Entreegebied met auditorium

Bibliotheek

Dakterras op hoogte

Blik op een van de kantoorverdiepingen

Uitzicht vanuit auditorium op de Maas

Architect Michiel Raaphorst legt concept plintgebouw uit

Overlegruimte in plintgebouw

Dakterras van plintgebouw

Hoofdkantoor KPN door V8 Architects ‘gedetailleerd als een schip’

22 november 2018, 9:00

Het bestaande kantoorgebouw van KPN op de Wilhelminapier in Rotterdam is naar ontwerp van V8 Architects vernieuwd en uitgebreid. Architectenweb kreeg een rondleiding door het gebouw en sprak met architect Michiel Raaphorst over het ontwerp.

Twee weken hadden eigenaar Real I.S. en ontwerper V8 Architects, plus de andere betrokken partijen, om een voorstel te maken voor de vernieuwing en uitbreiding van de bestaande KPN toren aan de voet van de Erasmusbrug. Het telecombedrijf was op dat moment, we spreken 2016, al in een vergevorderd stadium om elders een nieuw kantoorgebouw te realiseren.

Met een aan alle kanten slim ontwerp, waarin de plint sterk vergroot werd, konden de partijen KPN overtuigen hier zijn hoofdkantoor te vestigen. In een periode van twee jaar is het ontwerp vervolgens uitgewerkt en gerealiseerd. “Het is allemaal echt snel gegaan”, vertelt architect Michiel Raaphorst van V8 Architects.

“Op deze plek konden we toch het beste laten zien waar we als bedrijf voor staan”, vertelt Edwin Bennaars, executive vice president shared services en real estate. “Hier staan we middenin de samenleving. In de omgeving van dit gebouw woont een doorsnede van Nederland – onze klanten, maar ook de mensen die bij ons werken.”

Het hoofdkantoor van KPN was voorheen gevestigd op de Binckhorst in Den Haag. “Dat was een campus-achtige setting, die ondertussen niet meer bij ons als KPN paste”, kijkt Bennaars terug. Het bedrijf wilde middenin de samenleving staan. “Daarom vinden we het ook heel belangrijk dat op de eerste dertien verdiepingen de ‘operations’ gevestigd zijn. Daar werken bijvoorbeeld technici. Daarboven zijn de ‘corporate’ functies ondergebracht. Met bijvoorbeeld de juridische afdeling, maar dat is ook de plek voor de Raad van Bestuur.”

Voor het vernieuwde gebouw heeft KPN een huurcontract voor twintig jaar afgesloten. Ter versterking van de entree van de Wilhelminapier heeft KPN op de begane grond van het gebouw een flink deel van zijn plint doorverhuurd aan een restaurant, op dit moment Happy Italy.

Toren
Bij de vernieuwing en uitbreiding van de oorspronkelijk door Renzo Piano ontworpen kantoortoren is naar ontwerp van V8 Architects het interieur van de toren vernieuwd en is het plintgebouw totaal vernieuwd.

Bij die toren had V8 Architects een aantal uitdagingen. Zo zijn de vloeren in de toren relatief klein, is de kern dan weer relatief groot, en zijn vooral aan de achterzijde de kantoren, vanwege de kleine ramen daar, relatief donker. De bouw van De Rotterdam heeft de situatie aan die zijde er daarbij niet beter op gemaakt.

De oplossing van V8 Architects is om zoveel mogelijk werkplekken aan de voorzijde, aan de kant van het Wilhelminaplein, te positioneren. Hier zijn eilanden met steeds zes werkplekken gerealiseerd. Voor een ruimtelijker en lichter gevoel zijn de verlaagde plafonds verwijderd, de installaties en de betonnen plafonds daarboven egaal grijs gespoten, en zijn speciaal voor dit project opvallende kruisvormige lichtarmaturen ontwikkeld.

