Mechelse bibliotheek met sporen van kloosterhistorie

22 oktober 2019, 14:21

Onlangs is in het voormalige Predikherenklooster de nieuwe stadsbibliotheek van Mechelen geopend. Korteknie Stuhlmacher Architecten, Callebaut Architecten en Bureau Bouwtechniek zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de restauratie van het monumentale klooster en de inrichting van de bibliotheek. Bij de restauratie zijn de sporen van de lange geschiedenis van het zeventiende-eeuwse klooster zichtbaar gelaten, inclusief die van de latere aanpassingen en verbouwingen.

Het barokke kloostercomplex aan de rand van het Mechelse stadscentrum, waar ook een kerk aan vast staat, is vanaf 1650 in fases gebouwd. Nadat het klooster in de achttiende eeuw werd ontwijd, fungeerde het onder meer als kazerne, wapenarsenaal en school. Sinds 1975 stond het gebouw leeg, acht jaar geleden besloot de stad om het te herbestemmen tot bibliotheek.

Korteknie Stuhlmacher Architecten won, in samenwerking met Callebaut Architecten en Bureau Bouwtechniek, de bijbehorende Open Oproep met een ontwerp waarin de specifieke karaktereigenschappen van het klooster het vertrekpunt waren voor het ontwerp van de bibliotheek. “De ruimten die de bibliotheek nodig heeft laten zich in het bestaande gebouw inpassen zonder dat ingrijpende veranderingen in de structuur nodig zijn. Het installatieconcept en de manier van restaureren, renoveren en isoleren zijn hierop afgestemd”, aldus het bureau.

Heldere structuur
Het klooster kent een heldere structuur, met een binnenplaats als centrum van het complex. De kerk staat tegen een van de gebouwvleugels en is direct verbonden met de rondgang om de binnentuin. De bibliotheek is verdeeld over drie zones, genaamd ‘nabij’, ‘midden’ en ‘diep’.

Eerstgenoemde zone omvat publieksfuncties zoals de entreehal, het café, ruimten voor lezingen en bijeenkomsten en tentoonstellingsruimten, de zone ‘midden’ bestaat uit de algemene bibliotheek met een uiteenlopende collectie, lees-, presentatie- en werkplekken en de kinderafdeling. Met ‘diep’ worden de ruimten aangeduid waar in stilte kan worden gestudeerd.

De zone ‘nabij’ bevindt zich op de begane grond. De rondgang is ingericht als ‘cyberzone’ en tentoonstellingsruimte. Het café en de eetzaal zijn direct van buitenaf toegankelijk en kunnen als deel van de bibliotheek of zelfstandig functioneren. De binnenplaats dient als terras, maar kan ook als ‘buitenkamer’ worden ingezet voor verschillende activiteiten.

Zolderruimte
De zolderruimte is ingericht als de zone ‘midden’. In deze ruimte, voorzien van een monumentale en beeldbepalende houten constructie, is de bibliotheek voor kinderen en volwassenen ondergebracht. Voor extra daglicht en uitzicht over de stad zijn verschillende dakkapellen en dakramen toegevoegd. In de dakkapellen is tevens de rook- en warmteafvoer verwerkt, zodat de houtconstructie volledig in het zicht kon blijven.

Om het bestaande karakter van de ruimte te behouden, was het nodig om het dak van bovenaf te versterken door een van binnen niet zichtbare staalconstructie, meldt Korteknie Stuhlmacher. De staalconstructie draagt het vernieuwde leiendak en de nieuwe dakkapellen en zorgt er van bovenaf voor dat de bestaande structuur wordt ontlast. De ruimte tussen bestaande bebording en het leiendak is opgevuld met isolatiemateriaal.

