Mechelse bibliotheek met sporen van kloosterhistorie

22 oktober 2019, 14:21

Onlangs is in het voormalige Predikherenklooster de nieuwe stadsbibliotheek van Mechelen geopend. Korteknie Stuhlmacher Architecten, Callebaut Architecten en Bureau Bouwtechniek zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de restauratie van het monumentale klooster en de inrichting van de bibliotheek. Bij de restauratie zijn de sporen van de lange geschiedenis van het zeventiende-eeuwse klooster zichtbaar gelaten, inclusief die van de latere aanpassingen en verbouwingen.

Het barokke kloostercomplex aan de rand van het Mechelse stadscentrum, waar ook een kerk aan vast staat, is vanaf 1650 in fases gebouwd. Nadat het klooster in de achttiende eeuw werd ontwijd, fungeerde het onder meer als kazerne, wapenarsenaal en school. Sinds 1975 stond het gebouw leeg, acht jaar geleden besloot de stad om het te herbestemmen tot bibliotheek.

Korteknie Stuhlmacher Architecten won, in samenwerking met Callebaut Architecten en Bureau Bouwtechniek, de bijbehorende Open Oproep met een ontwerp waarin de specifieke karaktereigenschappen van het klooster het vertrekpunt waren voor het ontwerp van de bibliotheek. “De ruimten die de bibliotheek nodig heeft laten zich in het bestaande gebouw inpassen zonder dat ingrijpende veranderingen in de structuur nodig zijn. Het installatieconcept en de manier van restaureren, renoveren en isoleren zijn hierop afgestemd”, aldus het bureau.

Heldere structuur
Het klooster kent een heldere structuur, met een binnenplaats als centrum van het complex. De kerk staat tegen een van de gebouwvleugels en is direct verbonden met de rondgang om de binnentuin. De bibliotheek is verdeeld over drie zones, genaamd ‘nabij’, ‘midden’ en ‘diep’.

Eerstgenoemde zone omvat publieksfuncties zoals de entreehal, het café, ruimten voor lezingen en bijeenkomsten en tentoonstellingsruimten, de zone ‘midden’ bestaat uit de algemene bibliotheek met een uiteenlopende collectie, lees-, presentatie- en werkplekken en de kinderafdeling. Met ‘diep’ worden de ruimten aangeduid waar in stilte kan worden gestudeerd.

De zone ‘nabij’ bevindt zich op de begane grond. De rondgang is ingericht als ‘cyberzone’ en tentoonstellingsruimte. Het café en de eetzaal zijn direct van buitenaf toegankelijk en kunnen als deel van de bibliotheek of zelfstandig functioneren. De binnenplaats dient als terras, maar kan ook als ‘buitenkamer’ worden ingezet voor verschillende activiteiten.

Zolderruimte
De zolderruimte is ingericht als de zone ‘midden’. In deze ruimte, voorzien van een monumentale en beeldbepalende houten constructie, is de bibliotheek voor kinderen en volwassenen ondergebracht. Voor extra daglicht en uitzicht over de stad zijn verschillende dakkapellen en dakramen toegevoegd. In de dakkapellen is tevens de rook- en warmteafvoer verwerkt, zodat de houtconstructie volledig in het zicht kon blijven.

Om het bestaande karakter van de ruimte te behouden, was het nodig om het dak van bovenaf te versterken door een van binnen niet zichtbare staalconstructie, meldt Korteknie Stuhlmacher. De staalconstructie draagt het vernieuwde leiendak en de nieuwe dakkapellen en zorgt er van bovenaf voor dat de bestaande structuur wordt ontlast. De ruimte tussen bestaande bebording en het leiendak is opgevuld met isolatiemateriaal.

Gewelven
De zone ‘diep’ ligt op de verdieping boven de rondgang, waar zich de ruimten van de voormalige kloosterbibliotheek bevinden. Met hun gewelven, verhoudingen en het zachte licht zijn deze ruimten ook uitermate geschikt voor gebruik als klassieke studiebibliotheek, meenden de architecten. De grotere ruimten eromheen zijn ingericht als kantoorruimten en leslokalen.

