Ontwerp voor het drijvend festivalhart van de Rotterdam Architectuur Maand

Boten met verschillende functies in de Persoonshaven

Visie voor een groene zone aan de Boompjes

Marco Vermeulen: de Maas heeft potentie om Central Park van Rotterdam te worden

23 mei 2023, 14:32

Van 1 tot en met 30 juni vindt een nieuwe editie van de Rotterdam Architectuur Maand plaats. De manifestatie krijgt dit keer een drijvend festivalhart in de Maashaven, dat is ontworpen door Studio Marco Vermeulen. Een interview met de oprichter en naamgever van het bureau door Lindy Kuit, in opdracht van AIR Rotterdam. “Achter het ontwerp voor het festivalhart gaat een groter idee schuil.”

Tekst Lindy Kuit

Al zo lang hij het zich kan herinneren is Marco Vermeulen (Studio Marco Vermeulen) gefascineerd door water. De locatie van zijn architectenbureau heeft hij er specifiek op uitgekozen: een voormalige garage aan de Maaskade op het Noordereiland, op ook nog eens een buitendijkse locatie. En zelfs zijn eigen huis heeft hij gebouwd aan de Maas, op de kop van de Müllerpier. In gesprek met de architect over het thema Natte Stad, zijn inzichten uit de Wateratlas en zijn ontwerp voor het festivalhart van de Rotterdam Architectuur Maand 2023.

Het thema van de Rotterdam Architectuur Maand is dit jaar ‘Natte Stad’. Wat betekent dit thema voor jou?
“Bij Natte Stad ga ik meteen terug naar 2005, toen ik samen met Florian Boer werd gevraagd om mee te werken aan ‘Rotterdam Waterstad 2035’ in het kader van de tweede Internationale Architectuur Biënnale in Rotterdam. Rotterdam is een van de laagstgelegen steden van West-Europa en het water komt letterlijk van vier kanten: uit de lucht, de grond, van de zee én de rivier. Al in 2005 vroegen we ons af: hoe ziet de toekomst van de stad eruit in het kader van klimaatverandering? We zullen heel veel in Rotterdam moeten investeren om het klimaatadaptief te maken, maar kunnen we met die investeringen de stad ook aantrekkelijker maken? Zo ontstonden concrete ideeën op het gebied van wonen, getijdenparken, vervoer over water, maar ook waterberging. Het concept van een waterplein is destijds ook ontstaan: een openbare ruimte die tijdens piekmomenten regenwater kan opvangen, maar in de overige 95% van de tijd ‘gewoon’ een aantrekkelijke, openbare plek is.”

“Kortom, de focus lag destijds op bovengrondse investeringen in plaats van ondergrondse oplossingen. Inmiddels zijn we 18 jaar verder en is de stad negen waterpleinen rijker, is het eiland van Brienenoord veranderd in een getijdenpark en zijn er vergevorderde plannen voor onder meer het Nelson Mandela- en Rijnhavenpark. En is de actualiteit van het thema alleen maar toegenomen, getuigt ook de focus van de Rotterdam Architectuur Maand dit jaar.”

Je staat aan het roer van de Rotterdamse Wateratlas. Vertel, wat is dat precies en waarom is het nodig?
“De haven is al eeuwenlang van groot belang voor de stad. Maar terwijl de havenactiviteiten steeds meer westwaarts trekken, blijven de havens in de stad achter als stille bakken. Dood water, noemen we dat. Twee jaar geleden ben ik door de gemeente gevraagd om na te denken over het gebruik van die plekken en het functioneren van de rivier compleet te ontleden in de Wateratlas. Heel lang is de Maas alleen een belangrijke transportader en een scheiding geweest tussen noord en zuid. Tegelijkertijd kan het zich nog veel meer dan nu ontwikkelen tot een centrale, groene ruimte met een publiek karakter. Sinds de komst van de Erasmusbrug is de rivier steeds meer het fysieke en mentale hart van de stad geworden. Dit wordt op een aantal plekken steeds zichtbaarder. Op veel andere plekken is de stad nog afgekeerd van de rivier, terwijl ook hier duizenden Rotterdammers op loopafstand van de rivier wonen en hiervan zouden kunnen genieten.”

