Bottles Collection, Klaas Kuiken

NL in Milaan (8): Workmates

29 april 2014, 14:53

Architectenweb presenteert gedurende een aantal weken een serie over Nederlands ontwerp dat tijdens de Milan Design Week 2014 is gepresenteerd. In aflevering acht het ‘open designcollectief’ Workmates.

Tijdens de Milan Design Week presenteerden vier jonge ontwerpers uit Arnhem zich onder de naam Workmates. In de passende omgeving van een oude werkplaats toonden ze hun verschillende werk. Atelier Rick Tegelaar liet er onder meer lampen uit staaldraad en meubels uit resthout zien. Klaas Kuiken toonde onder meer meubels, waarbij de poten volgens een methode van ‘verloren eps’ zijn gemaakt, naast flessen en een collectie handvervaardigde theepotten uit China. Studio Casper Tolhuisen toonde bijvoorbeeld apparaten voor de bereiding van voedsel en dranken uit steengoed en bestaande objecten. Studio Joris de Groot exposeerde zijn tassen uit pvc en synthetisch netmateriaal.

Jullie presenteerden je in Milaan – zoals eerder ook tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven – gezamenlijk als ‘open designcollectief’ Workmates. Wat is daarvoor de overweging?
Tolhuisen: “Het voordeel zit natuurlijk in het delen van de kosten, maar ook van bijvoorbeeld elkaars netwerk. Boven al versterken we elkaars werk in de expositie.”

Tegelaar: “Het is cruciaal om je ontwerpen binnen de juiste context te presenteren. Workmates is een samenwerking tussen ontwerpers die vanuit eenzelfde mentaliteit ontwerpen. Door onze krachten te bundelen kunnen we niet alleen op een efficiëntere manier presenteren, maar ook - naast de eindresultaten - een ontwerpmentaliteit laten zien waar we in geloven.”

Jullie maken zeer verschillende producten. Allen Klaas Kuiken en Rick Tegelaar hebben in Milaan meubels getoond. Wat is de overeenkomstige ontwerpmentaliteit?
Tolhuisen: “We delen een vergelijkbare ontwerpmethode. We werken alle vanuit materiaal en experiment. De werkplaats is voor ons dan ook van groot belang en die nemen we ook mee in onze exposities. We ontwikkelen zelfs nieuwe machines en gereedschappen om onze werken te realiseren.”

Tegelaar: “Ik denk dat Klaas en ik allebei geïnteresseerd zijn in industriële processen. Voor mij is dit een van de grootste inspiratiebronnen. Door industriële processen of materialen opnieuw te interpreteren kan nieuwe vormgeving ontstaan. Het verschil tussen Klaas en mij is misschien dat hij meer het verhaal wil vertellen en ik meer een product voor dagelijks gebruik ontwerp.”

Kuiken: “Rick en ik zijn inderdaad meer gericht op interieurproducten, maar hebben hierin elk een andere benadering. Ik onderzoek vooral de uitkomst van het combineren van ambacht en productie. Daardoor kan bij standaardisatie toch een individueel product ontstaan, zoals bij de Bottles-collectie en de nieuwe EPS Collectie zichtbaar is. Elk product is gelijksoortig maar heeft een eigen karakter.”

Staat het ontwerp- en productieproces of het eindresultaat voorop?
Tegelaar: “Conceptontwikkeling, ontwerpproces en maakproces gaan bij mij hand in hand. Ik vind het interessant om hele banale materialen te onderzoeken en zo tot nieuwe functionele en esthetische kwaliteiten te komen. Een product is nooit een vooraf vastgesteld resultaat, maar meer een kind van de keuzes die je in een proces maakt. Door deze benadering kun je tot nieuwe uitkomsten komen.”

