Het Schoolvoorbeeld, “Keuzevrijheid door standaardisatie”

Een voorbeeld van Schools by Circlewood

Voorbeeld van De Elementaire School

Amsterdam kiest met Innovatiepartnerschap Schoolgebouwen nieuwe aanbestedingsmethode

16 mei 2023, 11:22

De gemeente Amsterdam sluit met drie consortia, die zijn geselecteerd uit een aanbesteding, een raamovereenkomst voor de realisatie van negen tot dertig integrale kindcentra in de komende tien jaar. Een andere marktbenadering via het Innovatiepartnerschap Schoolgebouwen (IPS) moet resulteren in schoolgebouwen van hogere kwaliteit bij de bestaande financiële middelen en de krappe capaciteit in de markt. De drie geselecteerde consortia zijn De Elementaire School, Het Schoolvoorbeeld en Schools by Circlewood.

Op donderdag 11 mei heeft de gemeente Amsterdam de drie geselecteerde consortia en hun bouwconcepten gepresenteerd. De drie (grote) consortia omvatten architecten, aannemers, constructeurs, adviseurs, leveranciers, et cetera. Ze bieden alle een flexibel concept met een hoge mate van duurzaamheid, onder meer op het vlak van circulariteit. Tegelijkertijd biedt elk concept bij de geïndustrialiseerde benadering ook grote ruimte om zowel elk onderwijsconcept te kunnen huisvesten als het gebouw in uitstraling een eigen identiteit te geven.

Consortium De Elementaire School bestaat onder andere uit M3V advies en management, Slokker Bouwgroep en Berger Barnett Architecten. Het Schoolvoorbeeld omvat partijen als Hegeman, Alba Concepts en RU+PA. Consortium Schools by Circlewood ligt in het verlengde van Circlewood, een samenwerkingsverband met OMA als creatief directeur. Per school kiest het consortium een gastarchitect; voor het eerste project is dat Studio A Kwadraat.

Kloof tussen bouwopgave en capaciteit
Een aantal jaren geleden al zag de gemeente zich al geconfronteerd met een kloof in de mogelijkheden en ambities in scholenbouw. Enerzijds is sprake van personeelstekort, materialenschaarste, hogere energieprijzen en bijgevolg structureel stijgende kosten. Tegelijkertijd heeft de gemeente grote ambities in woningbouw – en dat betekent ook een groeiende vraag naar goede schoolgebouwen, zei Carli Hartgerink tijdens de bijeenkomst op 11 mei. Hartgerink is regisseur onderwijshuisvesting bij de gemeente Amsterdam en een van de initiatiefnemers van het IPS. De eisen aan schoolgebouwen worden bovendien alleen maar hoger, met bijvoorbeeld de aandacht voor circulariteit en klimaatbestendigheid.

Gemeente en schoolbesturen zijn over het algemeen geen aantrekkelijk opdrachtgever, hield ze haar publiek voor: de opdracht voor een schoolgebouw is klein qua schaal, vaak complex met veel eisen en een beperkt budget. De vraag was dan ook hoe gemeente en schoolbesturen een aantrekkelijke opdrachtgever zouden kunnen worden en de capaciteit van marktpartijen kon worden vergroot. “Want als er de capaciteit niet groeit, blijven we als gemeente en schoolbesturen voor de minimale eisen de hoofdprijs betalen”, stelde Hartgerink. De conclusie was dat de vraag aan de markt anders moet worden gesteld.

De gemeente Amsterdam en deelnemende schoolbesturen willen via de methode IPS negen tot dertig schoolgebouwen in de Metropoolregio Amsterdam (MRA) in de komende tien jaar aanbesteden. De schaalvergroting maakt het voor aanbieders mogelijk om daadwerkelijk aan ketensamenwerking en concept- en productontwikkeling te doen. Daarmee kunnen ze meer meer waarde bieden voor hetzelfde budget. Ook dat is wat met deze aanpak wordt nagestreefd: elk schoolgebouw moet “steengoed” zijn; elk IKC moet flexibel, duurzaam en kwalitatief hoogwaardig zijn en binnen het budget worden gerealiseerd. Daarbij moet elk gebouw het onderwijs op die specifieke locatie optimaal ondersteunen en leraren en leerlingen een prettige plek bieden.

