Mechelse bibliotheek met sporen van kloosterhistorie

22 oktober 2019, 14:21

Onlangs is in het voormalige Predikherenklooster de nieuwe stadsbibliotheek van Mechelen geopend. Korteknie Stuhlmacher Architecten, Callebaut Architecten en Bureau Bouwtechniek zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de restauratie van het monumentale klooster en de inrichting van de bibliotheek. Bij de restauratie zijn de sporen van de lange geschiedenis van het zeventiende-eeuwse klooster zichtbaar gelaten, inclusief die van de latere aanpassingen en verbouwingen.

Het barokke kloostercomplex aan de rand van het Mechelse stadscentrum, waar ook een kerk aan vast staat, is vanaf 1650 in fases gebouwd. Nadat het klooster in de achttiende eeuw werd ontwijd, fungeerde het onder meer als kazerne, wapenarsenaal en school. Sinds 1975 stond het gebouw leeg, acht jaar geleden besloot de stad om het te herbestemmen tot bibliotheek.

Korteknie Stuhlmacher Architecten won, in samenwerking met Callebaut Architecten en Bureau Bouwtechniek, de bijbehorende Open Oproep met een ontwerp waarin de specifieke karaktereigenschappen van het klooster het vertrekpunt waren voor het ontwerp van de bibliotheek. “De ruimten die de bibliotheek nodig heeft laten zich in het bestaande gebouw inpassen zonder dat ingrijpende veranderingen in de structuur nodig zijn. Het installatieconcept en de manier van restaureren, renoveren en isoleren zijn hierop afgestemd”, aldus het bureau.

Heldere structuur
Het klooster kent een heldere structuur, met een binnenplaats als centrum van het complex. De kerk staat tegen een van de gebouwvleugels en is direct verbonden met de rondgang om de binnentuin. De bibliotheek is verdeeld over drie zones, genaamd ‘nabij’, ‘midden’ en ‘diep’.

Eerstgenoemde zone omvat publieksfuncties zoals de entreehal, het café, ruimten voor lezingen en bijeenkomsten en tentoonstellingsruimten, de zone ‘midden’ bestaat uit de algemene bibliotheek met een uiteenlopende collectie, lees-, presentatie- en werkplekken en de kinderafdeling. Met ‘diep’ worden de ruimten aangeduid waar in stilte kan worden gestudeerd.

De zone ‘nabij’ bevindt zich op de begane grond. De rondgang is ingericht als ‘cyberzone’ en tentoonstellingsruimte. Het café en de eetzaal zijn direct van buitenaf toegankelijk en kunnen als deel van de bibliotheek of zelfstandig functioneren. De binnenplaats dient als terras, maar kan ook als ‘buitenkamer’ worden ingezet voor verschillende activiteiten.

Zolderruimte
De zolderruimte is ingericht als de zone ‘midden’. In deze ruimte, voorzien van een monumentale en beeldbepalende houten constructie, is de bibliotheek voor kinderen en volwassenen ondergebracht. Voor extra daglicht en uitzicht over de stad zijn verschillende dakkapellen en dakramen toegevoegd. In de dakkapellen is tevens de rook- en warmteafvoer verwerkt, zodat de houtconstructie volledig in het zicht kon blijven.

Om het bestaande karakter van de ruimte te behouden, was het nodig om het dak van bovenaf te versterken door een van binnen niet zichtbare staalconstructie, meldt Korteknie Stuhlmacher. De staalconstructie draagt het vernieuwde leiendak en de nieuwe dakkapellen en zorgt er van bovenaf voor dat de bestaande structuur wordt ontlast. De ruimte tussen bestaande bebording en het leiendak is opgevuld met isolatiemateriaal.

Gewelven
De zone ‘diep’ ligt op de verdieping boven de rondgang, waar zich de ruimten van de voormalige kloosterbibliotheek bevinden. Met hun gewelven, verhoudingen en het zachte licht zijn deze ruimten ook uitermate geschikt voor gebruik als klassieke studiebibliotheek, meenden de architecten. De grotere ruimten eromheen zijn ingericht als kantoorruimten en leslokalen.

De kerk wordt in een volgende bouwfase gerestaureerd en dan zoveel mogelijk gelaten als hij was. Conform het prijsvraagontwerp blijft de ruimte leeg om ruimte te bieden voor lezingen, voorstellingen en markten. De stad Mechelen zal in de komende maanden hierover een besluit nemen, laat Korteknie Stuhlmacher weten.

