NL in Milaan (6): Lilian van Daal

24 april 2014, 10:29

Architectenweb presenteert gedurende een aantal weken een serie over Nederlands ontwerp dat tijdens de Milan Design Week 2014 is gepresenteerd. In de zesde aflevering biomimicry en 3D-printen bij Lilian van Daal.

Tekst Robert Muis

De stoel heeft een fascinerende structuur, die aan alle zijden zichtbaar is. Poten, zitting en rugleuning vertonen een patroon van lagen, die op organische wijze onderling zijn verbonden. ‘Biomimicry: 3D Printed Soft Seat’ is het afstudeerproject van Lilian van Daal, getoond bij de KABK in Ventura Lambrate tijdens de recente Milan Design Week.

Biomimicry
Het meubel is niet alleen intrigerend om te zien: het is ook de uitdrukking van een interessante ontwerpbenadering. Met een combinatie van ‘afkijken’ van de natuur – biomimicry – en de modernste technologie heeft Van Daal een in meerdere opzichten duurzaam, ecologisch verantwoord meubel gecreëerd. De vervaardiging van softseating als fauteuils en banken is vaak verre van duurzaam. De meubels worden geassembleerd uit verschillende materialen, die in aparte fabrieken worden gemaakt. De productie en assemblage zorgen voor materiaalafval en veel transport. Aan het einde van de levenscyclus verhindert de samenstelling uit verschillende materialen een eenvoudige recycling van de meubels.

Van Daal: “Ik las tijdens mijn onderzoek een voorbeeld van Janine Benyus (auteur van meerdere boeken over en oprichter van een aantal organisaties op het gebied van biomimicry, RM) van de kloof tussen complexe, door de mens gefabriceerde voorwerpen en eenvoudige materialen uit de natuur. Ze vergeleek het pantser van een kever met een chipszak. Beide moeten verschillende functies vervullen: het pantser van de kever moet stevig, ademend en waterdicht zijn, de chipszak moet onder andere water- en luchtdicht zijn. In tegenstelling tot het pantser van de kever, dat uit slechts één materiaal bestaat, heeft die zak voor elke functie een ander materiaal. Daardoor is de chipszak moeilijk te recyclen. Mijn verhaal sluit hier naadloos op aan.”

Ook voor de structuur heb je naar de natuur gekeken. Hoe ben je tot deze structuur gekomen?
Van Daal: “In de natuur komen heel veel structuren voor die alle een bepaalde functie hebben. De structuur van de stoel is gebaseerd op die van bladcellen. Ik heb in eerste instantie een aantal experimenten gedaan met vrij ver uit elkaar liggende structuren om zo snel mogelijk te ontdekken wat wel werkt en wat niet. Mijn afstudeerproject moest in vijf maanden zijn afgerond. Ik had helaas geen tijd om met nog meer structuren te experimenteren, wat ik heel graag nu nog wil gaan doen. Ik heb toen verschillende geometrische maar ook organische structuren gemodelleerd om te kijken wat het beste werkt. De gekozen structuur is in twee richtingen flexibel, terwijl de rest maar in één richting flexibel is. Daardoor kwam deze structuur het dichtst bij een schuimblokje. Ik heb de hele structuur zelf gemodelleerd in Rhinoceros, een 3D-programma.”

Hoe heb je de flexibiliteit in de constructie ‘ingebouwd’?
Van Daal: “Door structuren zodanig te veranderen dat er verschillende functies ontstaan. Door de structuur meer of minder openheid te geven en die in een andere richting te gebruiken heb ik op de ene plek sterke en ergens anders flexibele, comfortabele delen gecreëerd. Door de ´nerven´ een andere dikte te geven, krijg je – al bij een minimaal verschil – een andere flexibiliteit.”

De complexe structuur is vervolgens met 3D-printen gerealiseerd; daarbij biedt Selective Laser Sintering (SLS) het voordeel dat er maar één materiaal wordt gebruikt. Zijn biomimicry en 3D-printen van groot belang voor toekomstig ontwerp en productie?
Van Daal: “Biomimicry is zeker van groot belang voor de toekomst. De natuur heeft al voor zoveel dingen oplossingen, die de mensheid nog niet heeft uitgevonden. Door naar de natuur te kijken kunnen we heel veel leren, op veel gebieden en zeker met betrekking tot duurzaamheid. Ik denk dat 3D-printen ook veel kan gaan betekenen, als we de voordelen van de technologie uitbuiten. Hier heb ik in mijn project ook naar gestreefd. Het creëren van structuren die niet met traditionele technieken kunnen worden geproduceerd en hier verschillende functionaliteiten uit verkrijgen, dat is denk ik een erg interessante invalshoek bij 3D-printen.”

Je hebt nu een stoel als prototype. Hoe reëel acht je het – technisch en financieel – dat dergelijke meubels seriematig geproduceerd worden?
Van Daal: “Vooralsnog is 3D-printen een erg dure productietechniek en lang niet zo snel als bijvoorbeeld spuitgieten. Ook zijn er momenteel nog geen SLS-printers die dit makkelijk 1 op 1 kunnen printen. Wel denk ik dat deze techniek zich zo snel ontwikkelt, dat er over enkele jaren veel meer mogelijk is op het gebied van 3D-printen en de materialen waarmee geprint kan worden. We weten natuurlijk niet op welke termijn het realistisch is, maar tien jaar geleden hadden we ook niet gedacht dat we nu allemaal met een smartphone op zak zouden lopen. Het 3D-printen van flexibele structuren zou in eerste instantie natuurlijk ook voor kleinere onderdelen gebruikt kunnen worden, zoals zittingen van bureaustoelen. Die bestaan nu ook uit nog veel verschillende materialen en op deze manier kun je in de recyclebaarheid van zittingen al vooruitgang boeken.”

Trefwoorden

prototype stoel meubel milan design week 3d printen kabk lilian van daal biomimicry

1	Gezin blijft in stadsappartement dankzij ruimtelijke ingrepen maandag, 20 mei
2	Architectenweb Podcast – Interview met David Gianotten (OMA) donderdag, 16 mei
3	Hoofdkantoor Asics naar ontwerp van Powerhouse Company in gebruik genomen donderdag, 16 mei
4	Clarissenhof: verstilling in hoogstedelijk gebied dinsdag, 21 mei
5	FARO ontwerpt woongebouw in Slachthuisbuurt Haarlem vrijdag, 17 mei