“Concepten van hoe er gewerkt wordt op kantoor veranderen snel. Daarom wilden we geen maatwerkkantoor ontwerpen, dat in no time weer gedateerd zou zijn, maar hebben we een casco benadering toegepast”, vertelt Raaphorst. “We hebben het pleister van de betonnen kolommen gehaald, het plafond eruit gehaald, tussenwanden zoveel mogelijk verwijderd. Zodat een open ruimte overbleef die in de tijd ook weer anders ingericht kan worden.”

Tussen de werkplekken zijn enkele grote eikenhouten meubels neergezet. Hier kunnen werknemers brainstormen, overleggen of geconcentreerd werken. Op de kop van de verdiepingen, met uitzicht op de Erasmusbrug, zijn riante koffiecorners gemaakt. Omdat de werknemers overal kunnen werken, en dat ook doen, is juist de ruimte voor de koffie extra belangrijk.

“Omdat de medewerkers in dit gebouw toch redelijk dicht op elkaar werken, wilden we graag enkele plekken waarin de kantooromgeving zich zou ontspannen”, vervolgt Raaphorst. Daarom is op een van de verdiepingen een ‘galerie’ ontworpen, met vergaderruimtes tussen de kunst die het bedrijf over de jaren heeft verzameld. Op twee andere, halve verdiepingen is een bibliotheek gemaakt, met een nieuwe vide en trap die deze verdiepingen met elkaar verbinden.

Omdat het achterste deel van de toren wat lager is, kon hier een dakterras gemaakt worden. Het houten dek is daarbij over de rails van de glazenwasinstallatie heen gebouwd. Wanneer die gebruikt wordt, kan een deel van het houten dek openklappen.

Plint
In de plint van het gebouw wenste KPN in 2.500 vierkante meter extra. De opgave voor V8 Architects was om die toe te voegen op zo’n manier dat de kern van het ontwerp van Piano behouden zou blijven. Extra uitdaging daarbij was dat die uitbreiding op de bestaande, ondergrondse parkeergarage moest komen te staan. Het mocht daarom allemaal niet te zwaar worden.

Om meer ruimte te creëren, heeft V8 Architects de voorheen eenlaagse plint verdubbelt naar twee lagen en is de plint aan de voorzijde, richting de aanlanding van de Erasmusbrug, flink uitgebouwd. Door de luifel stevig aan te zetten, blijft het een sterk horizontaal element tegenover de verticale vlakken van de toren. Rond de enorme pyloon die tegen de overhellende gevel leunt vouwt de gevel met zijn luifel theatraal terug. “Driedubbel, gebogen glas”, verklaart Raaphorst trots.

Vanaf de straat is niet te zien dat aan de achterzijde nog een extra laag aan de plint is toegevoegd. Doordat deze verdieping een stuk terug ligt, en aan de voorzijde afwezig is, valt dat niet op.

Om gewicht en hoogte te besparen heeft V8 Architects ervoor gekozen om de plint in staal uit te voeren en dit casco volledig zichtbaar te laten. Raaphorst: “We hebben dit deel gedetailleerd als een schip. Bouten, lasrupsen, luchtverversing… alles hebben we zichtbaar gelaten.”

Dat betekent overigens niet dat het niet ontworpen is. Integendeel. Overal is over nagedacht. En om toch visuele rust te creëren is alles hier wit geschilderd. “Ook al die onderdelen die normaal gesproken alleen in zilver of zwart verkrijgbaar zijn.”

“Al vroeg in het proces hebben we contact gezocht met Renzo Piano en vervolgens zijn we een aantal keer naar Parijs geweest om het ontwerp aan hem te laten zien”, vertelt Raaphorst, die er meteen aan toevoegt: “Hij heeft zijn goedkeuring eraan gegeven.”

Auditorium en dakterras
Een belangrijk onderdeel in de plint is het nieuwe auditorium, met zo’n 250 vaste zitplekken, dat via een enorme glazen wand uitkijkt over de Maas en de stad erachter. Ook de andere wanden van de zaal zijn van glas. Met een druk op de knop kunnen die ondoorzichtig gemaakt worden.