Kazerne Dossin
De nieuwe bibliotheek maakt deel uit van een herontwikkeling van het gebied aan de rand van het centrum, waar ook de tot Holocaustmuseum getransformeerde kazerne Dossin staat. Verder voorziet het project in een nieuw park en eveneens nieuwe woningen.

Trefwoorden

belgië korteknie stuhlmacher architecten predikheren bibliotheek mechelen herontwikkeling predikherenklooster herbestemming klooster transformatie

1	Buikslotermeerplein in Amsterdam-Noord krijgt zeventig meter hoge woontoren woensdag, 22 oktober
2	Studio Ard Hoksbergen herkent en vertaalt wensen van Xplore Agora donderdag, 23 oktober
3	Bouw van The Circle op plek café De Omval gaat van start donderdag, 23 oktober
4	Neutelings Riedijk Architects ontwerpt nieuw museum in Antwerps kasteel maandag, 27 oktober
5	Schimmelstraat Amsterdam loopt niet langer dood dankzij woongebouw voor 55-plussers woensdag, 22 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

Eerste Jos. Bedaux-lezing met Mechthild Stuhlmacher

27 maart 2024

Architecten presenteren visie op vernieuwing Museum Catharijneconvent

11 maart 2022

Awards

KSA

31 augustus

Korteknie Stuhlmacher realiseert nieuw woonhuis binnen ensemble Jan David Zocher

20 juni 2024

Vlaamse architectuur vertaald naar andere stedelijke contexten

21 januari 2020

Historisch klooster in binnenstad Brugge wordt wooncomplex

20 juni 2023

KSA – genomineerd voor prijs Architect van het Jaar 2025

15 september

Voormalige fabriekslocatie in Mechelen wordt groene woonwijk

9 januari 2024

Arie Keppler Prijs 2018 uitgereikt aan vijf projecten

1 oktober 2018

Winnend plan in Brussel voor MLA+ en Korteknie Stuhlmacher

19 juli 2018

Nieuwe onderkomen Van Eesteren Museum geopend

25 oktober 2017

Nederlandse bureaus maken masterplan Mechelen

27 september 2016

Museum van afwezigheid in Mechelen

8 juli 2013

Nieuwe functies in Mechelse Den Dok

11 maart 2013

'Vlietenmuseum toont gelaagdheid Mechelen'

31 augustus 2010

VenhoevenCS presenteert zwembad Mechelen

5 februari 2010

bOb van Reeth ontwerpt Holocaustmuseum

8 mei 2008

Bibliotheek Neude krijgt vijf permanente kunstwerken

13 januari 2020

Raad voor Cultuur bezorgd over tekort aan openbare bibliotheken

11 februari 2020

Nieuwe scholen ogen 'alsof ze er altijd hebben gestaan'

20 februari 2020

VAi presenteert veertiende editie Architectuurboek Vlaanderen

17 juni 2020

Korteknie Stuhlmacher Architecten

30 augustus 2020

Korteknie Stuhlmacher Architecten – genomineerd voor de Architect van het Jaar-prijs

21 september 2020

Interieur als wonderland voor kinderbibliotheek Gütersloh door aatvos

1 september 2021

Toon alles

Gerelateerde video's

KSA

Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025

Korteknie Stuhlmacher Architecten

Nominatie voor Architect van het Jaar 2020

Andere nieuwsberichten

Wenink Holtkamp Architecten borduurt met Villa R voort op context

Vandaag, 15:30

Het Eindhovense bureau Wenink Holtkamp Architecten ontwierp een villa in het Brabantse Nuenen.

Overeenkomst getekend voor realisatie woningbouwproject Bloom in Haarlem

Vandaag, 15:05

Op het voormalige Sonnebornterrein in Haarlem worden verschillende gebouwen met 160 woningen en 264 parkeerplaatsen gerealiseerd. Het ontwerp is in handen van Sweco Architects en VE-R (landschap).

Creatieve ideeën gezocht voor realiseren extra woonruimte in bestaande huizen

Vandaag, 13:38

Volgens verschillende deskundigen ligt een deel van het oplossen van het woningtekort in de bestaande huizenvoorraad. Om te kijken hoe hier vorm aan kan worden gegeven, is de Challenge Benut de Overruimte! gelanceerd.

Speels ensemble van biobased gebouwen op plek oude ligboxenstal

Vandaag, 11:26

Voor retraitecentrum The Place to Be in het Gelderse Zelhem heeft Overtreders W twee biobased logiesgebouwen en een eetzaal gerealiseerd. Het ensemble is gebouwd op de plek van een vervallen ligboxenstal.