De Groot: “Voor mij is het proces en de techniek erg belangrijk; op basis daarvan ga ik ontwerpen. Aan de hand van een techniek die ik interessant vind, zoek ik een product dat geschikt is om met die techniek te produceren. Door te ondervinden hoe de techniek werkt, weet ik welke stappen er precies plaats vinden bij de productie en kan ik bepalen hoe het product geproduceerd moet worden. Van daar uit probeer ik een deel van de vormgeving te realiseren.”

Kuiken: “Het ontwerp en productieproces is voor mij belangrijk; vanuit een fascinatie voor een bepaalde techniek of materiaal maak ik proeven en prototypes, zonder direct een eindproduct voor ogen te hebben. Uiteindelijk is het eindresultaat toch het belangrijkst: dit moet namelijk het proces communiceren. De oorsprong moet aanwezig zijn.Bij de EPS Collectie zie je bijvoorbeeld dat het startpunt piepschuim is geweest door de huid van het gietijzer dat de textuur aanneemt.”

Ontwikkelen jullie eigen productiemethoden of desnoods machines voor de realisatie van je ontwerpen?
Kuiken: “Ja, omdat er vaak geen standaard productiemethode is voor wat ik wil doen. Ik pas dan bestaande machines aan, maar indien mogelijk wil ik dat in samenwerking met een fabrikant doen, zodat het product niet per se in eigen beheer gemaakt hoeft te worden.”

Tegelaar: “Veel van de productie doe ik zelf. Dit is niet altijd een bewuste keuze: als je een nieuwe of gedeeltelijk nieuwe techniek ontwikkelt, zijn er niet meteen bedrijven die je hiermee kunnen helpen. Dit is vaak een zegen, maar soms ook een vloek. In-huis-productie kost veel tijd, die ik soms liever besteed aan de kern van mijn vak: ontwerpen.”

De Groot: “Ik probeer juist te kijken naar wat voor machines en technieken er al zijn. Er bestaan al zoveel technieken die voor erg functionele doeleinden binnen de industrie worden gebruikt. Ik vind het interessant om de kracht en de schoonheid hiervan te laten zien door ze in een andere context te plaatsen.”

Jullie ontwerpen lijken me voor fabrikanten niet eenvoudig te realiseren. Hoe kijken jullie daar tegenaan?
Tegelaar:”Elk industrieel proces was ooit een ambachtelijk proces. Dit is ook hoe ik tegen mijn werk en productie aankijk. Ik wil als het ware voorzetten voor de industrie ontwikkelen, die dan in samenwerking met bedrijven doorontwikkeld kunnen worden.”

Kuiken: “Producten als de Bottles Collection maak ik in eigen beheer. Dit is een proces dat ik volledig begrijp en dat goed te combineren is met mijn dagelijkse werk in mijn werkplaats. Daardoor voel ik nog niet de noodzaak te onderzoeken of dit door een fabrikant gemaakt kan worden.”

De Groot: “Voor mij gaat het samen. Ik gebruik het productieproces als inspiratie voor de vormgeving van het product. De manier van produceren leidt tot de manier van vormgeven aan het materiaal dat ik gebruik.”

Tolhuisen: “Onderzoek middels ontwerp en experiment is van groot belang. Dat kan vanuit de eigen werkplaats, maar ook vanuit de mogelijkheden van een grotere fabrikant. Ik zou het graag omdraaien: de plaats van productie – de mogelijkheid tot productie op grotere schaal – wordt al in het ontwerpproces meegenomen.”

Hoe onderzoekend of conceptueel jullie ontwerpen ook (tot stand gekomen) zijn, ze blijven functioneel. Is dat belangrijk voor jullie, of mag design ook volledig conceptueel of onpraktisch zijn. Wat is de functie van design?
Kuiken: “Wat mij betreft is de grens tussen kunst en design vervaagd. Alles kan, het mag juist conceptueel zijn, industrieel of compleet onbruikbaar.”

Tolhuisen: “Esthetiek en vorm zijn voor mij van groot belang; het functionele aspect maakt de keuzes inzichtelijk.”