Eerste aanbesteding en uitwerking
Met een aantal geïnteresseerde, deelnemende schoolbesturen heeft de gemeente een generiek programma van eisen voor de schoolgebouwen opgesteld. Dit generieke PvE betreft de eisen waar elk schoolgebouw in de MRA aan moet voldoen, zoals Frisse Scholen. Daarnaast is een specifiek PvE&W gemaakt, waarin een schoolbestuur aangaf hoe het gebouw op een specifieke locatie het onderwijs en de opvang moet ondersteunen. Met die twee documenten is in 2020 een aanbesteding gestart. De vraag aan de markt was: ontwikkel een innovatief concept voor de bouw van Integrale Kindcentra (IKC), met daarin ruimte voor primair onderwijs, kinderdagopvang, gymnastiekonderwijs en breedtesport voor de buurt, buitenschoolse opvang en een schoolplein.

De organisatie ontving 22 inschrijvingen, die alle van hoge kwaliteit waren, vertelde ze. Hieruit zijn de drie consortia geselecteerd waarmee in november 2022 de onderzoeks- en ontwikkelfase is gestart. De drie consortia hebben in deze fase bouwconcepten tegen vergoeding uitgewerkt tot een toepasbaar scholenbouwconcept.

Volgens de gemeente hebben de drie consortia alle aangetoond te voldoen aan de gestelde eisen van het generieke PvE én dat hun bouwconcepten aanpasbaar zijn aan verschillende locaties en verschillende onderwijsconcepten. De drie consortia hebben de onderzoeks- en ontwikkelfase met glans doorstaan, concludeert Hartgerink. De intensieve samenwerking tussen gemeente, schoolbesturen en consortia leidde niet alleen tot een definitief PvE “dat kwaliteit vraagt, maar ook ruimte biedt”; ze heeft ook geleid tot beter begrip van elkaars wensen, eisen, mogelijkheden en onmogelijkheden.

Minicompetities
Nadat de raamovereenkomst met de drie consortia op 25 mei 2023 is getekend start de commerciële fase, waarin wordt gewerkt met ‘minicompetities’. In deze fase realiseren de consortia de schoolgebouwen in opdracht van de schoolbesturen en binnen de raamovereenkomst met de gemeente. Voor ieder schoolgebouw doen de drie consortia een voorstel voor huisvesting, die geheel is afgestemd op de locatie en het onderwijsconcept, op basis van een vaste prijs. Het schoolbestuur kiest het consortium met het beste voorstel om zijn school te realiseren. “Er wordt dan dus niet geconcurreerd op laagste prijs, maar op hoogste waarde”, benadrukte Hartgerink.

De gemeente heeft voor negen schoolgebouwen een samenwerkingsovereenkomst gesloten met de betreffende schoolbesturen. Het gaat om schoolgebouwen in zowel de nieuwe wijk Strandeiland als op andere locaties Amsterdam. Andere geïnteresseerde schoolbesturen en gemeenten binnen de MRA kunnen toetreden tot de raamovereenkomst en samenwerkingsovereenkomst.

Buiten de metropoolregio
Amsterdam heeft veel vertrouwen in deze nieuwe aanbestedingsmethode en stelt dat ook gemeenten en schoolbesturen uit andere regio’s baat kunnen hebben bij het “hoogwaardige en geïndustrialiseerde aanbod van schoolgebouwen”. Amsterdam gaat daarom gestandaardiseerde concept-aanbestedingsdocumenten beschikbaar stellen. Daarmee kunnen andere overheden zelfstandig (Europese) aanbestedingen uitvoeren, waarop eventueel ook andere bedrijven met hun concepten kunnen bieden. Deze stukken zijn waarschijnlijk in najaar 2023 beschikbaar.