Wat zijn tot nu toe je bevindingen wat betreft de Wateratlas?
“De Maas is eigenlijk een soort snelweg. Je hebt er grote zee- en binnenvaartschepen, maar ook veel recreatievaart. Activiteiten zoals suppen en zwemmen mag vanwege de veiligheid eigenlijk helemaal niet, terwijl we de afgelopen zomers hebben gezien dat hier wel een grote behoefte aan is. Het Havenbedrijf wil daarom op de rivier een bepaalde zonering aanbrengen, zodat verschillende soorten verkeer veilig naast elkaar kunnen bewegen. In de gesprekken met het Havenbedrijf hierover hebben we ontdekt dat de doorgaande schepen tussen de pylonen van de Willemsbrug en de Erasmusbrug blijven, op minstens 35 meter van de kade. Die zone langs de Boompjes heeft daarmee een enorme potentie om te worden getransformeerd tot een publiek toegankelijk waterfront! Waar je kunt sporten, wandelen en passagiersschepen komen en gaan. Het zou ook tegemoetkomen aan de behoefte aan meer groen in het maritiem district, het dichtstbebouwde stukje van Nederland. Mogelijk kan ook de Willemsbrug op een andere manier op de Boompjes worden aangesloten zodat hier ook aan wal veel meer ruimte ontstaat en de André van der Louwbrug een groene verbinding kan worden tussen station Blaak en de Maas. Dit alles moet nog volledig worden uitgewerkt, maar de eerste ideeën zijn er in elk geval.”

“Een andere interessante bevinding is dat veel plekken in de stad dicht bij de rivier liggen, maar hier niet op zijn georiënteerd en geen adres aan het water hebben. Kunnen we die bestemmingen, zoals de Erasmus Universiteit, Erasmus MC en historisch Delfshaven beter verbinden met de Maas? Zodat ze ook makkelijker bereikbaar worden vanaf het water met openbaar vervoer óp het water, net als in Venetië? Dat zijn we volop aan het onderzoeken en is met name interessant in een stad die meer en meer autoluw aan het worden is.”

Je hebt het concept van het drijvende festivalhart van de Rotterdam Architectuur Maand bedacht en vormgegeven. Hoe ben je op dit idee gekomen?
“AIR wilde graag een drijvend festivalhart in de Maashaven als preview op het Nelson Mandelapark. Ik zie voortdurend duwbakken vol met ertsen, zout en graan langsvaren, die het binnenland van Europa van voedsel en grondstoffen voorzien. Het zijn net varende kathedralen; je ziet ze altijd voorbijkomen, maar bent er waarschijnlijk nog nooit in geweest. Vanbinnen, in de indrukwekkend grote ruimen, zie je sporen van de vele tonnen vracht die ze decennialang onafgebroken hebben vervoerd. Ook wat dat betreft passen de bakken heel mooi bij het karakter van de stad.”

“Ik dacht: als we die nu een paar weken uit de vaart nemen en laden met een stedelijk programma, dan hebben we een prachtig festivalhart waarin op een symbolische wijze stad en haven samenkomen. En dat bovendien een voorproefje vormt van het Nelson Mandelapark. In de parkbak begeef je je in een groene oase, in de sportbak skate je op havenmaterialen en -objecten – vormgegeven door freerunner Onur Eren – en in de tentoonstelling kun je onder meer in een 40 meter lange maquette de bevindingen uit de Wateratlas bekijken.”

“Achter het ontwerp voor het festivalhart gaat een groter idee schuil. Deze zomer zijn het drie duwbakken in de Maashaven. Maar wat als er meer gebruikte schepen met openbare functies, inclusief zwemboten en theaterboten, zich continu over het water door de stad verplaatsen? Ik denk dat we met de Rotterdam Architectuur Maand en het drijvende festivalhart laten zien hoe veel de rivier te bieden heeft als centrale groene ruimte. Als een levendige nieuwe wereld met aantrekkelijke stedelijke voorzieningen.”

Trefwoorden

drijvend bouwen lindy kuit studio marco vermeulen natte stad rotterdam rotterdam architectuur maand water marco vermeulen

1	Realisatie woongebouw Atlas I naast Essalammoskee in Rotterdam-Zuid gestart woensdag, 10 december
2	Architecten tonen voorstellen voor woningbouw in tussenruimtes Wallengebied donderdag, 11 december
3	Kollhoff & Pols realiseert 58 woningen in monumentale panden Den Haag dinsdag, 9 december
4	Gebouwen niet slopen, maar langzaam laten rijpen donderdag, 11 december
5	Nieuwe gebouwen zorgen voor 1.100 woningen in Pompenburg Rotterdam donderdag, 11 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Kaartverkoop Rotterdam Architectuur Maand 2023 gestart