De Groot: “Ik vind het bij het ontwerpen van producten belangrijk dat de consument er iets aan heeft. Het is geen kunst maar een gebruiksvoorwerp; een gebruiksvoorwerp dat het verhaal achter het product uitstraalt. Voor mij is het belangrijk dat het product in ieder geval in gebruik kan worden genomen maar dit hoeft binnen de designwereld niet altijd zo te zijn.”

Tegelaar: “Als ontwerper streef ik naar een zo groot mogelijk bereik voor mijn producten en hun verhalen. Ik zou graag het dagelijks leven van mensen beïnvloeden en niet de inrichting van een galerie of museum. Een bepaalde mate van functionaliteit is voor mij dus wel belangrijk, maar het een hoeft het ander niet uit te sluiten. Ik denk dat het vooral belangrijk is dat design niet het een of het ander móét zijn. Het is denk ik een gezonde canon van ontwerpers die het vak interessant houdt. De discussie kan veel waardevoller zijn dan de eventuele uitkomsten van individuele ontwerpers of stromingen. Productontwerp is een dynamisch vak waarin je constant bezig bent met jezelf ontwikkelen en herbezinnen. Ik denk echter dat het wel belangrijk is, dat ontwerpers een bepaalde oorspronkelijkheid en maatschappelijke relevantie in het oog houden.”

Trefwoorden

milan design week design rick tegelaar workmates verlichting klaas kuiken joris de groot ventura lambrate casper tolhuisen meubel

1	Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen maandag, 22 december
2	Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein woensdag, 24 december
3	2025 in negen renovatie-ontwerpen voor het Binnenhof dinsdag, 23 december
4	Architectuur als compromis dinsdag, 23 december
5	Concrete ontwerpt woongebouw in Philadelphia met gevelkunst door tattoo-artist Henk Schiffmacher dinsdag, 23 december

Gerelateerde nieuwsberichten

'Shukhoviaanse' watertoren voor tijdelijk gebruik

29 oktober 2015

Baars & Bloemhoff presenteert Transitions II

22 augustus 2016

Ventura Lambrate: waar design naar toe gaat

10 april 2014

NL in Milaan (5): rENs

23 april 2014

NL in Milaan (4): Transnatural

17 april 2014

NL in Milaan (7): Studio Maks

25 april 2014

NL in Milaan (6): Lilian van Daal

24 april 2014

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein

24 december, 9:00

Kraaijvanger Architects gaat van Rotterdams wederopbouwstation een toekomstbestendig, hoogwaardig stedelijk knooppunt maken.

Concrete ontwerpt woongebouw in Philadelphia met gevelkunst door tattoo-artist Henk Schiffmacher

23 december, 12:00

Concrete heeft in een Philadelphia (VS) met Fishtown Urby een volgende bijdrage aan het Amerikaanse woonconcept Urby opgeleverd.

Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen

22 december, 11:20

De Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt Margit van Schaik aan als curator Architectuur en Jutta Hinterleitner als curator Stedenbouw.

Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor

19 december, 3:15

De gemeente Den Haag ziet ruimte voor 11.000 nieuwe woningen in het gebied aan de Laakhavenzijde van station Hollands Spoor. Dat zijn er 2.400 meer dan de gemeente bij het begin van de planvorming dacht.

Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond en succesvol 2026!

24 december, 1:00

Op maandag 5 januari is de redactie van Architectenweb terug met het dagelijkse architectuurnieuws.

Provincie Zuid-Holland: stroom van zee via Hoek van Holland naar Rotterdamse haven

23 december, 5:00

"Zo kunnen de Rotterdamse haven en regio uitgroeien tot de stekkerdoos van Nederland", stelt gedeputeerde Arne Weverling.

DNR geactualiseerd naar hedendaagse praktijk

19 december, 4:03

DNR2025 is compacter en beter op de hedendaagse praktijk afgestemd dan haar voorganger, met onder meer aandacht voor AI, privacy en kwaliteitsborging.