Pritzker Architecture Prize 2022 toegekend aan Francis Kéré
15 maart 2022, 17:18
Architect, docent en sociaal activist Diébédo Francis Kéré is winnaar van de Pritzker Architecture Prize 2022. De prijs wordt gezien als belangrijkste internationale architectuuronderscheiding. Kéré is de 51e winnaar van de prijs.
“Francis Kéré betekent baanbrekende architectuur - duurzaam voor de aarde en haar bewoners - in landen van extreme schaarste”, zegt Tom Pritzker, voorzitter van The Hyatt Foundation, die de prijs sponsort. Pritzker heeft de toekenning van de onderscheiding aan Kéré vanmiddag bekend gemaakt.
“Hij is zowel architect als dienaar en verbetert de levens en ervaringen van talloze burgers in een deel van de wereld dat soms wordt vergeten”, vervolgt Pritzker. “Door gebouwen die schoonheid, bescheidenheid, durf en vindingrijkheid tonen, en door de integriteit van zijn architectuur en geste, handhaaft Kéré de missie van deze prijs gracieus.”
Niet het object, maar het doel
Kéré is geboren in Gando, Burkina Faso en woonachtig in Berlijn, Duitsland. Door middel van het proces van architectuur wil hij gemeenschappen veranderen. Toegewijd aan sociale rechtvaardigheid en betrokkenheid werkt hij in gemarginaliseerde landen die sterk kampen met beperkingen en tegenspoed, en waar architectuur en infrastructuur afwezig zijn. Daarbij maakt Kéré intelligent gebruik van lokale materialen, creëert zo verbinding en anticipeert op het klimaat.
“Door hedendaagse schoolinstellingen, gezondheidsfaciliteiten, professionele woningen, openbare gebouwen en openbare ruimten te bouwen, vaak in landen waar hulpbronnen kwetsbaar zijn en gemeenschap van vitaal belang is, overtreft de uitdrukking van zijn werken de waarde van een gebouw zelf”, stelt de jury van de Pritzker Architecture Prize.
“Hij weet, van binnenuit, dat architectuur niet gaat om het object maar om het doel; niet om het product, maar het proces. Het hele oeuvre van Francis Kéré toont ons de kracht van materialiteit die is geworteld op zijn plek. Zijn gebouwen, voor en met gemeenschappen, zijn rechtstreeks van die gemeenschappen - in hun totstandkoming, hun materialen, hun programma’s en hun unieke karakters”, verklaart de jury ook.
Lokaal
Een goed voorbeeld van Kéré’s overtuiging vormt de Gando Primary School (2001, Gando, Burkina Fasso), gebouwd voor en met de lokale gemeenschap om invulling te geven aan een essentiële behoefte en de sociale ongelijkheid te verkleinen. Het ontwerp bood met lokale materialen en eenvoudige, passieve middelen oplossingen voor de zware klimatologische omstandigheden.
Voor de realisatie zamelde Kéré internationaal geld in. Het proces zorgde bovendien voor werkgelegenheid en zelfvertrouwen onder de lokale bevolking. Door het succesvolle project steeg het aantal leerlingen van 120 naar 700 en volgden als gebouwen een lerarenhuisvesting (2004), een schooluitbreiding (2008) en een bibliotheek (2019).
Andere belangrijke bouwwerken zijn bijvoorbeeld Xylem in Tippet Rise Art Center (2019, Montana, Verenigde Staten), Léo Doctors' Housing (2019, Léo, Burkina Faso), Lycée Schorge Secondary School (2016, Koudougou, Burkina Faso), het Nationaal Park van Mali (2010, Bamako, Mali) en Opera Village (Fase I, 2010, Laongo, Burkina Faso).
Veel van Kéré’s gerealiseerde werken bevinden zich in Afrika, in landen als de Republiek Benin, Burkino Faso, Mali, Togo, Kenia, Mozambique, Togo en Soedan. Paviljoens en installaties heeft hij gerealiseerd in Denemarken, Duitsland, Italië, Zwitserland, Groot Brittannië en de Verenigde Staten.
Verbonden
Kéré richtte in 1998 de Kéré Foundation op om de inwoners van Gando te ondersteunen door middel van de ontwikkeling van projecten, partnerschappen en fondsenwerving. In 2005 startte hij Kéré Architecture in Berlijn, Duitsland. Hij heeft de dubbele nationaliteit van Burkina Faso en Duitsland.
“Ik hoop het paradigma te veranderen, mensen ertoe aan te zetten te dromen en risico's te nemen. Het is niet omdat je rijk bent dat je materiaal moet verspillen. Het is niet omdat je arm bent dat je niet moet proberen kwaliteit te creëren”, zegt Kéré. “Iedereen verdient kwaliteit, iedereen verdient luxe en iedereen verdient comfort. We zijn met elkaar verbonden en zorgen over klimaat, democratie en schaarste zijn zorgen voor ons allemaal.”