint.

Versterking monument
Ten behoeve van de transformatie stelt FAAM architects in zijn ontwerp een aantal ingrepen aan het bestaande schoolgebouw voor. Daarbij respecteert en versterkt het bureau de historische en architectonische waarde van het pand, dat is aangemerkt als gemeentelijk monument. Allereerst wil het architectenbureau twee stalen vluchttrappen aan de achterzijde, die in sterke mate afbreuk doen aan de architectonische uitstraling, verwijderen.

Vervolgens wordt de structuur van de gangenschool versterkt. Dat gebeurt allereerst door de gangen als structurerend principe te hanteren voor de organisatie van de woningen. Ook verlengt het bureau de gangen door openingen te maken in de kopgevels. Aan de ene zijde voegt FAAM architects daar een buitenruimte toe en aan de andere zijde een buitenruimte met hangnet, dat een collectieve ontmoetingsplek wordt.

Het fraaie, centraal gesitueerde trappenhuis krijgt een optopping om de bovenste bouwlaag toegankelijk te maken. Hier, onder de kap, worden twee extra appartementen gerealiseerd. Dit past goed naast de hoge schoorsteen en blijft ondergeschikt ten opzichte van het hoofdvolume, legt het architectenbureau uit. Verder worden er dakramen en -kapellen toegevoegd en terrassen in het dakvlak aan de achterzijde ingesneden.

Nieuwbouw en buitenruimte
Naast de transformatie van het schoolgebouw biedt de locatie ruimte voor nieuwbouw, die naast het monument wordt gerealiseerd. Oudbouw en nieuwbouw staan los van elkaar, maar worden verbonden door het hangnet dat FAAM architects in het verlengde van de gevelopening in het schoolgebouw maakt.

“Bewoners en bezoekers gaan onder dit net door om de nieuwe collectieve buitenruimte te betreden”, vertelt Emile van Vugt, architect en partner in het bureau. De woningtoegangen in de nieuwbouw zijn bereikbaar via de collectieve buitenruimte.

Relatie in kleur, materiaal en proportie
De nieuwbouw moet in dezelfde rooilijn worden geplaats als het monument. Daarom kiest het architectenbureau er bewust voor om de oudbouw en de nieuwbouw te lezen als één ensemble, met een sterke verwantschap in materiaal, kleur en verhoudingen van de gevelopeningen.

Hierdoor ontstaat een vanzelfsprekend geheel, met één expressie in bouwmassa, rooilijn en interactie met de omgeving, legt het bureau uit. Door de nieuwbouw te ontwerpen als een moderne interpretatie van de oudbouw en door een ruimte tussen beide volumes te behouden, blijft het schoolgebouw als solitair ervaarbaar.

Regeneratief ontwerpen
FAAM architects noemt de transformatie met nieuwbouw een mooie opgave voor regeneratief ontwerpen, hetgeen voor het bureau staat voor een holistische visie op duurzaamheid. “In dit specifieke geval gaat het vooral om het ecologisch versterken van de momenteel op dat vlak arme locatie”, legt Van Vugt uit. “We verhogen op deze locatie de dichtheid en tegelijkertijd de ecologische waarde wat betreft water en biodiversiteit.”

De transformatie van dit schoolgebouw maakt deel uit van een tweede groep oude schoolgebouwen die de gemeente Eindhoven verkoopt, zo’n twee jaar na een eerste lichting. Ook ditmaal heeft de gemeente de inschrijvingen beoordeeld, waarbij ze kwaliteit hoger aansloeg dan de verkoopprijs. Eindhoven heeft het ontwerp van FAAM architects gekozen uit veertien inzendingen.

Trefwoorden

transformatie herbestemming woensel faam architects woningbouw eindhoven

1	Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor vrijdag, 19 december
2	Faillissement V&D laat nog altijd sporen na in winkelgebieden donderdag, 18 december
3	KAAN Architecten breidt bureauleiding uit donderdag, 18 december
4	Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen maandag, 22 december
5	Caroline Voet publiceert ontwerphandboek over Dom Hans van der Laan donderdag, 18 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Woningbouwplannen op vier voormalige schoollocaties in Woensel

8 januari 2021

FAAM Architects en Woonwerk architecten herstellen balans met rijksmonument

16 september

Plan Celsius in wijkververnieuwing Woensel-West afgerond

20 september 2023

Bouwstart multifunctioneel gebouw van NEXT als sluitstuk wijkvernieuwing

14 oktober 2021

Dirk Roosenburgprijs 2023 voor opdrachtgever van vier nominaties

20 oktober 2023

Sociale woningbouwproject moet doorstroming in Eindhovense buurt helpen

7 februari 2023

Appartementengebouw uit CLT opgeleverd in Eindhoven

28 september 2021

Plan van team JPO gekozen voor Stadsbruglocatie Weert

21 april 2021

Plan voor omvangrijk woonproject in CLT bij Eindhoven

15 juli 2020

Architecten|en|en blaast woonhuis en atelier Jan Custers nieuw leven in

22 maart 2024

FAAM ontwerpt twee woongebouwen in massieve houtbouw

2 mei 2019

FAAM architects ontwerpt puntsymmetrisch woonhuis

25 juni 2018

Woonhuis met sterke relatie tussen binnen en buiten

22 maart 2018

Zuidam en Van Vugt starten FAAM architects

13 februari 2017

Eindhoven start marktverkenning voor historisch Philips-landhuis

3 juni 2024

Realisatie woningbouwproject INCK in Eindhoven aanstaande

31 oktober

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Duuzaam ontwerpen en bouwen

Gesprek met Marlies Zuidam over regeneratief ontwerpen

9 september 2022

Andere nieuwsberichten

Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein

Vandaag, 09:00

Kraaijvanger Architects gaat van Rotterdams wederopbouwstation een toekomstbestendig, hoogwaardig stedelijk knooppunt maken.

Concrete ontwerpt woongebouw in Philadelphia met gevelkunst door tattoo-artist Henk Schiffmacher

Gisteren, 12:00

Concrete heeft in een Philadelphia (VS) met Fishtown Urby een volgende bijdrage aan het Amerikaanse woonconcept Urby opgeleverd.

Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen

22 december, 11:20

De Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt Margit van Schaik aan als curator Architectuur en Jutta Hinterleitner als curator Stedenbouw.

Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor

19 december, 3:15

De gemeente Den Haag ziet ruimte voor 11.000 nieuwe woningen in het gebied aan de Laakhavenzijde van station Hollands Spoor. Dat zijn er 2.400 meer dan de gemeente bij het begin van de planvorming dacht.

Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond en succesvol 2026!

Vandaag, 13:00

Op maandag 5 januari is de redactie van Architectenweb terug met het dagelijkse architectuurnieuws.

Provincie Zuid-Holland: stroom van zee via Hoek van Holland naar Rotterdamse haven

Gisteren, 17:00

"Zo kunnen de Rotterdamse haven en regio uitgroeien tot de stekkerdoos van Nederland", stelt gedeputeerde Arne Weverling.

DNR geactualiseerd naar hedendaagse praktijk

19 december, 4:03

DNR2025 is compacter en beter op de hedendaagse praktijk afgestemd dan haar voorganger, met onder meer aandacht voor AI, privacy en kwaliteitsborging.