Trefwoorden

amsterdam innovatiepartnerschap schoolgebouwen berger barnett architecten het schoolvoorbeeld schoolgebouw circlewood integraal kindcentrum aanbesteding scholenbouw rudy uytenhaak + partners architecten oma studio a kwadraat school schools by circlewood de elementaire school

1	Plan voor nieuwe buurt op plek hoofdkantoor ABN AMRO op de Zuidas vrijdag, 10 oktober
2	Flat Amsterdam-Noord 'aangekopt' met 53 seniorenwoningen donderdag, 9 oktober
3	Nominaties Publiek gebouw van het Jaar 2025 bekend woensdag, 8 oktober
4	‘Alexander Straub zet grote groep vakgenoten weg als niet-relevant’ vrijdag, 10 oktober
5	bureau SLA ontdekt, transformeert en gebruikt rijksmonumentale werkplaats donderdag, 9 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

Kindercampus voor Elzenhagen Zuid in Amsterdam opgeleverd

24 april 2023

Studio A Kwadraat + OMA en Schools by Circlewood winnen competitie voor eerste Innovatie Partnerschool in Weesp

29 november 2023

Consortium De Elementaire School wint tender IKC Strandeiland

16 mei 2024

Feestelijke bouwstart eerste school door Schools by Circlewood

20 januari

IKC Overhoeks in Amsterdam-Noord van Rudy Uytenhaak in gebruik genomen

12 mei 2021

The Natural Pavilion krijgt tweede leven op dezelfde plek

19 december 2022

'Gemeenten nemen nieuwe norm schoolpleingrootte niet mee in beleid'

25 maart 2024

The Natural Pavilion op Floriade Expo 2022

13 april 2022

Ruimte, licht en bomen voor Humanistisch Kindcentrum in Amsterdam

3 april 2019

Eerste houten kolom geplaatst voor bijzonder duurzaam rijkskantoor

20 maart

De Henricus (Berger Barnett Architecten) bekroond als Schoolgebouw van het Jaar 2018

8 november 2018

Een hellingbaan door de school voor vertrouwen en kracht

4 juli 2023

Lessen rond het verder bouwen aan bestaande scholen

31 maart 2020

Nieuwe buurt op plek woonzorgcentrum Venserpolder

18 mei 2022

Laatste fase in grote gebiedsontwikkeling Merwehoofd gestart

10 april

Vijf woongebouwen op plek oude Rijkswaterstaatpanden in Alkmaar

14 februari 2022

Twee modulaire woongebouwen voor starters in Aalsmeer

20 mei 2021

BurtonHamfelt verzorgt aanpassing en uitbreiding van modulair schoolgebouw

15 april 2024

Onderzoek naar scholenbouw in gemeente Groningen resulteert in 35 aanbevelingen

30 juni

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Bureau POLO geselecteerd als architect voor nieuw dienstencentrum in Beerse

Gisteren, 13:56

Het bureau POLO heeft een voorontwerp voor een nieuw gemeentelijk dienstencentrum van de gemeente Beerse gemaakt. Het project kwam, in opdracht van de gemeente, tot stand in samenwerking met ontwikkelaar en bouwer Groep Van Roey.

PosadMaxwan en Civic Architects maken plan voor herontwikkeling KMS-terrein Hengelo

Gisteren, 12:16

De gemeente heeft de grond deze zomer aangekocht en gaat in samenwerking met ontwikkelaar Trebbe het historische industriegebied herontwikkelen.

Nieuw shortstayhotel door Houben / Van Mierlo in stationsgebied Den Bosch

13 oktober, 1:47

Het shortstayhotel met 34 studio’s is gebouwd op de plek van het gesloopte Hotel Terminus. De voorgevel is ontworpen op basis van een analyse van de voorgevel van het oude hotel.

ONE Architecture & Urbanism werkt mee aan masterplan transformatie havengebied New York

10 oktober, 4:34

ONE Architecture & Urbanism werkt mee aan de transformatie van een vijftig hectare omvattend havengebied in New York tot een maritieme haven en een woonwijk.

PBL: Ook nieuw plan voor circulaire economie is niet genoeg

Gisteren, 14:42

In de nieuwe versie van het zogeheten Nationaal Programma Circulaire Economie staan ‘vooral veel intenties en plannen’, schrijft het planbureau.

Bossen en bodems in zwaar weer, klimaatraad maakt zich zorgen

Gisteren, 10:24

De klimaatverandering versnelt en de biodiversiteit gaat hard achteruit, terwijl er volgens de WKR steeds meer van de bossen en bodems wordt gevraagd.