Vanwege de beperkte hoogte die beschikbaar was voor het plintgebouw, heeft het auditorium een wat flauwere helling gekregen. Ook is hiervoor de verdiepingshoogte op de begane grond, achter de entree, wat kleiner gemaakt. Het was een driedimensionale puzzel, geeft Raaphorst toe, maar het eindresultaat voelt dankzij brede trappen langs vides en een heldere routing zeer genereus aan. Sinds het gebouw in gebruik is genomen, is het auditorium bijna continu in gebruik, aldus Bennaars.

Vanuit het auditorium, en de foyer die eromheen ligt, en het bedrijfsrestaurant erachter, leiden verschillende trappen naar een enorm dakterras dat aan de voorzijde bovenop de plint gerealiseerd is. Vanaf hier heb je niet alleen een spectaculair uitzicht over de Maas, maar vooral ook over de Erasmusbrug. En dat alles direct onder de enorme lichtgevel van het gebouw.

“We hebben echt gezocht naar de lol van het gebouw”, vertelt Van Raaphorst. “Het brede uitzicht vanuit het auditorium, het lange balkon daarachter, met de trappen hier naartoe, en dan dit uitzicht… een geweldige plek voor bijeenkomsten, bijvoorbeeld tijdens de Wereldhavendagen. Het is een plek waar ze iedereen kunnen uitnodigen.”

Trefwoorden

v8 architects renzo piano wilhelminapier kantoren kpn

1	Eigenwijs vakantiehuis in dorp op Terschelling woensdag, 4 december
2	OMA ontwerpt woontoren The Martin in Bajeskwartier als 'Japanse puzzel' donderdag, 28 november
3	Waldorp Four wordt grootste prefab woningbouwproject van Nederland donderdag, 28 november
4	Bouw van landschappelijke woonbuurt in Nijmegen-Noord gestart donderdag, 28 november
5	Woningbouwcomplex Kop Dakpark geïnspireerd op winnend ontwerp Europan dinsdag, 3 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Bouw Hotel Chicago op Rotterdamse Wilhelminapier gestart