De kerk wordt in een volgende bouwfase gerestaureerd en dan zoveel mogelijk gelaten als hij was. Conform het prijsvraagontwerp blijft de ruimte leeg om ruimte te bieden voor lezingen, voorstellingen en markten. De stad Mechelen zal in de komende maanden hierover een besluit nemen, laat Korteknie Stuhlmacher weten.

Kazerne Dossin
De nieuwe bibliotheek maakt deel uit van een herontwikkeling van het gebied aan de rand van het centrum, waar ook de tot Holocaustmuseum getransformeerde kazerne Dossin staat. Verder voorziet het project in een nieuw park en eveneens nieuwe woningen.

Trefwoorden

belgië korteknie stuhlmacher architecten predikheren bibliotheek mechelen herontwikkeling predikherenklooster herbestemming klooster transformatie

1	Sluitstuk van Oosterdokseiland nadert voltooiing dinsdag, 29 november
2	Een bijzonder duurzaam universiteitsgebouw met een boomhut en natuurlijke ventilatie woensdag, 30 november
3	Voorstel voor sociale woningbouw boven ruimtes voor makers in M4H donderdag, 01 december
4	Ingetogen woning als rustpunt aan de bosrand dinsdag, 29 november
5	BDP ontwerpt Metropolis Lyceum in Amsterdam-Noord vrijdag, 02 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Architecten presenteren visie op vernieuwing Museum Catharijneconvent

Vlaamse architectuur vertaald naar andere stedelijke contexten

Raad voor Cultuur bezorgd over tekort aan openbare bibliotheken

Nieuwe scholen ogen 'alsof ze er altijd hebben gestaan'

VAi presenteert veertiende editie Architectuurboek Vlaanderen

Korteknie Stuhlmacher Architecten

Korteknie Stuhlmacher Architecten – genomineerd voor de Architect van het Jaar-prijs

Interieur als wonderland voor kinderbibliotheek Gütersloh door aatvos

Bibliotheek Neude krijgt vijf permanente kunstwerken

Arie Keppler Prijs 2018 uitgereikt aan vijf projecten

Winnend plan in Brussel voor MLA+ en Korteknie Stuhlmacher

Nieuwe onderkomen Van Eesteren Museum geopend

Nederlandse bureaus maken masterplan Mechelen

Museum van afwezigheid in Mechelen

Nieuwe functies in Mechelse Den Dok

'Vlietenmuseum toont gelaagdheid Mechelen'

VenhoevenCS presenteert zwembad Mechelen

bOb van Reeth ontwerpt Holocaustmuseum

Andere nieuwsberichten

Compact woonensemble met binnenhof op smalle kavel in Oostenburg

Gisteren, 12:09

Common Practice en Studio AAAN maakten het structuurplan met in totaal 64 woningen rond een hof en ontwierpen daarvan twee appartementengebouwen met bijzondere middenhuurwoningen.

Voormalig Zuiderziekenhuis Rotterdam huisvest Zuidergymnasium en appartementen

Gisteren, 09:54

Molenaar & Co architecten maakte het ontwerp voor de herbestemming van het poortgebouw, alsook voor de transformatie van het hoofdgebouw tot appartementen.

Happel Cornelisse Verhoeven presenteert gerenoveerd stadhuis Groningen

2 december, 2:28

Behalve het nodige onderhoud en een verduurzaming heeft het gebouw vooral binnen de nodige veranderingen ondergaan. Zo is de raadszaal naar de zolderverdieping verplaatst en is de vroegere lichthof getransformeerd tot de centrale burgerzaal.

Lesia Topolnyk wint Prix de Rome Architectuur 2022

2 december, 10:37

De architect werd met haar inzending No Innocent Landscape gekozen uit vier nominaties. Topolnyk ontving donderdagavond uit handen van staatssecretaris van cultuur Gunay Uslu een geldbedrag van 40.000 euro.

Een kantoorgevel die golft en spiegelt

Gisteren, 16:53

Jan Hermkes Architects ontwierp voor het bedrijf Full Account een opvallend kantoorgebouw in Venlo. Het pand bezit een golvende gevel die is bekleed met platen uit roestvast staal.