Nieuwe lounge op Schiphol is ontworpen als kleine stad

4 juli 2016, 14:50

Op Schiphol is de vernieuwde lounge voor bestemmingen buiten Europa geopend. Het bouwkundig ontwerp en masterplan zijn van de hand van Benthem Crouwel NACO, het interieurontwerp is gemaakt door Kossmann.dejong. Architectenweb kreeg een rondleiding van de betrokken architecten.

“Onze ambitie in deze nieuwe lounge is dat reizigers zich er ontspannen voelen, dat ze verrast worden en dat ze elkaar ontmoeten”, vertelt architect Herman Kossmann van Kossmann.dejong. “Dit is een van de weinige plekken waar je verplicht twee uur moet wachten.” Uit onderzoek is gebleken dat precies dat wachten onder reizigers op Schiphol de grootste dissatisfier is. In het ontwerp voor Lounge 2 op Schiphol moest daar een oplossing voor gevonden worden.

Het motto dat de architecten vanuit Schiphol meekregen was dan ook ‘time flies’: zorg dat er voor de reizigers van alles te doen is, zodat de tijd voorbij lijkt te vliegen. Woorden die de opdrachtgever daarbij meegaf waren ‘totaalbeleving’ en ‘Dutch touch.’ “Niets is zo vervelend als een luchthaven die eruitziet als elke andere”, analyseert Kossmann. Op verschillende manieren hebben de architectenbureaus die ‘Dutchness’ dan ook in het ontwerp verweven.

Een voorbeeld hiervan is de enorme klok in het midden van de lounge naar ontwerp van designer Maarten Baas. Hierop is (een video van) een man te zien die continu de tijd schildert. Het is een speciaal voor Schiphol ontwikkelde variant op de eerdere klokontwerpen van de designer.

Straten, pleinen, gevels
Sprekend over het ontwerp van de lounge komen bij Kossmann woorden als stad, straten, pleinen en gevels steeds terug. De lounge is onderverdeeld in zeven thema’s die als een soort buurten over de twee verdiepingen van de lounge zijn verdeeld. Iedere ‘buurt’ heeft zijn eigen herkenbare kleuren, hiertussen lopen brede ‘straten’ in neutrale tinten, deze komen uit op ‘pleinen’ waar rondgehangen kan worden of wat gegeten kan worden. De winkels hebben ‘gevels’ die illustreren bij welke buurt ze horen.

De lounge is zo georganiseerd dat reizigers uitgedaagd worden om er rond te lopen en de verschillende buurten te verkennen. “Zoals je dat ook in een stad zou doen”, zegt Kossmann. Het belangrijkste entreepunt voor de lounge ligt op de verdieping. Hier vandaan hebben reizigers, via een enorme vide, direct zicht op de vliegtuigen. Ter oriëntatie en geruststelling. Vanaf de hoofdentree kunnen reizigers over een brede galerij naar rechts of naar links, een verdieping lager komen de twee stromen weer bij elkaar. Aan deze cirkelvormige binnenroute liggen verschillende kleinere buitenroutes, die ook allemaal loops vormen, zodat je altijd weer op het centrale plein met zijn herkenbare klok weer terugkomt.

Zeven ‘buurten’
Elk van de zeven ‘buurten’ die de reizigers in de lounge kunnen ontdekken hebben een thema gekregen dat een deel van de luchthavenretail afdekt. Zo is er bijvoorbeeld een Travel & Culture-zone waar tijdschriften en reiselektronica te koop zijn en de grootste Starbucks van Europa te vinden is. Er is een Luxury-zone waar alle bekende luxemerken een eigen winkel hebben. See Buy Fly vormt een zone op zichzelf. Verder is er een Care & Welness-zone met gezondheidsproducten, een Fashion & Lifestyle-zone met onder meer kleding, een Family-zone met een foodcourt en een M&M-winkel, en een Modern Dutch-zone met souvenirwinkels en een Heineken-bar.

Herkenbare elementen
Kossmann.dejong heeft erop ingezet om dat al deze zones, of ‘buurten’, intuïtief te herkennen zijn. En het moet gezegd worden: geen enkele van deze ‘buurten’ wordt met signing aangegeven. De architecten hebben met puur architectonische middelen iedere ‘buurt’ zijn herkenbaarheid gegeven. Iedere ‘buurt’ heeft een andere vloer, ander meubilair, andere ‘gevels’ en een verbijzonderd plafond. “Er gebeurt al zoveel op een luchthaven”, analyseert Kossmann. Door elementen zoveel mogelijk te groeperen, wil de architect meer visuele rust creëren.