11 november

Meerderheid kantoren nog niet op in 2023 verplichte energielabel C

19 april 2019

Centraal paviljoen Dutch Design Week biedt esthetische blik op zonne-energie

25 oktober 2022

Bouw gestart van woongebouw The Caland in Scheepvaartkwartier Rotterdam

21 juni 2023

V8 Architects presenteert bouwfoto’s 150 meter hoge Cooltoren

8 april 2021

Transparante uitbreiding voor KPN Toren op Zuid

9 maart 2017

Hoofdkantoor KPN verkocht

27 september 2016

KPN-gebouw Sloterdijk wordt The Ven

4 september 2015

KPN-pilotstores van DoepelStrijkers open

9 juni 2015

Ontwerp Nederlands paviljoen Dubai EXPO 2020 onthuld

11 december 2018

Oud tijdelijk stadskantoor Arnhem wordt woongebouw

11 juni 2019

Start bouw van Nederlands paviljoen voor Dubai Expo 2020

26 juni 2019

Werkzaamheden voor appartementen naast Hulstkampgebouw gestart

16 december 2019

Masterplan met hoogbouw en drijvend stadspark voor Rijnhaven gepresenteerd

6 maart 2020

Lobby en eerste verdieping World Port Centre Rotterdam gerenoveerd door Mecanoo

18 februari 2022

Rotterdamse welstand akkoord met nieuw ontwerp voor Hotel Chicago

3 maart 2023

'Gat' naast Hulstkampgebouw op Noordereiland opgevuld met woningbouw

18 april

'Elegant brutalisme' voor nieuw hoofdkantoor Philips aan de Zuidas

27 maart

Bankgebouw door Brinkman en van der Vlugt getransformeerd tot woongebouw

18 maart

Hoogste punt van woningbouwproject Koer in Rotterdam-Zuid bereikt

5 maart

V8 Architects transformeert kantoorpand Westblaak naar woongebouw

27 oktober 2023

V8 Architects: vestig Museum Rotterdam in Steigerkerk

4 mei 2023

Cooltoren Rotterdam na 4,5 jaar bouwen opgeleverd

11 januari 2023

V8 Architects en Marjan van Aubel ontwerpen centraal paviljoen Dutch Design Week

16 september 2022

Bouw woonblok KOER in Rotterdam-Zuid van start

9 september 2022

Nederlands paviljoen Wereldtentoonstelling Dubai gaat open voor publiek

30 september 2021

V8 Architects presenteert ontwerp Nederlandse tuinbouwkas Floriade

22 juni 2021

V8 Architects presenteert ontwerp transformatieproject PI59

23 april 2021

Oud tijdelijk stadskantoor Arnhem is nu woongebouw

20 april 2021

Blok met 167 woningen voor wijk Parkstad Rotterdam-Zuid

4 februari 2021

V8 geeft oud kantoorpand Zuidas oorspronkelijke functie terug

7 juli 2020

Groen licht voor bestemmingsplan Nieuw Kralingen

3 juni 2020

Wereldtentoonstelling Dubai jaar later wegens coronacrisis

4 mei 2020

Vier architectenbureaus geselecteerd voor Nieuw Kralingen

5 december 2019

Nominaties ‘Kantoorgebouw van het Jaar 2018’ bekend

27 september 2018

Gerenoveerd Blaak House Rotterdam officieel geopend

9 februari 2018

Nieuwe impressies en video Cooltoren Rotterdam

29 januari 2018

Ballast Nedam bouwt Cooltoren Rotterdam

25 januari 2018

2016: woningbouw kent veel ambities

23 december 2016

Renovatie rijksmonument Blaak 34 van start

5 december 2016

V8 Architects presenteert ontwerp Cooltoren

13 oktober 2016

Transformatie voormalige bieb Arnhem van start

19 mei 2014

Mecanoo wint Archicup Rotterdam 2013

8 oktober 2013

Studiocomplex Mediahaven Amsterdam klaar

27 augustus 2013

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Gesprek met Riek Bakker over stedelijke transformatie en hoogbouw

23 december 2021

Gesprek met Michiel Raaphorst over het maken van hoogbouw in een ‘perfect storm’

1 juli 2022

Gerelateerde video's

KPN Hoofdkantoor

V8 Architects

Andere nieuwsberichten

Bouw wooncomplex Nelson View in Amsterdam Zuidoost van start

3 uur geleden

Het gebouw gelegen tussen het Anton de Komplein en de wijk Vogeltjeswei in Zuidoost, bestaat uit 79 huurappartementen. Het ontwerp is gemaakt door Atelier van Berlo, dat de opdracht heeft te danken aan het winnen van de Next Step Award.

Alternatief plan voor stedelijke 'rafelrand' Baaibuurt

Vandaag, 14:26

De gemeente Amsterdam bekend gaat een buurt met 1.800 woningen ontwikkelen in Baaibuurt-West. Office Raumplan, Buro Harro en het Baaibuurt Collectief hebben een alternatief plan gemaakt dat volgens hen beter past bij deze stedelijke ‘rafelrand’.

Felixx en Witteveen+Bos presenteren Strategisch Groenplan voor Leuven

Vandaag, 13:55

Het Groenplan van Felixx en Witteveen+Bos, ontwikkeld in opdracht van Leuven, vormt een instrument om de stad in de komende jaren groener, gezonder en klimaatrobuuster te maken met nature-based solutions als uitgangspunt.

Project Spark op Smakkelaarsveld in Utrecht kan definitief starten

Vandaag, 09:20

Op het Smakkelaarsveld, direct naast Utrecht CS en Hoog Catharijne, komen twee woongebouwen met koop- en sociale huurwoningen, een kantoorgebouw, een stadspark met horeca en een haventje aan de Leidse Rijn.