1 mei 2023

Bruisend festivalhart van Rotterdam Architectuur Maand in beeld

8 juni 2023

Rotterdam regelt ruimtelijk beleid op binnenstedelijke Nieuwe Maas in Wateratlas

15 juli 2024

Opbouwdagen Rotterdam zetten koers op Zuid

28 april 2023

Rotterdam wil 30.000 woningen bouwen in Oostflank

25 mei 2023

Nominaties Rotterdam Architectuurprijs 2023 bekend

3 april 2023

Nieuw Museumpark Vonk in Eindhoven krijgt biobased museumgebouw

30 april 2024

Drijvende installatie van Kunlé Adeyemi in vijvers Nieuwe Instituut

17 maart 2023

Rotterdam neemt maatregelen om stagnatie woningbouw te voorkomen

14 juni 2023

Inschrijving voor Rotterdam Architectuurprijs 2024 gestart

12 februari 2024

Drijvend festivalhart in Maashaven voor Rotterdam Architectuur Maand

7 maart 2023

Laatste tickets te winnen voor AFFR presents: Spike Lee’s Do the Right Thing

7 juni 2023

Schrijver Arjen van Veelen: Rotterdam is in de greep van het vierkante denken

13 maart 2023

VDL en Marco Vermeulen presenteren plan ringvormig gebouw Eindhoven

27 maart 2023

‘Onze gezamenlijke denk- en verbeeldingskracht zijn harder nodig dan ooit’

29 juni 2022

Amsterdam duikelt uit top 10 leefbaarste steden

22 juni 2023

‘Rotterdamwet zet zwakke wijk juist op achterstand’

18 januari 2024

Winnaars Rotterdam Architectuurprijs 2022 bekend

22 juni 2022

‘Onze rivieren drijven vol bouwmaterialen’

22 juni 2022

Terugkijken: congres The World Around in Rotterdam

17 juni 2022

Rotterdam als laboratorium voor de veerkrachtige stad

15 juni 2022

‘Zonder biodiversiteit loopt de stad vast’

8 juni 2022

Rotterdam krijgt komende jaren twintig hectare nieuw groen

22 juni 2023

Het Podium op dak van Het Nieuwe Instituut beleeft officiële opening

1 juni 2022

Directeur London National Park City hoofdgast Stadmakerscongres 2023

31 oktober 2023

Toon alles

Andere nieuwsberichten

MoederscheimMoonen ontwerpt nieuwbouw sport- en cultuurcomplex De Niervaert in Klundert

Vandaag, 14:45

MoederscheimMoonen Architects ontwerpt de nieuwbouw van sport- en cultuurcomplex De Niervaert in het Brabantse Klundert. Het gebouw vervangt het bestaande en verouderde complex op dezelfde locatie.

Open Call voor Folly Art Norg 2026

Vandaag, 11:49

Ontwerpers van allerlei pluimage kunnen vanaf vandaag tot en met 28 februari een ontwerp indienen voor een folly die komende zomer mogelijk wordt gerealiseerd tijdens het steeds populairder wordende evenement in het Drentse Norg.

Inschrijving voor Gouden Piramide 2026 geopend

Vandaag, 09:59

Tot en met 15 januari kunnen projecten worden voorgedragen voor de tweejaarlijkse rijksprijs voor inspirerend opdrachtgeverschap.

Faculteit ITC Universiteit Twente onderscheiden met Abe Bonnema Architectuurprijs 2025

12 december, 5:30

Vrijdag ontving Civic Architects de prijs en het bijbehorend geldbedrag van 50.000 euro uit handen van Ed Nijpels, voorzitter van de ir. Abe Bonnema Stichting.

KNVB praat verder met Almere en Zeist over nieuw complex

Vandaag, 12:28

Almere en Zeist zijn de overgebleven kandidaten om het nieuwe complex van de KNVB te huisvesten.

Datacenters gebruiken evenveel stroom als twee miljoen woningen

Vandaag, 10:53

De datacenters in Nederland gebruiken steeds meer elektriciteit.

RIVM: verbeterde luchtkwaliteit leidde tot afname sterfte

12 december, 12:27

Een verbeterde luchtkwaliteit heeft ervoor gezorgd dat er tussen 1995 en 2019 een kwart minder mensen zijn overleden na dagen met verhoogde concentraties van luchtverontreinigende stoffen.