Gewelven
De zone ‘diep’ ligt op de verdieping boven de rondgang, waar zich de ruimten van de voormalige kloosterbibliotheek bevinden. Met hun gewelven, verhoudingen en het zachte licht zijn deze ruimten ook uitermate geschikt voor gebruik als klassieke studiebibliotheek, meenden de architecten. De grotere ruimten eromheen zijn ingericht als kantoorruimten en leslokalen.

De kerk wordt in een volgende bouwfase gerestaureerd en dan zoveel mogelijk gelaten als hij was. Conform het prijsvraagontwerp blijft de ruimte leeg om ruimte te bieden voor lezingen, voorstellingen en markten. De stad Mechelen zal in de komende maanden hierover een besluit nemen, laat Korteknie Stuhlmacher weten.

Kazerne Dossin
De nieuwe bibliotheek maakt deel uit van een herontwikkeling van het gebied aan de rand van het centrum, waar ook de tot Holocaustmuseum getransformeerde kazerne Dossin staat. Verder voorziet het project in een nieuw park en eveneens nieuwe woningen.

Trefwoorden

belgië korteknie stuhlmacher architecten predikheren bibliotheek mechelen herontwikkeling predikherenklooster herbestemming klooster transformatie

1	Woonbuurtje op plek voormalig zwembad in Capelle donderdag, 21 januari
2	Utrecht wordt 'tienminutenstad' met vier nieuwe centra vrijdag, 22 januari
3	Nieuwe gezichten: Unknown Architects donderdag, 21 januari
4	TNO: bouwen in hout veel gunstiger voor klimaat dan aangenomen donderdag, 21 januari
5	Intentieovereenkomst voor nieuw gebouw naast hoofdkantoor ING vrijdag, 22 januari

Gerelateerde nieuwsberichten

Vlaamse architectuur vertaald naar andere stedelijke contexten

Raad voor Cultuur bezorgd over tekort aan openbare bibliotheken

Nieuwe scholen ogen 'alsof ze er altijd hebben gestaan'

VAi presenteert veertiende editie Architectuurboek Vlaanderen

Korteknie Stuhlmacher Architecten

Korteknie Stuhlmacher Architecten – genomineerd voor de Architect van het Jaar-prijs

Arie Keppler Prijs 2018 uitgereikt aan vijf projecten

Winnend plan in Brussel voor MLA+ en Korteknie Stuhlmacher

Nieuwe onderkomen Van Eesteren Museum geopend

Nederlandse bureaus maken masterplan Mechelen

Museum van afwezigheid in Mechelen

Nieuwe functies in Mechelse Den Dok

'Vlietenmuseum toont gelaagdheid Mechelen'

VenhoevenCS presenteert zwembad Mechelen

bOb van Reeth ontwerpt Holocaustmuseum

Bibliotheek Neude krijgt vijf permanente kunstwerken

Andere nieuwsberichten

Onderzoeksvoorstel BURA en Civic wint Highrise Innovation Award

Gisteren, 15:09

Het onderzoeksvoorstel ‘Thuis op hoogte’ van BURA urbanism en Civic Architects heeft de Highrise Innovation Award gewonnen, zo maakte Stichting Hoogbouw gisteren bekend.

Mecanoo presenteert ontwikkelvisie voor Dordtse Spoorzone

Gisteren, 13:01

Het bureau schetst een toekomstbeeld waarin een parkachtig platform woonwijken over het spoor verbindt, de Stadsbrug een park is en langs de rivier woonwijken uit hout zijn opgetrokken.

New Norfolk in Scheveningen van KAW 'intensief en betaalbaar'

Gisteren, 11:17

Het architectenbureau noemt de wijk een voorbeeld van inbreiden in combinatie met klimaatbestendig bouwen op een relatief betaalbare manier.

Team GROUP A bekijkt mogelijkheden nooit gebruikte metrostations Antwerpen

25 januari, 5:12

Een multidisciplinair team met onder meer GROUP A gaat onderzoeken hoe enkele metrotunnels in Antwerpen die nooit in gebruik zijn genomen, alsnog leven kan worden ingeblazen.