Al met al zijn zo heel verschillende plekken in de lounge ontstaan. In de Travel & Culture-zone komt het houten meubilair als het ware uit de houten vloer omhoog en hangt een grote globe waarop alle bestemmingen gemarkeerd zijn waarop vanaf Schiphol gevlogen wordt. De codes van die luchthavens zijn in het plafond opgenomen, iets wat je vooral opvalt als je op een van de sofa’s in de hoek plaatsneemt. De Family-zone is vanaf de begane grond direct te herkennen door zijn expressieve plafondverlichting, die boven het foodcourt allerlei etenswaren laat zien en boven het speelplein allerlei spelelementen toont. Het foodcourt heeft verder een inrichting die doet denken aan de pop-up restaurants op festivals, terwijl op het speelplein een enorm vliegtuig-speeltoestel is gebouwd waar kinderen in en om kunnen spelen.

De Luxury-zone is direct herkenbaar met zijn marmeren vloer en heeft ‘gevels’ met een patroon van een slangenhuid. De Modern Dutch-zone heeft gevels met witte keramische tegels waar witte keramische koeien op lijken te grazen. Een abstracte weergave van ons polderlandschap? “We wilden het niet te letterlijk maken”, zegt Kossmann hierover, “En vooral de reinheid en het moderne van Nederland verbeelden.” De See Buy Fly-zone is direct te herkennen aan zijn eigen huiskleuren, de Fashion & Lifestyle-zone aan zijn donkere gevels, en de Care & Wellness-zone aan de ‘gevels’ waar echte gedroogde bladeren in zijn opgenomen.

Maatwerkmeubilair
De winkels in de verschillende ‘buurten’ heeft Kossmann niet ontworpen, daarvoor heeft het bureau een beeldkwaliteitsplan opgesteld. Een van de zaken die hierin zijn vastgelegd betreft het doorzicht door de winkels en horeca. Welk effect dit heeft gehad is bijvoorbeeld bij Starbucks te zien. De koffiebar wordt met slechts een halfhoge balustrade gescheiden van het ‘openbare’ gebied, waardoor je vanuit de lounge zo naar binnen kijkt, maar verderop ook de vliegtuigen blijft zien. De kwaliteit van de inrichting van de winkels en horeca wisselt sterk, maar Starbucks heeft hier echt zijn best gedaan en waarschijnlijk zijn meest eigentijdse interieur wereldwijd gerealiseerd.

Door de hele lounge zijn zitgelegenheden opgenomen. Veel daarvan zijn speciaal voor deze lounge ontworpen, iets wat Kossmann een groot plezier vond om te doen. In de centrale gebieden zijn de meubels wat actiever en harder, aan de randen van lounge kan meer achterover gezeten worden. Overal zijn stopcontacten in de meubels opgenomen, zodat alle mobiele apparaten bijgeladen kunnen worden.

Stimuleren van ontmoetingen
Met het ontwerp van Lounge 2 wil Kossmann reizigers een unieke beleving bieden, eentje die de reizigers zich echt zullen herinneren. Met architectuur alleen red je dat niet, is de vaste overtuiging van de architect: de interactie met andere mensen speelt hierin ook een rol. De architect heeft daarom door de hele lounge elementen ontworpen die aanleiding bieden om andere reizigers te ontmoeten.

De globe is een voorbeeld hiervan. Kossmann stelt zich voor dat reizigers elkaar aanstoten om over hun bestemmingen te praten. In een deel van de Luxe-zone zijn de stoelen met hun zijden tegen elkaar geplaatst, zodat je weer op een andere manier met iemand ander in contact gebracht wordt. Lange tafels in de Familiy-zone dienen eenzelfde doel. Kossmann: “Deze aanleidingen zul je overal in de lounge terug vinden.”

De nieuwe lounge biedt voor in totaal 16.000 m² aan winkels en horeca al met al zo’n 20% meer ruimte dan voorheen. Architect Jan Benthem van Benthem Crouwel Architects legt uit dat de lounge oorspronkelijk eigenlijk maar één verdieping besloeg: de begane grond. Met de invoering van de centrale veiligheidscontrole op de eerste verdieping en dus de nieuwe entree op dat niveau, kon de lounge ook op die laag volwaardig geprogrammeerd worden. De lounges van de luchthaven worden volgens Benthem gemiddeld iedere vijftien jaar vernieuwd, deze lounge ging alweer twintig jaar mee. Volgens hem was hij ook echt versleten. Maar de inzichten wat betreft de inrichting van lounge was ondertussen ook veranderd. Benthem: “Het gaat nu veel meer om beleving.”

De klok die designer Maarten Baas voor de lounge ontworpen heeft:

https://vimeo.com/171408075

Trefwoorden

lounge herman kossmann benthem crouwel architects michiel van raaij schiphol kossmann.dejong naco jan benthem

1	OZ presenteert hoogbouwcomplex in de Binckhorst dinsdag, 15 oktober
2	'Groene' hogeschool voor Floriadeterrein Almere maandag, 14 oktober
3	AM ontwikkelt nieuw kantoorpand naast Station Eindhoven dinsdag, 15 oktober
4	Beroepservaring van een jonge architect in een weerbarstig werkveld dinsdag, 15 oktober
5	Dutch Design Week 2019: 8 tips woensdag, 16 oktober